راهکارهایی برای مصرف بهینه برق و تقویت زیرساخت‌های توسعه انرژی
مصرف منطقی مشترکین خانگی و هدایت به بخش مولد - بخش پایانی
گالیا توانگر
بزرگی را گفتند: «تو برای تربیت فرزندانت چه می‌کنی؟»
گفت: «هیچ کار!»
گفتند: «مگر می‌شود؟ پس چرا فرزندان تو چنین خوبند؟»
گفت: «من در تربیت خود کوشیدم، تا الگوی خوبی برای آنان باشم.»
فرزندان راستی گفتار و درستی رفتار پدر و مادر را می‌بینند. در ضرورت اصلاح الگوی مصرف، نهاد خانواده و عملکرد والدین می‌تواند مهم‌ترین اهرم فرهنگ‌سازی باشد.
والدین باید راه‌های مصرف بهینه انرژی را برای نسل آتی تبیین کرده و ضرورت آن را تفهیم کنند. نهادینه کردن این مهم باید از دوران کودکی و با همت والدین محقق شود.
ساعات اوج مصرف بین ۱۲ ظهر تا ساعت ۱۶ و همچنین از غروب آفتاب تا حدود ساعت ۲۲ شب است. اگر می‌خواهیم سهمی در کاهش احتمال قطعی برق و کاستن از رنج هموطنان خود داشته باشیم، سعی کنیم: وسایل پرمصرف را در ساعات اوج مصرف روشن نکنیم.
عمده‌ترین مصارف تابستان ناشی از کولرهای گازی است. هموطنان استان‌های شمالی و جنوبی ما واقعاً به استفاده از کولرهای گازی نیاز دارند، اما در سایر استان‌ها واقعاً می‌توانیم با یک پنکه ۸۰ واتی، گرمای هوا را تعدیل کرده و از روشن کردن کولر گازی ۲۴۰۰ واتی خودداری کنیم.
اگر به هر دلیلی مایلید کولر گازی روشن کنید، لطفاً کولر را روی دمای ۲۶ درجه تنظیم کنید.
وسایـل برقی خاموش را از پریز برق بکشید.
هزینه برق دستگاه‌های خاموش ولی در پریز برق، ۱۱ درصد از کل هزینه برق مصرفی خانه شما را شامل می‌شوند.
کسب درآمد از نیروگاه خورشیدی شخصی
در ۸ می۲۰۱۶ در آلمان هوا بسیار آفتابی به همراه باد بود، میزان تولید انرژی برق تجدیدپذیر به قدری زیاد شد که قیمت‌ها منفی شدند و دولت به مردم پول پرداخت می‌کردند تا برق مصرف کنند.
آلمان قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ سهم تولید برق از انرژی تجدیدپذیر را به ۴۵ درصد برساند و تا سال ۲۰۵۰ به ۱۰۰ درصد که شامل بهره‌برداری از انرژی بادی و خورشیدی است.
کسب درآمد از نیروگاه خورشیدی شخصی، یکی از بهترین راه‌های سرمایه‌گذاری مطمئن و درآمدزایی پایدار و بلندمدت در کشور است که از طریق قرارداد خرید تضمینی ۲۰ ساله برق از سوی دولت امکان‌پذیر است.
در این طرح هر شخص که دارای مالکیت کنتور و انشعاب برق چه در مقیاس‌های کوچک خانگی و چه در مقیاس‌های بزرگ صنعتی باشد، می‌تواند تا دو برابر ظرفیت انشعاب برق تحت مالکیتش مجوز تاسیس نیروگاه خورشیدی بگیرد، و با راه‌اندازی نیروگاه خورشیدی به مدت ۲۰ سال برق تولیدی نیروگاه خود را به دولت بفروشد.
هزینه احداث نیروگاه خورشیدی ۳۰ کیلووات حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیون تومان (اردیبهشت ۱۴۰۳) است.
امیر‌علی لعلی، کارشناس انرژی پاک برایمان توضیح می‌دهد: «نیروگاه خورشیدی آنگرید به شبکه برق سراسری وصل می‌شود و برق مستقیما به شبکه تزریق می‌گردد، اما نیروگاه آفگرید برای استفاده خودتان بوده و برای تامین برق در شب به باتری نیاز دارد. اداره برق (یا سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری ایران - ساتبا) فقط برق تولیدی نیروگاه‌های آنگرید (متصل به شبکه) را خریداری می‌کند. مساحت مورد نیاز برای احداث نیروگاه خورشیدی ۳۰ کیلوواتی حدود ۳۰۰ الی ۳۶۰ متر مربع فضا لازم دارد. به ازای هر کیلووات ۱۰ الی ۱۳ مترمربع در نظر گرفته می‌شود. در فضای زیر ۳۰۰ مترمربع نیز قابل نصب است، ولی باید توسط شرکت طراح به صورت دقیق محاسبه و طراحی گردد. مساحت دقیق فضای مورد نیاز با توجه به پارامتر‌های مختلفی نظیر راندمان پنل، محل جغرافیایی نصب، فاصله ردیف‌ها از یکدیگر، شیب زمین، نوع سازه (متحرک یا ثابت)، دو ردیفه یا تک ردیفه بودن، سایه اندازی اطراف، تقارن زمین، جهت زمین رو به جنوب مشخص می‌شود.» این کارشناس انرژی پاک در ادامه می‌افزاید: «برآورد تولید برق این نیروگاه و درآمد آن، با نرم‌افزار Pvsyst شبیه سازی نیروگاه انجام می‌گردد. برای احداث یک نیروگاه خورشیدی، دارا بودن انشعاب برق (کنتور برق) الزامی است. به طور مثال برای احداث یک نیروگاه خورشیدی ۳۰ کیلوواتی به انشعاب برق سه فاز ۲۵ آمپری نیاز است. برای احداث نیروگاه خورشیدی ابتدا به شرکت توزیع برق منطقه سکونت خود (آدرس شرکت توزیع برق در قبض برق شما درج شده) مراجعه کنید. یا می‌توانید در سامانه مهرسان به صورت آنلاین ثبت‌نام خود را انجام دهید. مراحل ساده و سریعی دارد و به راحتی می‌توانید با وارد کردن یک سری اطلاعات اولیه ثبت‌نام کنید.»
بازی همستر و فشار بر شبکه برق کشور
موج بازی همستر کامبت در ایران باعث شده تا مسئولان صنعت برق نگران افزایش مصرف انرژی تا ۲۵۰ مگاوات باشند. این میزان برق معادل مصرف یک شهرک صنعتی با ۲۳۰۰ واحد تولیدی و ۳۷ هزار نفر شاغل به کار است.
همستر کامبت یک بازی موبایلی است که بر بستر تلگرام موجود است و به طور رسمی از ۶ فروردین ۱۴۰۳ بالا آمد.
یک اندیشکده روسی پیش‌بینی کرده این بازی می‌تواند مصرف برق تلفن همراه را تا ۳ برابر افزایش داده و چالش بزرگی برای شرکت‌های تامین‌کننده برق دنیا به‌وجود آورد.
رمزارزها برای اولین بار نیست که شبکه برق ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهند و مطابق گفته وزیر سابق نیرو، بخشی از خاموشی‌های برق در سال ۱۴۰۰ به دلیل مزارع رمز ارز غیرمجاز بوده است.
رضاخانی، کارشناس توانیر می‌گوید: «موج بازی همستر کامبت در ایران می‌تواند تا ۲۵۰ مگاوات باعث افزایش مصرف برق شود. این میزان برق معادل مصرف یک شهرک صنعتی با ۲۳۰۰ واحد تولیدی و ۳۷ هزار نفر شاغل به کار است!»
کارشناس ارز مجازی علی ضیایی مطرح کردن استخراج رمزارز به عنوان عامل فشار به شبکه برق را بهانه‌جویی می‌داند و معتقد است که راهکار صنعت برق ایران افزایش ظرفیت نیروگاهی است و تا زمانی‌که نیروگاه‌ها در کشور به تعداد بسیار زیاد ساخته نشود، مسائل صنعت برق به قوت خود باقی است. در مقابل کارشناس انرژی، سیما غفاری می‌گوید: «ایران هم اکنون نزدیک به ۹۰۰ نیروگاه دارد اما در تامین برق با مسئله مواجه است، اگر به جای ۹۰۰ نیروگاه، ۹۰۰۰ نیروگاه هم داشت باز با مشکل مواجه بود، چرا که مصرف در ایران هیچ متولی ندارد و بدون ترمز بالا میرود.»
منطقی مصرف کنیم
نقش خانواده در اصلاح الگوی مصرف در صنعت برق یک نقش بسیار پررنگ و کلیدی است؛ چرا که اصلاح الگوی مصرف در این بخش، کمک شایانی برای گذر موفق از پیک تابستان پیش‌رو خواهد بود. این روزها که در فصل گرم سال قرار داریم و به روزهای گرم‌تر نزدیک می‌شویم، سخن از بهینه‌سازی مصرف برق بسیار شنیده می‌شود، موضوعی که هنوز بسیاری از ما به آن بی‌توجه هستیم و شاید از کنار آن بی‌تفاوت می‌گذریم، اما آیا به راستی همه ما می‌دانیم مصرف بهینه چیست و چرا و چگونه باید به آن رسید؟
بسیاری از افراد مصرف بهینه برق را سخت می‌دانند، این افراد در ذهن خود تصویری عرق ریزان از انسان‌هایی را مجسم می‌کنند که اجازه روشن کردن دستگاه‌های خنک‌کننده هوا را ندارند، بادبزن به دست گرفته‌اند و به زمین و زمان بد می‌گویند، یا شاید تصور برخی افراد از موضوع مصرف بهینه آن است که لباس‌های چرک و کثیف و اتو نکرده بپوشیم، در فضائی پر از خس و خاشاک و مندرس زندگی کنیم، در تاریکی مطلق بنشینیم و به سختی بیفتیم!
واقعیت این است که بهینه‌سازی مصرف برق به معنی منطقی شدن مصرف است، به معنی آن است که ما کار غیرمنطقی انجام ندهیم، به معنی آن است که بپذیریم که جمع اضداد ناممکن است و اگر همزمان هم دستگاه‌های خنک‌کننده و هم آبگرمکن را روشن کنیم کار غیر منطقی انجام داده‌ایم، بپذیریم که برای نوشیدن یک لیوان آب خنک نباید هر بار در یخچال را باز و بسته کنیم، بپذیریم که روشن ماندن تلویزیون بدون مخاطب و بیننده کاری غیرمنطقی است، بپذیریم که در ساعت‌هایی که نیاز به شارژ گوشی تلفن نداریم باید دوشاخه‌ها و شارژر‌ها را از برق بکشیم.
بهینه‌سازی مصرف برق به معنی آن است که هر خانواده در ساعت‌های اوج مصرف فقط دو عدد لامپ ۱۰۰ وات را خاموش کند، خاموش کردن دو عدد لامپ ۱۰۰ وات مسئولیت چندان سنگینی نیست که از عهده آن بر نیاییم، فقط کافی است این کار را باور داشته باشیم، در ذهن خود مرور کنیم و در برابر آن احساس مسئولیت داشته باشیم. خاموش کردن دو عدد لامپ ۱۰۰ وات یعنی اگر صحبت‌های همسایگان در یک آپارتمان طولانی است، زیر چشم اتوماتیک روشن خاموش شدن چراغ‌ها نایستیم و ادامه مکالمات خود را در خارج از راه‌پله‌ها ادامه دهیم.
لازم به ذکر است برای بهینه‌سازی مصرف برق، مردم و مسئولان نیز رسالت‌ها و مسئولیت‌هایی دارند؛ لذا هرچه بتوانیم از میزان مصرف برق در بخش‌های عمومی و تجاری بکاهیم، می‌توانیم انرژی مازاد را به سمت تولید سوق دهیم. در اکثر کشورها سعی بر این است که با مدیریت مصرف، انرژی به سمت تولید سوق داده شود و ما نیز در تلاشیم تا در بخش خانگی، بخشی از انرژی را با مدیریت به سمت تولید سوق دهیم.
درک این موضوع چندان سخت نیست که بپذیریم و باور کنیم که مدیریت درست منابع و همچنین صرفهجویی در مصرف منابع باعث بهینه‌سازی مصرف می‌شود، بهینه‌سازی مصرف یکی از وظایف مهم و اثرگذاری است که بر عهده تمامی افراد جامعه به‌ویژه خانواده است، از جمله مزایای بهینه‌سازی مصرف کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و همچنین کاهش روند گرم شدن زمین است، از جمله راه‌هایی که باعث بهینه‌سازی مصرف برق می‌شود این است که از وسایل الکتریکی در ساعات اوج مصرف به صورت بی‌رویه و غیرمتعارف استفاده نکنیم و اگر می‌خواهیم دمای آسایش را رعایت کنیم درجه کولر را روی ۲۴ درجه قرار دهیم.
پاداش مصرف بهینه برای کشاورزان
حامد احمدی، مدیرکل هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر اظهار می‌دارد: «بر اساس پروانه بهره‌برداری؛ ٩٢ درصد از چاه‌های کشاورزی مجوز استفاده کمتر از ١٩ ساعت در روز دارند و برای حفظ منابع آب ضروری است که مدت زمان در نظر گرفته در پروانه بهره‌برداری را رعایت کنند.»
وی در ادامه می‌گوید: «وزارت نیرو امسال به منظور ایجاد برنامه‌ای مدون برای مدیریت منابع آب، ساعاتی که باید کشاورزان بر اساس پروانه بهره‌برداری موتورهای استحصال آب را خاموش کنند، با ساعات اوج مصرف روزانه منطبق کرده است.» احمدی با اشاره به طرح تشویقی وزارت نیرو برای کشاورزان خاطرنشان می‌کند: «در کنار همه الزامات قانونی، وزارت نیرو با راه‌اندازی طرحی تشویقی، هزینه برق کشاورزانی را که با صنعت برق در طول پنج ساعت اوج مصرف روز همکاری کنند، رایگان کرده است.»
مدیرکل هوشمندسازی و فناوری‌های نوین توانیر همچنین در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: «علاوه‌بر این، کشاورزانی که از ساعت ١٠ صبح تا ١٠ شب ٤ ماه گرم سال نسبت به سال گذشته کاهش مصرف داشته باشند، ماهانه ١٠ تا ١٢ میلیون پاداش دریافت خواهند کرد.»
احمدی همچنین در خصوص کشاورزانی که دارای پروانه بهره‌برداری بیش از ١٩ ساعت در روز هستند، متذکر می‌شود: «اگر این کشاورزان در پنج ساعت گرم بعد از ظهر با صنعت برق همکاری کرده و مصرف برق خود را کاهش دهند، به ازای هر کیلووات ساعت صرفهجویی مشمول پاداش خواهند شد.»