آیت‌الله کوه‌کمری میان دو انتخاب
مرحوم آیت‌الله سیدحسین کوه‌کمری از شاگردان صاحب جواهر و مجتهدی مشهور و معروف بود و حوزه درسی معتبری داشت.
آن بزرگوار هر روز طبق معمول و در ساعتی معین، به یکی از مساجد نجف می‌رفت و تدریس می‌کرد. یک روز آقای کوه‌کمری از جایی برمی‌گشت و هنوز زمانی به وقت تدریسش باقی مانده بود.
فکر کرد در این وقت کم، اگر به خانه برود به کاری نمی‌رسد، پس بهتر است به محل تدریس برود و به انتظار شاگردانش بنشیند. وقتی به مدرس خود رسید، هنوز کسی نیامده بود، ولی دید در یک گوشه از مسجد، شیخ ژولیده‌ای با چند شاگرد نشسته و تدریس می‌کند.
سید به سخنان او گوش داد و با کمال تعجب، احساس کرد که این شیخ ژولیده بسیار محققانه بحث می‌کند. در روز بعد راغب شد قدری زودتر بیاید و به سخنان شیخ گوش کند. این کار را کرد و دید این شیخ بسیار باسواد است. این عمل چند روز تکرار شد.
برای سیدحسین یقین حاصل شد که این شیخ از خودش فاضل‌تر است و حتی خودش هم از درس این شیخ استفاده می‌کند و اگر شاگردانش به جای درس او، به درس این شیخ حاضر شوند، بهره علمی بیشتری خواهند برد.
روز دیگر که شاگردان آمدند و جمع شدند، گفت: «رفقا، امروز می‌خواهم مطلب تازه‌ای به شما بگویم. این شیخ که در آن کنار با چند شاگرد نشسته، از من برای تدریس شایسته‌تر است و خود من هم از او استفاده می‌کنم، همه با هم به درس او می‌رویم!» از آن روز آنها در حلقه شاگردان آن شیخ ژولیده، که چشم‌هایش نیز اندکی تراخم داشت و آثار فقر در او دیده می‌شد، حاضر شدند.این شیخ ژولیده‌پوش همان است که بعدها به نام شیخ مرتضی انصاری معروف شد.
شهید آیت‌الله مطهری، که در کتاب «عدل الهی» این ماجرا را بیان کرده گفته است که وقتی مرحوم کوه‌کمری با چنین مسئله‌ای مواجه شد، خود را میان تسلیم و عناد، ایمان و کفر و آخرت و دنیا مخیّر دید. اما تقوای این مرد باعث شد که ایمان و آخرت را انتخاب کند.
ایشان با این انتخاب، امتیاز مرجعیت و رهبری مسلمین را بعد از صاحب جواهر از دست داد، اما ایمان را انتخاب کرد.
[حضرت علی(ع) فرمود: مَنْ تَقَدَّمَ عَلَی قَوْمٍ وَ هُوَ یَرَی فِیهِمْ مَنْ هُوَ أَفْضَلَ فَقَدْ خَانَ اللهَ وَ رَسُولَهُ وَ المُؤمِنینَ، هرکس خود را در جامعه برای ریاست بر دیگران مقدم بدارد؛ درحالی که بداند افراد لایق‌تر از او هستند، قطعا او به خدا و پیامبر و مؤمنان خیانت کرده است. (الغدیر، ج ۸، ص۲۹۱)]
از: سایت پژوهشکده تاریخ معاصر، 15/ 6/1401،
کد 24112