چارلی چاپلین: چه کسی قاتل اصلی است؟
سعید متین
«این گونه تبدیل به قاتل سریالی شدم، اما آیا این دنیا، خودش این کار را تشویق نمی‌کند؟
آیا سلاح های مخرب نمی سازد؟ تنها به منظور کشتار جمعی؟
آیا زنان بی‌گناه را منفجر نمی‌کند؟
آیا بچه‌های کوچک را تکه تکه نمی‌کند؟
و آن را به طور کاملا علمی انجام می دهد!
به عنوان یک قاتل زنجیره‌ای من در قیاس با این ها، یک آماتور هستم!!»
این ها جملاتی است که هانری وردو در فیلمی به نام «موسیو وردو» به عنوان آخرین دفاعش در دادگاه بیان می‌کند.
فیلمی که 77 سال پیش از چنین روزهایی به نمایش درآمد و چارلی چاپلین آن را نوشته و کارگردانی و در نقش
موسیو وردو بازی کرده بود.
یک کمدی سیاه که نه تنها در زمان نمایش خود، با سانسورهای متعدد در کشورهای مختلف (مانند انگلیس و فرانسه و اسپانیا) مواجه گردید بلکه یکی از موارد اتهامی چارلی چاپلین در دادگاه مک کارتی شد و موجب اخراج و تبعید او از آمریکا گردید.
چاپلین در این فیلم، ماجرای کارمندی را به تصویر کشید که در جریان بحران اقتصادی دهه 30 آمریکا، بیکار شده و چون هیچ کجا به او شغلی ندادند، ناگزیر برای امرار معاش و تامین زندگی همسر معلول و فرزندش، به شغل عجیب و غریبی روی آورد؛
او با زنان بیوه پولدار ازدواج کرده، سپس آنها را به قتل رسانده و ثروتشان را به جیب می زد.
اما اصل ماجرای فیلم «موسیو وردو» در همان دادگاه معروف برجسته می گشت، آنگاه که موسیو وردو یا در واقع چارلی چاپلین، قدرت های استعمارگر را به محاکمه می‌کشید. گویی چاپلین اصلا برای همین صحنه، فیلم را ساخته بود.
او در صحنه‌ای دیگر از فیلم در شب اعدامش خطاب به دوست خود می‌گوید:
«یک قتل از آدم، یک شرور تبهکار می سازد،
ولی قتل میلیون ها نفر از قاتلین آنها، قهرمان درست می کند!
یعنی تعداد زیاد، جنایت را تطهیر می‌سازد؟!»
و موسیو وردو با گیوتن اعدام شد...
نکته جالب اینکه طرح اولیه «موسیو وردو» را فیلمساز معروف، اورسن ولز نوشت که در آن زمان با فیلم‌هایی مانند «همشهری کین»
و «آمبرسون های باشکوه» و «بیگانه» و «بانویی از شانگ‌های» و ... بسیار معروف شده بود.
«موسیو وردو» در زمانی ساخته شد که جهان تازه از جنگ دوم جهانی و فاشیسم هیتلری خلاص شده و ادعای آزادی و دموکراسی و جامعه جهانی امثال آمریکا و انگلیس و فرانسه و شوروی دنیا را پر کرده بود،
در همان زمان گویی چاپلین از ورای همه آن شعارها و ادعاها، ماهیت خبیث و شرور و فاشیستی آن مدعیان را می دید که چگونه با کشتار میلیون ها انسان راه خود را برای سلطه باز می‌کنند؟