تعطیلی شنبه با کدام پیوست فرهنگی یا اقتصادی توجیه شده است؟ (خبر ویژه)
استدلال‌های حامیان تعطیلی روز شنبه به جای روز پنجشنبه، کلی‌گویی و فاقد جزئیات روشن و مستند است.
مصوبه تعطیلی شنبه و کاهش ساعات اداری، واجد ابهامات بسیاری است. ضمنا فاقد پیوست اقتصادی و فرهنگی/ اجتماعی روشن است؛ تا به طور دقیق - نه کلی‌گویی- نشان دهد غیر از خسارت فرهنگی نقد آن، چه عایدی نسیه‌ای را می‌توان انتظار داشت.
نمایندگان مجلس، در جریان رسیدگی به لایحه اصلاح ماده ۸۷ قانون مدیریت خدمات کشوری، موسوم به «افزایش تعطیلی آخر هفته»، موافقت کردند: «تمامی دستگاه‌های اجرائی اعم از ستادی و استانی به استثنای [...] موظفند ساعات کار خود را در پنج روز هفته، از یکشنبه تا پنجشنبه تنظیم نمایند.» بر این اساس، روزهای جمعه و شنبه تعطیل خواهد بود. همچنین مصوب شد ساعت کاری کارمندان، از ۴۴ به ۴۰ ساعت در هفته کاهش یابد.
نائب رئیس مجلس گفته است: «نه در لایحه دولت و نه در مصوبه مجلس، به تعطیلی رسمی اشاره نشده؛ طبق اصل 17 قانون اساسی، جمعه تنها روز تعطیل رسمی است. فقط ساعت کاری کارمندان پنج‌روزه شده و بقیه اقتصاد، در جای خود فعال است.»
موافقین تعطیلی شنبه، در بیانی کلی می‌گویند:
- «تعطیلی پنجشنبه سالانه ۸ میلیارد دلار به ضرر کشور است.
- اکثر کشورهای منطقه، شنبه را تعطیل کردند چون برای منافع اقتصادی برنامه دارند، با احساسات تصمیم‌گیری نکنیم.
- تعطیلی شنبه‌ها مزایای متعددی خواهد داشت. با تعطیلی پنجشنبه، ما ۴روز تعطیلی داریم و این برای ارتباط با دنیا سخت است.
- امیدواریم شورای نگهبان با این تغییر همراه باشد. این همراهی نشان می‌دهد که شرایط جهانی را درک کرده‌اند. همراهی نمایندگان با واقعیت‌های اقتصاد جهانی سبب می‌شود روابط اقتصادی در بستر زمانی مناسبی اتفاق بیفتد.»
در این باره، ملاحظات و ابهاماتی مطرح است:
1) آیا ما مجبور به «تعطیلی آخر هفته» و انتخاب میان پنجشنبه و شنبه هستیم؟! ما جزو کشورهای متوسط به بالا از نظر میزان تعطیلات سالیانه هستیم. تعطیلی دو روز در هفته عمدتا برای کشورهایی است که تعطیلات کمی دارند.
2) آیا ما در ادارات - مانند برخی کشورهای غربی یا شرقی- با پرکاری و فشارکاری مواجه هستیم که بخواهیم ساعات و روزهای کاری را کمتر بکنیم؟ و آیا این افزایش تعطیلی، منفعت اقتصادی دارد یا ضرر؟!
۳) ادعای زیان ۸ میلیارد دلاری با کدام پژوهش دقیق علمی به دست آمده و مستندات و پیوست‌های آن کجاست؟ اغلب ادعاها، مشهورات‌زده و تبلیغات‌زده است. برای جذاب‌سازی برجام هم ادعا می‌شد سود اجرا و زیان عدم اجرای آن، روزانه و سالیانه چقدر است؛ اما ادعای بازگشت ۱۵۰ میلیارد دلار پول بلوکه شده و ۲۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی و... خلاف واقع بود.
۴) چند درصد از ادارات و اقتصاد کشور، نیازمند تعامل خارجی در روز پنجشنبه هستند؟ دو درصد، سه درصد؟ ۵۰ یا ۱۰۰ هزار نفر از جمعیت ۸۵ میلیون نفری؟ خب! نمایندگان برای همان چند درصد برنامه‌ریزی کنند، نه برای 98 -۹۷ درصد بقیه. اگر هم اصرار بر افزایش تعطیلی هست، می‌توان پنجشنبه را تعطیل، و آن چند درصد از ادارات و بانک‌ها و... را استثنا کرد و کارکنان آنها هم نوبتی سر کار حاضر شوند. چرا بر تعطیلی شنبه اصرار دارند؟ عجیب نیست؟
۵) اگر پس از تعطیلی شنبه، ادعا شد که تعطیلی جمعه هم ناسازگار با تعطیلی شنبه و یکشنبه در غرب است، چه باید کرد؟ بانیان چرا مدتی بعد با همان کلی‌گویی مغالطه‌آمیز، نگویند که تعطیلی جمعه هم باید حذف شود؟! حد یقف این مدل استدلال کجاست؟ با تفاوت ساعات روز و شب ایران با کشورهای هدف چه باید کرد، آن را هم باید تغییر دهیم تا بتوانیم هماهنگ شویم؟!
۶) ایام هفته برای هر یک از ادیان و مذاهب، هویت مستقل خود را دارد. پیامبر اعظم(ص) نه شنبه و یکشنبه، که جمعه را روز تعطیل مسلمانان قرار داد؛ همان‌گونه که به امر الهی قبله را از بیت‌المقدس به مکه تغییر داد تا هویت مسلمین یهود و نصارا، متمایز و مستقل شود.
۷)) کشورهای منطقه، خیلی خطا دارند؛ این که منطق نشد! اکثر آنها در مقابل جنایت آمریکا و اسرائیل، یا ساکتند، یا همکار. باید از آنها تقلید کنیم؟
۸) تا کجا قرار است با توهم منفعت، خودمان را منفعلانه با نظم جهانی (غربی) سازگار کنیم؟ به عنوان نمونه، قرار بود فقط یک برجام را بپذیریم تا همه تحریم‌ها برداشته شود و مشکل آب و باران و آلودگی تولید و تجارت و... بر طرف شود. اما وقتی پذیرفتیم و با وجود واگذاری امتیازات نقد، گروگان برجام شدیم، گفتند تعهدات دیگری هم هست که بدون آنها نمی‌شود عادی‌سازی کرد و به رونق اقتصاد رسید؛ از جمله: FATF، توافق آب و هوائی پاریس (کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و نیروگاه‌های تابعه)، برجام موشکی و منطقه‌ای، سند فرهنگی ۲۰۳۰، فشار‌های ورزشی درباره تیم‌ها و ورزشگاه‌های ما و...
۹) برخی استدلال می‌کنند که تعطیلی پنجشنبه، موجب کاهش روزهای تعامل تجاری ایران با دیگر کشور‌ها (عمدتا غربی) می‌شود و بنابراین، تعطیلی شنبه درست است. یعنی از اهمیت تعطیل نبودن روز پنجشنبه، درستی تعطیلی شنبه را استنتاج می‌کنند! با فرض تایید صد در صدی این استدلال و نپرداختن به جزئیات موضوع، سؤال سر جای خود باقی است: چرا شنبه را تعطیل کرده‌اند؛ یعنی ۵۲ روز تعطیلی بیشتر اقتصاد در طول سال؟ بحث بر سر تعطیل نبودن روز پنجشنبه نیست؛ درباره تعطیلی غیر قابل توجیه روز شنبه است. ضمن اینکه می‌شد حتی تعطیلی پنجشنبه را برای اداراتی که دخیل در تجارت خارجی هستند، استثنا کرد.