شورای عالی انقلاب فرهنگی، اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور را ابلاغ کرد.

این اساسنامه به وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان اداری و استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه کشور، دانشگاه آزاد اسلامی، ستاد راهبری و نظارت تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، ستاد راهبری و نظارت علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه فرهنگیان، کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، شورای تحول و ارتقا علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، مرکز رصد برنامه‌ریزی و ارزیابی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شده است.

اساسنامه سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور که در جلسه ۸۹۷ مورخ ۱٤۰۲.۱۲.۰۸ شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس مصوبه جلسه ۴۶۶ مورخ ۱٤۰۲.۱۲.۰۱ شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است برای اجرا ابلاغ شده است.

در فصل اول به کلیات موضوع پرداخته شده و اصطلاحات متعدد آن تشریح شده است. نظام آموزش کشور در این سند عبارت است از تمام ابعاد و مقاطع آموزش رسمی کشور در دو حیطه آموزش عمومی و آموزش عالی در دو بخش پزشکی و غیر پزشکی. همچنین سنجش، ارزشیابی، تضمین کیفیت، اعتبار سنجی بر اساس شاخص‌ها و استانداردهای تعریف شده مدنظر هستند. آزمون‌های فراگیر کشوری به آزمون‌هایی در حیطه عمومی با تخصصی اطلاق می‌شود که بر اساس نتایج آن درباره تخصیص جایگاه با امتیاز به فرد آزمون‌دهنده تصمیم گیری با میزان توانایی با شایستگی وی در زمینه‌ای خاص تعیین می‌شود و از حیث شرکت کنندگان در مقیاس منطقه‌ای با کشوری برگزار می‌شود.

استقرار و تعالی نظام جامع سنجش آموزش کشور مهم‌ترین هدف سازمان ملی

در ماده ۲ به اهداف و مأموریت‌ها این سازمان پرداخته شده است. از جمله این اهداف می‌توان به استقرار و تعالی نظام جامع سنجش آموزش کشور، استقرار و تعالی نظام جامع رصد نظارت ارزشیابی اعتبار سنجی و رتبه‌بندی و تضمین کیفیت بیرونی نظام آموزش کشور، استقرار و تعالی نظام اعتبار سنجی آموزش‌های غیر رسمی، ارتقا روش‌های سنجش و شیوه‌های اجرای آزمون‌ها و کسب مرجعیت تخصصی در حوزه‌های مأموریتی در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی اشاره کرد.در وظایف و اختیارات این اساسنامه به این نکته تاکید شده است آزمون‌های جدید و پیش‌بینی شده در صورت تصویب در شورای سنجش و پذیرش در شمول این بند قرار می‌گیرد و برای تمامی افرادی که تحصیل می‌کنند کد یکتای تحصیلی تعیین می‌شود.

خلاصه وظایف و اختیارات سازمان ملی سنجش 

و ارزشیابی نظام آموزش کشور

۱) برنامه‌ریزی و مدیریت اجرای سنجش توانمندی‌های آموزشی متقاضیان ورود به سطوح مختلف آموزش عالی

۲) ارزشیابی میزان تحقق اهداف تعلیم و تربیت

۳) برنامه‌ریزی و مدیریت اجرای آزمون‌های نهائی آموزش و پرورش

۴) برنامه‌ریزی و راهبری اجرائی نظام اعتبارسنجی آموزش‌های غیر رسمی

۵) تشکیل شناسنامه ملی آموزشی و تربیتی احراز اصالت مدارک تحصیلی و رصد تحصیلی افراد با تخصیص کد یکتای تحصیلی در کلیه مقاطع آموزشی

۶) رصد بررسی صلاحیت، اعتبار سنجی صدور مجوز و راهبری مراکز داخلی مجری آزمون‌های بین‌المللی

۷) رصد، بررسی صلاحیت اعتبارسنجی صدور مجوز برگزار کنندگان و تعیین آزمون‌های معیار زبان فارسی برای غیر فارسی زبانان جهت تحصیل و اشتغال در ایران

۸) طراحی برنامه‌ریزی و مدیریت اجرای ارزشیابی بیرونی اعتبار سنجی و تضمین کیفیت بیرونی نظام آموزش رسمی و غیر رسمی کشور

۹) اعتبارسنجی و رتبه‌بندی بومی مراکز آموزشی تربیتی و پژوهشی رسمی و غیر رسمی در سطوح دانشگاه و مدرسه و مؤسسه و اعطا جوایز ملی کیفیت با هدف توسعه عدالت آموزشی اعتماد و سرمایه اجتماعی

۱۰) توسعه شیوه‌های نوین الکترونیک و هوشمند در سنجش، ارزشیابی و رتبه‌بندی

۱۱) تحلیل داده‌ها و روندهای آموزشی تهیه نقشه‌های توصیفی و آماری و نگاشت‌های سیاستی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور

۱۲) انجام پژوهش‌های کاربردی، ارائه خدمات مشاوره‌ای تخصصی و آموزش‌های حرفه‌ای کوتاه مدت در حوزه‌های مأموریتی

۱۳) تدارک زمینه‌های مشارکت بخش غیر‌دولتی تخصصی و حرفه‌ای و مردمی مراجع ارزیاب، شرکت‌های دانش بنیان انجمن‌ها و نهادهای حرفه‌ای در ابعاد اجرائی مأموریت‌های سازمان

١۴) تا زمان تصویب طرح پذیرش دانشجو (موضوع تبصره ۳ ماده ۲ مصوبه سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی پس از پایان متوسطه شورای عالی انقلاب فرهنگی) اعلام نتایج و تعیین پذیرفته‌شدگان در کلیه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در آزمون‌های برگزار شده توسط سازمان صورت می‌گیرد.

ضمن اینکه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی موظفند اطلاعات کامل ثبت‌نام کنندگان خود را در سامانه‌ای که به این منظور توسط سازمان تهیه می‌شود، ثبت کنند.

۱۵) همکاری متقابل و انعقاد تفاهم نامه با سازمانهای همتا در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی و فعال در سایر کشورها با رعایت قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران

در فصل دوم اساسنامه ارکان سازمان معرفی شده است. این ارکان شامل هیئت امنا و رئیس سازمان، شوراهای سنجش و پذیرش دانشجو (موضوع قوانین مصوب سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی)، شورای ارزشیابی اعتبار سنجی، تضمین کیفیت و رصد کیفیت نظام آموزش کشور است.

بر اساس ماده ۵ این اساسنامه هیئت امنا، عالی‌ترین مرجع سازمان در زمینه تعیین خط مشی‌ها و تصمیم گیری‌های کلان و دارای کلیه اختیارات قانونی در حدود مأموریت اهداف و وظایف سازمان و اداره امور آن است.

ترکیب هیئت امناء سازمان ملی سنجش

ترکیب هیئت امنا شامل رئیس‌جمهور به عنوان رئیس هیئت امنا و در غیاب وی معاون اول رئیس‌جمهور، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزیر آموزش و پرورش، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، دو نفر از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به پیشنهاد شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس سازمان به عنوان دبیر هیئت امنا و دو نفر از رؤسای دانشگاه‌ها یک نفر از رؤسای دانشگاه‌های وزارت علوم و یک نفر از رؤسای دانشگاه‌های وزارت بهداشت به انتخاب شورای عالی انقلاب فرهنگی، چهار نفر متخصص و صاحب نظر در حوزه سنجش و ارزشیابی آموزشی به انتخاب شورای عالی انقلاب فرهنگی است. احکام اعضا منتخب شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط رئیس هیئت امنا برای دوره ۴ ساله صادر می‌شود و انتخاب مجدد آنان بلامانع است.

در ماده ۷ وظایف و اختیارات هیئت امنا شامل تصویب سیاست‌های اجرائی و برنامه‌های توسعه‌ای و راهبردی سازمان، تصویب مقررات و آئین نامه‌های پیشنهادی از شوراهای سازمان، تأیید گزارش‌های سالانه و تحلیل‌های کلان کشوری نظارت بر عملکرد سالانه سازمان است که به تفصیل در اساسنامه تشریح شده است. بر اساس ماده ۱۰ این اساسنامه رئیس سازمان به عنوان بالاترین مقام اجرائی سازمان به پیشنهاد هیئت امنا و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی و با حکم رئیس‌جمهور به مدت چهار سال منصوب می‌شود. انتخاب مجدد وی برای دوره‌های بعدی بلامانع است.

دو نفر به پیشنهاد هیئت امنا برای احراز پست ریاست سازمان معرفی می‌شوند که باید دارای سابقه آموزشی، سابقه مثبت مدیریت و دارای تخصص یا تجربه مفید در حوزه‌های مرتبط با سنجش و ارزشیابی باشند. در ماده ۱۲ این اساسنامه وظایف رئیس سازمان تشریح شده است. راهبری و هدایت امور سازمان، ارائه گزارش‌های سالانه و دوره‌ای از برنامه و عملکرد سازمان و پیشنهاد تشکیلات سازمانی به هیئت امناء در چارچوب ضوابط و مقررات بخشی از این وظایف است.

در این اساسنامه ترکیب و وظایف شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور و ترکیب و وظایف شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌ها مشخص شده است. همچنین بر اساس ماده ۱۵ اساسنامه، شورای ارزشیابی اعتبار‌سنجی، تضمین کیفیت و رصد نظام آموزش کشور این شورا مرجع علمی، راهبری و تصمیم سازی در حوزه مأموریت رصد ارزشیابی اعتبار سنجی و تضمین کیفیت نظام آموزش کشور در سطح سازمان است.

ترکیب شورای ارزشیابی اعتبارسنجی، تضمین کیفیت و رصد نظام آموزش کشور

ترکیب شورای ارزشیابی اعتبار سنجی، تضمین کیفیت و رصد نظام آموزش کشور شامل رئیس سازمان (رئیس شورا)، معاون ذی‌ربط سازمان (دبیر شورا)، معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، معاون آموزشی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش، معاون ذی‌ربط رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، رئیس شورای تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیر ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس مرکز رصد برنامه‌ریزی و ارزیابی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، نماینده فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران، معاون ذی‌ربط رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، سه نفر متخصص و صاحب نظر حوزه ارزشیابی آموزشی از سه حوزه آموزش عمومی، آموزش عالی و آموزش مهارتی (هر حوزه یک نفر) با انتخاب و معرفی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی است.در این اساسنامه به موضوع ارزشیابی کیفیت آموزش نگاه ویژه‌ای صورت گرفته است از همین رو بر اساس ماده ۱۷ وظایف شورای ارزشیابی اعتبار سنجی، تضمین کیفیت و رصد کیفیت نظام آموزش کشور تشریح شده است. از جمله این وظایف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- تدوین آئین نامه‌ها، دستور العمل‌ها و رویه‌های مورد نیاز جهت اجرای اثربخش فعالیت‌های ارزشیابی، اعتبار سنجی و تضمین کیفیت آموزش عمومی و عالی

۲- برنامه‌ریزی سالانه و بلندمدت سازمان در حوزه ارزشیابی اعتبار سنجی و تضمین کیفیت آموزش عمومی و عالی

۳- پایش روند اجرای فرآیندهای ارزشیابی اعتبار سنجی و تضمین کیفیت در سطوح مختلف نظام آموزش کشور

۴- تدوین ضوابط معیارها و استانداردها، الزامات ارزشیابی اعتبارسنجی و تضمین کیفیت و رتبه‌بندی آموزش عمومی و عالی

۵- تعیین ضوابط و معیارها و فرآیندهای اعتبار بخشی مدارک تمامی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی

۶- طراحی و تدوین کاریست عملیاتی حاصل از نتایج ارزشیابی کیفیت در سطوح مختلف نظام آموزش عمومی و عالی

۷- تدوین الزامات تشویقی و ترغیبی جهت تقویت فعالیت‌های ارزشیابی اعتبار سنجی و تضمین کیفیت در سطوح مختلف آموزش عمومی و عالی

۸- پیشنهاد سازوکار حضور و عضویت در نهادهای اعتبار‌سنجی و تضمین کیفیت منطقه‌ای و بین‌المللی

به نقل از مهر؛ در فصل سوم اساسنامه به ساختار، منابع انسانی و امور مالی و در فصل چهارم نیز به سایر مقررات از جمله اصلاح، انحلال یا ادغام اشاره شده است.