تکریم و پاسداشت مقام شامخ معلم-بخش نخست
مربی انسان‌ساز و جهادگر عرصه تعلیم و تربیت
تارا وحیدی
استاد شهید مرتضی مطهری: «معلم باید نیروی فکری متعلم را پرورش دهد و او را به‌سوی استقلال رهنمون گردد. باید قوه ابتکار او را زنده کند؛ یعنی درواقع، کار معلم آتش‌گیره دادن است. فرق است میان تنوری که شما بخواهید آتش از بیرون بیاورید و در آن بریزید تا آن را داغ کنید و تنوری که در آن هیزم و چوب جمع است و شما فقط آتش‌گیره از خارج می‌آورید و آن‌قدر زیر این چوب‌ها و هیزم‌ها قرار می‌دهید که اینها کم‌کم مشتعل شود.»
معلمی، شریف‌ترین شغل‌ها و پرمسئولیتترین شغل‌هاست. شریف‌ترین شغل‌هاست، برای اینکه شغل انسان‌سازی است؛ همان شغلی است که تمام انبیا برای همین معنا آمدند. قرآن یک کتاب انسان‌سازی است؛ و نازل شده است برای اینکه انسان درست کند؛ و این شغلی که معلمان دارند، شغل آدمسازی است. اگر آدم بسازیم، مملکت ما نجات پیدا می‌کند. همیشه آدم‌ها هستند که مقدرات کشور‌ها را در دست میگیرند. اشخاصی که ملت‌ها را میتوانند نجات بدهند و کشور را میتوانند آباد کنند و دنیا و آخرت ملت را میتوانند تعمیر کنند، فرهنگی‌ها هستند. پس فرهنگ یک کارخانۀ آدمسازی است؛ چنان‌که انبیا هم برای همین معنا آمدند آدم درست کنند.
دفتر خاطرات یک معلم
برزگر حسینی، فرهنگی با ورق زدن خاطرات ذهنی خود به گزارشگر کیهان می‌گوید: «آقای دکتر عباسعلی رستمی‌نسب یکی از افرادی هستند که نقش مهمی در شکل دادن نگرش مثبت من نسبت به تعلیم‌وتربیت داشتند. اجازه بدهید خاطره‌ای از اولین روزهای شروع تحصیلم در رشته تعلیم‌وتربیت در دانشگاه شهید باهنر کرمان نقل کنم. یادم است اولین روزی که دکتر رستمی‌نسب پا به کلاس درس ما گذاشتند، درس فلسفه تاریخ داشتیم. من معمولاً آدم عجولی هستم، هنوز هم مثل دوران بچگی دلم می‌خواهد زود حرفم را بزنم. همین که استاد شروع به صحبت کرد، گیر دادم به آموزش‌وپرورش، بلند شدم و گفتم: آقای دکتر، آموزش‌وپرورش ما دیگر درست‌شدنی نیست، با این وضعیت دیگر امیدی به نسل آینده کشور نمی‌توانیم داشته باشیم. ناگهان ایشان با صدایی بلند و عصبانی گفتند: خانم! شما خودت را درست کن، آموزش‌وپرورش هم درست می‌شود.»
وی در ادامه می‌گوید: «خیلی ناراحت شدم، تمام وجودم می‌لرزید، به‌طوری‌که وقتی از کلاس درس بیرون آمدم، تصمیم گرفتم همان اول راه، قید ادامه تحصیل در این رشته را بزنم. از شما چه پنهان حتی تلاش‌هایی را هم کردم، ولی خدا خواست و شیطان شکست خورد. روزها گذشت تا من فهمیدم منظور استادم چه بوده است؟ در کلاس درس نهج‌البلاغه ایشان جواب سؤالم را گرفتم. منظور ایشان تربیت فردی بود. ایشان به من آموخت که تربیت فردی در اسلام خیلی مهم است، اگر تک‌تک افراد اجتماع عوض گلایه از دیگران به تربیت خودشان بپردازند و کار خودشان را صحیح انجام بدهند، آثار مثبتش همه مجموعه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.»
روز معلم، جلوه واقعی عشق و ایثار
فرهنگیان با تأسی به شهید مطهری مخلصانه در میدان خطیر تعلیم‌وتربیت نسبت به انجام وظایف خطیر خود در فعالیت‌های آموزشی و پرورشی همواره در کشور نقش‌آفرین هستند.
هنر شگرف معلمی این است که با ندای حق‌طلب پیامبران، انسان را به‌سوی نور و عشق و کمال رهنمون کرد. به‌راستی معلم رسول راستی و درستی، سفیر صداقت و سرفرازی است.
رهبر معظم انقلاب فرمودند: «معلم متحول‌کننده جان لایعلم انسان‌ها به روان عالم است و باید این روز و مقام گرامی داشته شود و قدردان آنها باشیم.»
حسین ابویی، فرهنگی با گرامیداشت هفته بزرگداشت مقام معلم یاد و خاطره شهیدان به‌خصوص شهدای فرهنگی و استاد شهید مطهری می‌گوید: «12 اردیبهشت که به عنوان روز معلم نامگذاری شده، یادآور شکوه و عظمت فرهیختگانی است که در پرتو شمع وجود خود زیباترین جلوه‌های عشق و ایثار را به نمایش می‌گذازند.»
وی ادامه می‌دهد: «تکریم و ارزش قائل شدن به نقش و جایگاه فرهنگیان توسط مردم و مسئولان یک رسالت مهم ملی و اسلامی است و باید به نحو مناسب دراین‌خصوص مهم اقدامات لازم صورت گیرد و توجه به این قشر نقش مهمی در ارتقای تعلیم‌وتربیت دارد. هفته معلم فرصت بسیار خوبی است که همه مردم بیش از گذشته قدردان فرهنگیانی باشند که رسالت الهی خود را در تعلیم‌وتربیت انجام می‌دهند. معلمان همواره در عرصه‌های مختلف نقش‌آفرین بوده و باید مردم و مسئولان قدردان تلاش مخلصانه و ایثار این عزیزان باشند.»
معلمی، شغل پیامبران
در جامعه انسانی، اساسی‌ترین کار، تعلیم‌وتربیت است و کسی که این رسالت را به دوش می‌کشد معلم است. معلمی به هرگونه تلاشی که برای هدایت، تکامل و آموزش انسان صورت می‌گیرد، اطلاق می‌شود. از همین روست که پیامبران، معلم بشر خوانده می‌شوند. دغدغه معلم همیشه این است که حیات بشر، بر مدار ارزش‌ها و کرامت انسانی بچرخد و شناخت خدا و مکتب و دین، همت اساسی آدمی باشد و هیچ بیگانه‌ای را مجال تجاوز به فرهنگ ارزشی دین و میهن فراهم نیاید.
حسن قیومی کارشناس ارشد فقه اسلامی برایمان درباره مقام شامخ معلم در تعلیم‌وتربیت اسلامی توضیح می‌دهد: «تعلیم سرمشق همه انبیاست که از طرف خدای تبارک‌وتعالی به آنها مأموریت داده شده؛ مأموریت خدا به انبیا همین است که بیایند و آدم درست کنند؛ و آنهایی که به انبیا نزدیک‌ترند آنها به مقام آدمیت نزدیک‌ترند. آن وقت که ملائکه اشکال کردند که آدمی که مفسد در ارض هست، چرا خلق فرمودی؟ جواب این بود که من میدانم چیز‌هایی که شما نمیدانید. دنبالش هم خداوند تعلیم همه اسماء را به آدم کرد و وقتی که عرضه داشت به ملائکه، آنها دیدند که نمی‌توانند این‌طوری که آدم میتواند ادراک کند حقایق را، آنها نمی‌توانند.
وی ادامه می‌دهد: «وقتی آدم آمد با تعلیم الهی آمد و معلم بشر بود. انبیا هم معلم بشر بودند. شغل معلمی یک شغل عمومی است برای انبیا گرفته، تا اولیا تا فلاسفه و امام، تا علما و تا فرهنگیان. پس شغل، شغل بسیار بزرگی است، شغل آدمسازی. دیگر شغل‌ها به این درجه نمی‌رسند؛ برای اینکه آنها مربوط به جهات دیگر است. در عالم هیچ موجودی به پایه انسان نمی‌رسد و هیچ شغلی به پایه انسان‌سازی نمی‌رسد. پس معلمی شغلی بسیار بزرگ است، بسیار شریف است.»
دریچه دانایی به روی دانش‌آموزان
مسیر روشنی که معلمان پیش‌روی دانش‌آموزان باز می‌کنند در هیچ فضای دیگری غیر از مدرسه قابل‌تصور و تجسم نیست.
سید حامد عاملی، استاندار اردبیل با اشاره به اینکه نشاط دانش‌اندوزی و پویایی مدرسه بانشاط و آرامش معلمان در ارتباط است، خاطرنشان می‌کند: «ارج‌گذاری به قشر فرهنگیان باید از مدرسه شروع شده و در جامعه جریان یابد. مدرسه ابتدائی‌ترین و مهم‌ترین مکان برای تعالی و رشد جامعه است که دانش‌آموزان در آن پرورش‌یافته و راهی جامعه می‌شوند و در این مسیر معلمان نقش بزرگ و اساسی را ایفا می‌کنند.»
استاندار اردبیل اهمیت علم و دانش‌اندوزی را یادآور شده و بیان می‌کند: «افراد جامعه‌ای که دارای علم و مهارت باشند، در آینده به ثروت و امکانات دست می‌یابند و به همین علت، باید دانش‌آموزان با تمام توان به علم‌آموزی و استفاده از تجارب معلمان در راستای پیشرفت علمی کشور بپردازند.»
وی روز معلم را گرامی داشته و تصریح می‌کند: «شهید بهشتی با آموزه‌های دینی، علمی و اخلاقی خود درس عظیم و بزرگی را به معلمان داده‌اند و امروز شهادت در مسیر علم بهترین نوع زیستن و زندگی کردن است که شهید مطهری با خون خود آن را تأیید و تضمین کردند.»
استاندار اردبیل مقام معلم را در بین علما و اندیشمندان مقام ستوده اعلام کرده و متذکر می‌شود: «امام خمینی(ره) شغل معلمی را شغل انبیا اعلام کردند و از همین محل ارزش و قداست علم و معلم مشخص و مبرهن است.»
رسالتی آمیخته با عشق
معلمان در ایجاد آرامش در جامعه نقش مهم اساسی دارند.
مهدی رمضانی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار کردستان معلمان را چراغ راه زندگی بشریت دانسته و می‌گوید: «معلمان نقش محوری و اساسی در زندگی افراد دارند به‌خصوص معلمانی که در دهه پنجم جمهوری اسلامی عهده‌دار پرورش و تربیت نسل تمدن‌ساز و آینده کشور هستند.»
وی با بیان اینکه گفته‌اند شغل انبیاست، عنوان می‌کند: «شغل واژه مناسبی برای معلمی نیست، چرا که معلمی رسالت و تکلیفی آمیخته با عشق انگیزه و محبت است؛ اما شغل یک معنای بسیار سطحی و قشری دارد که در برابر یک انجام‌وظیفه پاداشی می‌گیرد و تقلیل معلمی به شغل، جفا و ظلم در حق این عنوان است.»
وی به رسالت مهم و سنگین معلمان اشاره و تصریح می‌کند: «در دوره اخیر و با این هجمه از تهدیدها و آسیب‌ها و دشمنی‌هایی که علیه ایران و ایرانی وجود دارد، رسالت معلم و معلمان بسیار سنگین‌تر و پیچیده‌تر است. معلمان ما همان‌گونه که به امر آموزش و دانشمند کردن دانش‌آموزان تلاش می‌کنند باید به فهم و آموزش سیاسی هم مبادرت کنند.»
وی آگاهی‌بخشی را از دیگر وظایف مهم معلمان دانسته و تصریح می‌کند: «امروز ملت‌های مستضعف بیدار شده و زنده شده‌اند و این آگاهی‌بخشی وظیفه امروز معلمان است.»
سخن پایانی
معلمی یکی از مهم‌ترین و ارزشمندترین مشاغل در دنیا به‌حساب می‌آید چرا که معلم سازنده نسل‌های آینده هر کشوری است. معلمی عشق و هنر آموختن است، آموختن دانش و مهارت‌های زندگی به فرزندان این کشور، به همین خاطر هر ساله با فرارسیدن روز شهادت استاد مرتضی مطهری مقام معلم را پاس می‌داریم.
روز معلم روز آن انسان‌های ارزشمندی است که با دقت و لطافت بذر جوانه ذاتی انسان‌ها را پرورش می‌دهند و راه درست را به آنها نشان می‌دهند و زمانی که او را به درختی با مقاومت بالا تبدیل کردند، در مسیر اصلی خود رها می‌کنند تا به عمل آید و رشد کند. روز معلم یادآور شکوه و عظمت زنان و مردان پاکباخته‌ای است که در طول تاریخ در عرصه تعلیم‌وتربیت زیباترین جلوه‌های عشق و ایثار را به نمایش گذاشته‌اند.
ای معلم، می‌خواهم امروز با تو سخن بگویم که مظهر عشقی که با تمام رنج‌ها الفبای محبت را به من آموختی، چون مادری مهربان نوازشم کردی و گاهی با سختگیری‌هایت به من مسئولیت‌پذیری یاد دادی، با تمام توانایی‌ات تارهای وجودم را به صدا در آوردی و خواندن غزل با خدا بودن را به من آموختی که چگونه شاد و شکرگزار باشم و کفر و کذب دوری کنم. معلم عزیزم کلمات نمی‌توانند تو را وصف کنند، تویی که مانند پیله‌ای بر دور کرم ابریشم هستی و همان‌گونه که پیله از کرم تا وقت پروانه شدن محافظت می‌کند، تو از من مراقبت می‌کنی تا به اوج برسم و از موفقیت‌هایم شاد می‌شوی، معلم عزیزم تو را سپاس، بدان که تا همیشه قدردان زحماتت هستم و تلاش می‌کنم آنچه که من آموخته‌ای و درس انسانیت و بی‌باک بودن را پیاده سازم و در جامعه فرد مفیدی باشم و این‌گونه محبت‌های شما را پاسخ گویم.