سرویس خارجی-

محققان مؤسسه بین‌‌المللی «پژوهش‌های صلح استکهلم» در گزارشی جدید نوشته‌اند: در سال ۲۰۲۳ هزینه‌های نظامی در سطح جهان شاهد بیشترین میزان افزایش در طول یک دهه گذشته بوده است، چون جنگ‌ها و تنش‌های فزاینده در جهان به این هزینه‌ها دامن زده‌اند.

در حالی که تنور جنگ‌ در جهان داغ شده است و انسان‌ها از لیبی تا غزه قربانی زیاده‌خواهی و جنون برخی از سیاستمداران و نظامیانِ دیوانه شده‌اند، مشخص است که باید بازار اسلحه هم داغ باشد؛ گروهی برای سیاست‌های توسعه‌طلبانه و متجاوزانه خود و گروه‌های دیگر نیز برای دفاع از خود و مردم خود در برابر گروه نخست در این بازار حضور دارند و این بازار را داغ می‌کنند (چرا که روشن است که جواب اسلحه‌های پیشرفته را نمی‌توان با سنگ و فلاخن داد.)

باری، محققان مؤسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم در گزارشی که دیروز (دوشنبه؛ 3 اردیبهشت) منتشر کردند، نوشتند: در سال ۲۰۲۳ هزینه‌های نظامی در سطح جهان شاهد بیشترین میزان افزایش در طول یک دهه گذشته بوده چون جنگ‌ها و تنش‌های فزاینده در جهان به این هزینه‌ها دامن زدند. به گزارش ایسنا، مؤسسه صلح استکهلم (سیپری) در گزارش جدیدش این را هم اضافه کرده است که این هزینه‌ها در اروپا و آسیا «مشخصاً» افزایش چشمگیری نشان می‌دهد.

«نان تیان»، محقق ارشد سیپری در این‌باره به خبرگزاری فرانسه گفت: «مجموع هزینه‌های نظامی به یک رقم بی‌سابقه افزایش یافته است. ما برای نخستین‌بار از سال ۲۰۰۹ شاهد افزایش هزینه‌ها در تمامی پنج منطقه جغرافیایی بودیم.» در این گزارش حتی تصریح شده است که: «هزینه‌های نظامی در سال ۲۰۲۳ به میزان ۶.۸درصد افزایش یافت که این بیشترین درصد افزایش این هزینه‌ها از سالی به سال دیگر از سال ۲۰۰۹ تاکنون است.»

کدام کشورها بیشترین هزینه‌ را کرده‌اند؟

تیان خاطرنشان کرد: «این بازتابی از وخامت وضعیت صلح و امنیت در سراسر جهان است. واقعا یک منطقه در جهان وجود ندارد که در آن اوضاع بهتر شده باشد.» در گزارش این مؤسسه نوشته شد: پنج کشور اول جهان که بیشترین میزان هزینه‌های نظامی را در سال ۲۰۲۳ داشته‌اند شامل آمریکا، چین، روسیه، هند و عربستان می‌شوند. تیان بیان کرد: تداوم جنگ در اوکراین منجر به افزایش این هزینه‌ها توسط اوکراین، روسیه و مجموعه چشمگیری از کشورهای اروپایی شده است.

آمریکا که بیشترین هزینه‌های نظامی را در میان کل کشورهای جهان دارد هزینه‌های نظامی خود را ۲.۳درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش داده و به ۹۱۶میلیارد دلار رساند. بر اساس این گزارش چین هزینه‌های نظامی را برای بیست‌ونهمین سال متوالی افزایش داد و با یک نرخ افزایش ۶درصدی دیگر، آن را به ۲۹۶میلیارد دلار رساند. در آسیا همسایگان چین در واکنش به برنامه‌های تقویت ارتش این کشور بودجه‌های ارتش‌های خود را افزایش دادند. ژاپن در سال گذشته میلادی ۵۰.۲میلیارد دلار هزینه‌کرد نظامی داشت در حالی که این هزینه‌ها برای تایوان به ۱۶.۶میلیارد دلار رسید و نرخ افزایش بودجه‌های هر دو ارتش ۱۱درصد بود. هند نامش را به عنوان چهارمین هزینه‌کننده نظامی بزرگ جهان ثبت کرده و با افزایش ۴.۳درصدی هزینه‌های نظامی خود، آن را به ۸۳.۶میلیارد دلار رساند.

در اروپا نیز لهستان بیشترین میزان افزایش هزینه‌های نظامی را داشته و با رقم‌زدن یک افزایش ۷۵درصدی این هزینه‌ها را به ۳۱.۶میلیارد دلار رساند. طبق این گزارش هزینه‌های نظامی همچنین در سراسر غرب آسیا افزایش یافت؛ رژیم صهیونیستی به عنوان دومین هزینه‌‌کننده بزرگ نظامی در این منطقه این هزینه‌ها را در سال ۲۰۲۳ به ۲۴درصد افزایش داده و به رقم ۲۷.۵میلیارد دلار رساند؛ افزایشی که عمدتاً ناشی از حمله این رژیم به نوار غزه بوده است. عربستان بزرگ‌ترین هزینه‌کننده نظامی در غرب آسیا بوده و هزینه‌های خود را با ۴.۳درصد افزایش به ۷۵.۸میلیارد دلار رساند.

آفریقا نیز شاهد افزایش بودجه‌های نظامی کشورهای این قاره بود. جمهوری دموکراتیک کنگو هزینه‌های نظامی خود را بیش از ۲ برابر (۱۰۵درصد) افزایش داده و به ۷۹۴میلیون دلار رساند که این بیشترین میزان افزایش هزینه‌های نظامی در این قاره به‌شمار می‌آید و انگیزه آن عمدتاً افزایش تنش‌ها با رواندا بوده است. دومین میزان افزایش هزینه‌های نظامی در آفریقا را سودان با نرخ ۷۸درصد داشت و ۱.۱میلیارد دلار هزینه نظامی داشت.

هزینه‎‌های جنگ اوکراین

در گزارش سیپری برآورد شد که روسیه در سال ۲۰۲۳ هزینه‌های نظامی خود را ۲۴درصد افزایش داده و به ۱۰۹میلیارد دلار رسانده است. به گزارش خبرگزاری فرانسه هزینه‌های نظامی روسیه از سال ۲۰۱۴ که اقدام به الحاق شبه‌جزیره کریمه کرد به میزان ۵۷درصد افزایش پیدا کرده است. هزینه‌های نظامی اوکراین نیز ۵۱درصد افزایش یافت و به ۶۴.۸میلیارد دلار رسید در حالی که این کشور همچنین ۳۵‌میلیارد دلار کمک نظامی نیز که عمده آن از سوی آمریکا داده شد، دریافت کرد و مجموع هزینه‌های نظامی اوکراین با احتساب مجموع ارقام کمک‌های نظامی دریافتی و بودجه‌های نظامی خود به بیش از ۹دهم هزینه‌های نظامی روسیه می‌رسد. تیان خاطرنشان کرد: در حالی که کلیت بودجه‌های نظامی مسکو و کی‌یف در سال ۲۰۲۳ نسبتاً به هم نزدیک بوده، هزینه‌های نظامی اوکراین برابر با ۳۷درصد میزان تولید ناخالص داخلی و ۵۸درصد از کل هزینه‌های دولت بود. روسیه که اقتصاد بزرگ‌تری دارد اما تنها ۵.۹درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف هزینه‌های نظامی کرده است.