اما برای اینکه براساس آمار، به طور محسوس دریابیم در مقابل آنچه در سینمای جهان و در دوران جنگ در هنر هفتم کشورهای صاحب سینما اتفاق افتاد، در طول سال‌های دفاع مقدس چه میزان از تولیدات و امکانات سینمای ایران در اختیار جنگ و سینمای دفاع مقدس بود، نگاهی به آمار کمی فیلم‌های تولیدی آن سال‌ها و این نوع فیلم‌ها می‌اندازیم: 

در سال 1361 که سال سوم جنگ تحمیلی محسوب می‌شد، از 20 فیلم تولیدی در آن سال، فقط 4 فیلم به سینمای جنگ و دفاع مقدس اختصاص داشت یعنی 20 درصد. 

البته اغلب فیلم‌های تولیدی دیگر به فیلم‌های به اصطلاح انقلابی می‌پرداخت یا درباره مبارزه با قاچاق مواد مخدر و یا درمورد مسائل تاریخی بودند. اگرچه فیلم‌هایی که در آن سال در بخش مسابقه سینمای ایران نخستین دوره جشنواره فیلم فجر شرکت داشتند، هیچ‌کدام نه تنها به سینمای جنگ و دفاع، بلکه به جز فیلم «سفیر»، به حیطه‌های انقلاب، نیز ارتباطی نداشتند!! 

در سال 1362 از 30 فیلم تولیدی، 6 فیلم به سینمای جنگ و دفاع مقدس اختصاص داشت، یعنی همان میزان 20درصد که سال قبل نیز وجود داشت. 

در سال 1363 که از سال‌های اوج دفاع مقدس به شمار می‌رفت، حدود 30 درصد از فیلم‌های تولیدی به آثار سینمای دفاع و جنگ پرداخت. اما بازهم درمیان برگزیدگان جشنواره فیلم فجر، تقریبا اثری از سینمای یادشده وجود نداشت. فیلم برگزیده و اول جشنواره یک ملودرام به نام «مترسک» بود و فیلم «گل‌های داوودی» که ملودرامی دیگر به حساب می‌آمد! چند جایزه اصلی جشنواره را از آن خود نمود. 

در سال 1364، می‌توان گفت عملکرد جشنواره فیلم فجر در تنزل سینمای دفاع مقدس نتیجه داد و تولیدات این سینما از 30 درصد به 10 درصد تنزل پیدا کرد! و بهترین فیلم‌های جشنواره فیلم فجر نیز بازهم از میان فیلم خارج از سینمای دفاع مقدس و آثار غیرجنگی انتخاب شدند. 

نکته قابل تامل اینکه طبق معمول، آثار سینمای جنگ و دفاع مقدس در این جشنواره از دریافت جایزه محروم ماندند و حتی فیلم «عقاب‌ها» که پربیننده‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران لقب گرفت، هیچ‌گونه تشویق یا تحسینی از سوی این جشنواره نشد! 

در سال 1365 و در اوج رزم رزمندگان اسلام در عملیات کربلای 5 و دفاع از شلمچه و در آستانه فتح بصره، فقط 7 فیلم از 47 فیلم تولیدی سال (حدود 14 درصد) به سینمای دفاع مقدس اختصاص داشت و جوایز جشنواره فیلم فجر در پنجمین دوره‌اش به جز فیلم «پرواز در شب» ساخته مرحوم رسول ملاقلی‌پور، بقیه به آثار غیرجنگی تعلق گرفتند. بار دیگر نشان داده شد، این جشنواره هیچ ربطی به آنچه در کشور می‌گذشت، نداشت!!

در سال 1366، تنها 5 فیلم از 47 فیلم تولیدی متعلق به سینمای دفاع مقدس بود (یعنی نزدیک به 11 درصد) و البته بازهم در شرایطی که جبهه‌های دفاع مقدس، یکی از سخت‌ترین روزهای خود را می‌گذراند و رزمندگان اسلام در فشار و محاصره دشمن بعثی و همه حامیان خارجی‌اش از جمله حضور مستقیم آمریکا و عربستان سعودی قرار داشتند.

و بالاخره در سال 1367 که جنگ و دفاع مقدس با پذیرش قطعنامه 598 متوقف شد، سینمای ایران 41 فیلم تولید کرد که تنها 7 فیلم یعنی 17 درصد آن درباره جنگ و دفاع بودند که در آن میان آثار ضد دفاع مانند «عروسی خوبان» ساخته محسن مخملباف نیز به چشم می‌خوردند. 

نشریه سایت‌اند ساوند درباره فیلم «عروسی خوبان» وقتی در جشنواره‌های خارجی نمایش داده شده بود، نوشت:

«... در این فیلم، مخملباف تنها به توصیف ضایعات و خسارات ناشی از جنگ و انقلاب نمی‌پردازد، بلکه به بی‌تفاوتی مردم نسبت به آرمان‌های اصلی انقلاب هشدار می‌دهد...»

همچنین نشریه نوه زودشرایتونگ درباره «عروسی خوبان» نوشت:

«... عروسی خوبان، یکی از دردناک‌ترین تصاویر از واقعیت شرایط امروز ایران است... رو‌به‌رو شدن حاجی، شخصیت محوری فیلم با اتفاقات روزمره در شهر تهران و بی‌تفاوتی غالب مردم نسبت به اهداف انقلاب، باعث افسردگی و فشار شدید روحی وی می‌گردد. مخملباف با بیانی تلخ و گزنده صدمات جسمی و روانی به جا مانده از جنگ و کمرنگ شدن اهداف و هویت جامعه ایرانی را به تصویر می‌کشد...» 

آش آن‌قدر شور بود که خان هم فهمید!

در مهرماه 1365 مقاله‌ای به مناسبت سالگرد آغاز جنگ تحمیلی در ماهنامه فیلم (تنها نشریه سینمایی در آن دوران) درج شد که گزارشی تاسف بار از شرایط تولید فیلم‌های جنگی و سینمای دفاع مقدس تا آن سال را ارائه می‌داد. سالی که تقریبا نیمی از دوران دفاع و جنگ طی شده بود. این گزارش توسط نشریه‌ای منتشر می‌شد که در واقع بیشترین همراهی با مدیران دولتی سینما و حتی به قولی نوعی خط‌دهی به آنان را انجام می‌داد. بخشی از مقاله فوق آمارهای تکان‌دهنده‌ای دربرداشت:

«... به رغم ضرورتی که فیلم ساختن درباره جنگ احساس و از سوی مسئولان عنوان می‌شود و به رغم جاذبه‌های این موضوع در نزد فیلمسازان تجارتی و غیرتجارتی، شمار ناچیز فیلم‌های بلند و ارزشمند درباره جنگ نشانه آشکار یک موضوع حیاتی است...»

در این مقاله آماری از فیلم‌های جنگی تولید شده تا آن تاریخ همراه اسامی و نوع آن ذکر شده بود و فیلم‌های جنگی و درباره جنگ را به دو دسته فیلم‌های جنگی و فیلم‌هایی که به پشت جبهه‌های جنگ تحمیلی پرداخته‌اند، تقسیم کرده بود. البته نگارنده در آمارهایی که در سطور پیشین ارائه دادم، همه فیلم‌هایی که در رابطه با جنگ و دفاع قرار می‌گرفتند ولو در آنها داستان دیگری بر زمینه دفاع مقدس جریان داشت و یا حتی اشاره‌ای ناگزیر به جنگ تحمیلی می‌نمود را لحاظ کرده و در آمارهای ارائه شده در نظر گرفتم.

اما در مقاله یاد شده بدون ذکر آماری از کلیت فیلم‌های تولید شده، اسامی 25 فیلم جنگی و درباره دفاع مقدس (اعم از جبهه‌ای و پشت جبهه‌ای) آمده بود که با آمار بنده در این مطلب تا سال 1365 (یعنی سال چاپ مقاله ماهنامه فیلم) همخوانی دارد. 

این درحالی است که براساس آمار رسمی طی سال‌های 1360 تا 1365 (یعنی مقطع زمانی آمار ارائه شده) تعداد 148 فیلم تولید شد که 25 فیلم آن متعلق به سینمای جنگ و دفاع مقدس بود یعنی فقط حدود 17 درصد از تولیدات سینمای ایران در طول سال‌های اوج جنگ، به جنگ و دفاع مقدس پرداخته بود! آن هم در سال‌هایی که مسئولین کشور به خصوص حضرت امام خمینی (رحمه الله علیه) به عنوان رهبر انقلاب و نظام جمهوری اسلامی بارها و بارها بر اولویت جنگ در کشور و اینکه همه امکانات مملکت بایستی در خدمت آن قرار بگیرد، تاکید کرده بودند.