سرویس سیاسی-

 

حمله ناجوانمردانه رژیم صهیونیستی به ساختمان کنسولی سفارت ایران در دمشق در روز 13 فروردین‌ماه، آغازگر یکی از حساس‌ترین و چالشی‌ترین دوره‌ها در تاریخ سیاست خارجی ایران و همچنین محور مقاومت شد. در این برهه حساس، وزارت امور خارجه و شخص دکتر حسین امیرعبداللهیان‌، در کنار پیگیری و تاکید بر مجازات رژیم صهیونیستی در سطح مجامع و نهاد‌های بین‌المللی، با دیپلماسی فعال و پرجنب و جوش و با رویکردی قابل تقدیر، اجماع‌سازی ناجوانمردانه غرب علیه کشورمان را خنثی ساخته و باعث حمایت بسیاری از کشورهای جهان بالاخص قدرت‌های بزرگی همچون روسیه و چین از کشورمان در برابر نقشه‌ها و طرح‌های غرب در شورای امنیت و سازمان ملل شدند.

وزارت امور خارجه و رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین با تبیین حقوق قانونی ایران در پاسخ به رژیم صهیونیستی و با یادآوری جنایات بی‌شمار رژیم صهیونیستی در جریان گفت‌وگو‌ها و رایزنی‌های متعدد با همتایان خود در سرتاسر جهان، موجی از حمایت‌های بین‌المللی از ایران در این موضوع را ایجاد کرد.

دیپلماسی سازنده مبتنی بر آموزه‌های اسلامی 

دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران  طی 20 روز گذشته، در اوج هماهنگی با نهادهای عملیاتی دخیل در حوزه سیاست خارجی، با استفاده از رویکرد دینی و اسلامی، علاوه‌بر استفاده سازنده از ظرفیت‌های قانونی بین‌المللی و همچنین فرصت حضور و بیان نظر در نشست‌های مختلف نهادهایی همچون سازمان ملل متحد و شورای امنیت، با رایزنی‌های بی‌شمار و همچنین رویکرد مقتدرانه در مقابل تهدیدات رژیم اشغالگر قدس، علاوه‌بر دفاع از حق قانونی ایران در مقابل حمله اسرائیل، موجب محکومیت بین‌المللی این عنصر جعلی از سوی بسیاری از کشورها و همچنین هشدار و بازداشتن رژیم صهیونیستی از ماجراجویی‌های جدید شد.

آزمون مهمی که حقوق بین‌الملل در آن مردود شد

با وقوع حمله اسرائیل در روز 13 فروردین‌ماه و شهادت مستشاران رسمی ایران در سوریه و تخریب ساختمان کنسولی سفارت ایران در دمشق، امید آن بود که نهادهای بین‌المللی همچون سازمان ملل و شورای امنیت، این اقدام رژیم صهیونیستی که علاوه‌بر ضدیت با قواعد آمره حقوق بین‌الملل و عرف بین‌المللی، نقض آشکار حقوق مصونیت افراد و اماکن دیپلماتیک به‌شمار آمده و در مغایرت با کنوانسیون روابط دیپلماتیک ۱۹۶۱ وین، کنوانسیون راجع به پیشگیری و مجازات جرائم علیه اشخاص مورد حمایت بین‌المللی از جمله ماموران دیپلماتیک ۱۹۷۳ و‌ منشور ملل متحد می‌باشد را به سرعت محکوم و مهم‌تر از آن مجرم اصلی یعنی رژیم صهیونیستی را تنبیه و مورد بازخواست قرار دهند.

امید به مجازات رژیم صهیونیستی در سطح نهادهای بین‌المللی و بر اساس قوانین بین‌المللی که اساس حقوق بین‌الملل را تشکیل می‌دهند، باید بیش از ایران، به منظور ادامه حیات و تداوم پایبندی همه اعضا به قوانین بین‌المللی از سوی ابرقدرت‌های جهانی مورد پیگیری قرار می‌گرفت. 

این امید ناشی از این است که اصل اساسی در ایجاد و ادامه حیات حقوق بین‌الملل، پایبندی همه اعضا و همچنین تنبیه خاطی و مجرم از سوی همه اعضا هست. حقوق بین‌الملل در شرایطی که هیچ مرجع بازخواست و تنبیه و ضمانت اجرائی (همانند نقش دولت در داخل مرزهای یک کشور) در سطح بین‌الملل وجود ندارد ملزم به تنبیه مجرم بوده و عدم تنبیه و مجازات مجرم منجر به فروریختن قبح قانون‌شکنی در سطح فراملی می‌گردد.

در طی دوازده روزی که از حمله به سفارت ایران تا اجرای عملیات وعده صادق می‌گذشت، وزیر امور خارجه و نمایندگی‌های ایران در سازمان‌های بین‌المللی، بالاخص دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، بارها و بارها لزوم محکومیت بین‌المللی اسرائیل توسط شورای امنیت و دیگر نهادهای ذی‌ربط را به طرفین غربی و دیگر ابرقدرت‌های جهانی گوشزد کردند.

ولی نهادی همچون شورای امنیت سازمان ملل متحد علی‌رغم پافشاری کشورهایی همچون روسیه به عنوان عضو دائم این نهاد، به واسطه فشار طرفین غربی و همچنین ساختار ناکارآمد این نهاد، نه‌تنها هیچ مجازات را برای این رژیم جنایتکار در نظر نگرفتند، حتی از صدور بیانیه‌ای

غیر الزام‌آور درباره محکومیت اسرائیل خودداری ورزیدند.

دیپلماسی فعال برای تبیین حق دفاع مشروع ایران

و لزوم پیگرد بین‌المللی اسرائیل 

با وجود ناکارآمدی و بی‌عملی نهادهایی همچون سازمان ملل متحد، دستگاه دیپلماسی بارها و بارها، این انفعال بین‌المللی و همچنین لزوم تنبیه متجاوز را به مقامات عالی‌رتبه سازمان ملل و همچنین به وزرای خارجه کشورهای اروپای غربی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دیگر مقامات اروپایی گوشزد و یادآوری کرد.

در همین زمینه امیرعبداللهیان در روزهای ابتدائی پس از حمله به سفارت ایران در دمشق در گفت‌وگو با دبیرکل سازمان ملل متحد تاکید کرد: انتظار ما این است که این اقدام تروریستی رژیم اسرائیل  از سوی سازمان ملل متحد به شدت محکوم شود. وی همچنین خواستار کمک دبیرکل سازمان ملل متحد به برگزاری نشست فوق‌العاده شورای امنیت سازمان ملل در این خصوص شد.

وی همچنین در رایزنی‌های خود با جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن یادآوری نسل‌کشی و جنایات جنگی اسرائیل در غزه، با طرح این پرسش که اگر حمله‌ای همچون حمله به سفارت ایران در دمشق، در محیط جنگی اوکراین علیه ساختمان یک سفارت غربی رخ می‌داد، واکنش اتحادیه اروپا چه بود، انفعال و بی‌عملی سران کشورهای اروپایی در قبال حمله غیرقانونی و ظالمانه اسرائیل در 13 فروردین‌ماه را به چالش کشید.

رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین در رایزنی‌‌های خود با وزرای خارجه مالت، سوریه، لبنان، عمان،‌ تانزانیا، قطر، امارات متحده عربی، عراق، عربستان سعودی و ترکیه در طی هفته پس از حمله به سفارت ایران در دمشق، ضمن تاکید بر حق قانونی ایران برای پاسخ به حمله 13 فروردین، جنایت‌های اسرائیل در غزه و لزوم حمایت‌های بین‌المللی از مردم مظلوم فلسطین را یادآور شد.

امیرعبداللهیان همچنین در گفت‌وگوی تلفنی با وزیر امور خارجه آلمان در روز 23 فروردین با تاکید بر حق ایران برای پاسخ به جنایت اسرائیل در سایه بی‌عملی سازمان ملل و شورای امنیت، عنوان داشت: وقتی رژیم اسرائیل با نقض حقوق بین‌الملل و کنوانسیون‌های وین، مصونیت افراد و اماکن دیپلماتیک را به خطر می‌اندازد، دفاع مشروع با هدف تنبیه متجاوز یک ضرورت است.

وی همچنین در گفت‌وگو با دیوید کامرون وزیر امور خارجه انگلستان در خصوص حمله هوائی رژیم اسرائیل به بخش کنسولی سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق از بی‌عملی انگلیس در محکومیت این اقدام انتقاد کرد.

وی در گفت‌وگوهای تلفنی دیگر با وزرای خارجه استرالیا و ایتالیا نیز از ناکارآمدی شورای امنیت و انفعال اتحادیه اروپا انتقاد کرد.

در طی روزهای منتهی به عملیات وعده صادق و با بالا رفتن احتمال پاسخ ایران به رژیم صهیونیستی، رایزنی‌های طرفین اروپایی با وزیر امور خارجه کشورمان شدت بیشتری گرفت. در این تماس‌ها که با طرفین بلژیکی و هلندی صورت پذیرفت بیان حقوق اساسی ایران و همچنین جنایات رژیم صهیونیستی مهم‌ترین سرفصل این گفت‌‍وگوها بود.

عملکرد درخشان وزارت خارجه

در دفاع از عملیات وعده صادق

با برنامه‌ریزی، طراحی و اجرا عملیات وعده صادق و پاسخ گسترده موشکی و پهپادی ایران به رژیم صهیونیستی، مرحله جدیدی از مدیریت وزارت امور خارجه در برهه پر چالش اخیر آغاز گشت. وزارت امور خارجه بلافاصله پس از اجرا و پایان یافتن این عملیات با صدور بیانیه‌ای پاسخ نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در ذیل حق ذاتی دفاع مشروع مصرح در ماده ۵۱ منشور ملل متحد را تببین کرده و در کنار این اقدام بلافاصله با دعوت از تمامی سفرا و مسئولان نمایندگی‌های خارجی مقیم تهران، ابعاد حقوقی و سیاسی، پاسخ قانونی ایران در عملیات وعده صادق را بیان و تشریح کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در نشست با سفرا و رؤسای نمایندگی‌های خارجی در تهران، با تاکید و اشاره به خویشتنداری جمهوری اسلامی ایران در خلال شش ماه گذشته و با در نظر گرفتن شرایط منطقه و در راستای عدم افزایش تنش‌ها در منطقه تاکید کرد: رژیم صهیونیستی در جدیدترین مورد، دست به اقدام تروریستی و گستاخانه از بلندی‌های جولان با استفاده از جنگنده‌های اف ۳۵ و موشک‌های ساخت ایالات متحده آمریکا علیه بخش کنسولی و اقامتگاه سفیر کشورمان در دمشق زد که منجر به ویرانی ساختمان و شهادت هفت مستشار نظامی رسمی ایران دارای گذرنامه دیپلماتیک و در حال ماموریت رسمی مبارزه با تروریسم و شش شهروند سوریه از جمله یک زن و فرزندش شد.

وی با یادآور شدن بی‌عملی شورای امنیت به واسطه اعمال قدرت آمریکا، انگلستان و فرانسه عنوان داشت: ما به ادامه پیگیری‌ها در چارچوب روند حقوقی و بين‌المللي ادامه دادیم و در این راستا نشست شورای امنیت به درخواست روسیه برگزار شد، اما سه کشور آمریکا، انگلیس و فرانسه مانع از آن شدند که حتی یک بیانیه حداقلی در شورای امنیت سازمان ملل متحد در محکومیت اقدام رژیم صهیونیستی در حمله نظامی‌ علیه اماکن و افراد دارای مصونیت دیپلماتیک صادر شود. 

امیرعبداللهیان همچنین با تهدید صریح رژیم صهیونیستی برای هرگونه ماجراجویی بعدی خاطرنشان کرد: در پیام خود به کاخ سفید اعلام کردیم که اگر واشنگتن مرتکب خطای محاسباتی شود و در حمایت از رژیم صهیونیستی وارد صحنه نبرد شود، واکنش جمهوری اسلامی ایران قاطع خواهد بود و چنانچه رژیم اسرائیل پاسخی به دفاع مشروع ما بدهد، پاسخ بعدی ما به رژیم صهیونیستی فوری، قطعی و گسترده خواهد بود. معادله ما در پاسخ به رژیم صهیونیستی از این به بعد متفاوت خواهد بود و چنانچه منافع ما در منطقه توسط رژیم صهیونیستی تهدید شود و تعرضی به منافع ما ایجاد شود، پاسخ جمهوری اسلامی ایران متفاوت از گذشته خواهد بود.

نشست شورای امنیت

پیروزی ایران و مفتضح شدن صهیونیست‌ها 

وزارت امور خارجه کشورمان و نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد، با استفاده از تریبون نشست روز یک‌شنبه 26 فروردین‌ماه شورای امنیت که با موضوع پاسخ ایران به حمله غیرقانونی اسرائیل به سفارت ایران در دمشق برگزار گردید، این جلسه را به صحنه رسوایی اسرائیل و بیان حقانیت ایران بدل ساختند.

در این نشست، امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل عنوان داشت: متأسفانه در این سالن، برخی از اعضای شورای امنیت، از جمله ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه، یک بار دیگر تصمیم گرفتند که چشم خود را بر روی واقعیت ببندند و از علل ریشه‌ای که منتهی به وضعیت فعلی شده، چشم‌پوشی کنند. این سه کشور ضمن اتخاذ رفتاری ریاکارانه، بدون در نظر گرفتن قصور و کوتاهی خود در اجرای تعهدات بین‌المللی‌شان در قبال صلح و امنیت در منطقه، به دروغ ایران را سرزنش و متهم کردند.

ارشدترین دیپلمات جمهوری اسلامی ایران اضافه کرد: این سه کشور تلاش مذبوحانه و ناموفقی برای استفاده از دروغ، وارونه‌سازی، انتشار اطلاعات نادرست و استفاده از بازی مخرب تقصیر و سرزنش کردند. در تمام این مدت، آنها تعمداً حق ذاتی ایران برای پاسخ به نقض یک اصل اساسی حقوق بین‌الملل را نادیده گرفتند: مصونیت نمایندگان و اماکن دیپلماتیک از تعرض. علاوه‌بر این، این کشورها دلایل ریشه‌ای وضعیت کنونی منطقه را نادیده گرفتند.

وی تصریح کرد: اکنون بیش از شش ماه است که این کشورها، به‌ویژه ایالات متحده، رژیم اسرائیل را از هرگونه مسئولیت‌پذیری در قبال قتل عام غزه مصون می‌دارند. این کشورها در حالی که حق ذاتی ایران برای دفاع از خود در برابر حملات نظامی رژیم اسرائیل علیه اماکن دیپلماتیک ما را مردود می‌شمارند، با بی‌شرمی تمام کشتار و نسل‌کشی رژیم صهیونیستی علیه مردم بی‌دفاع غزه را به بهانه دفاع از خود توجیه و لاپوشانی کرده‌اند. ایروانی همچنین خاطرنشان کرد: ما از شورای امنیت خواستیم که این اقدام جنایتکارانه و تروریستی ناروا را به‌شدت محکوم کند و اقدامات قاطع و مناسب برای محاکمه سریع عاملان و جلوگیری از تکرار چنین جنایات وحشتناکی علیه اماکن دیپلماتیک هر کشور عضو اتخاذ کند. متأسفانه، شورای امنیت در انجام وظیفه خود برای حفظ صلح و امنیت بین‌المللی شکست خورده است.

وی همچنین تصریح کرد: به یاد دارید که روسیه مبادرت به پیشنهاد بیانیه مطبوعاتی برای محکومیت این اقدام وحشیانه نمود. این بیانیه توسط چین، الجزایر و بسیاری از اعضا حمایت شد، اما ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه مقابل صدور آن ایستادند. جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با چنین شرایطی، جمهوری اسلامی ایران چاره‌ای جز اعمال حق ذاتی برای دفاع از خود بر اساس قوانین بین‌المللی نداشت. فقدان پاسخگویی و انفعال شورای امنیت، رژیم اسرائیل را وقیح‌تر کرده است. در این نشست موضع‌گیری سازنده نماینده روسیه در سازمان ملل متحد نیز مهر تاییدی بر حقانیت ایران بود. واسیلی نبنزیا سفیر و نماینده روسیه در سازمان ملل نیز در نشست اضطراری شورای امنیت گفت: دبیرکل سازمان ملل حمله ایران را بلافاصله محکوم کرد اما در مورد حمله اسرائیل به کنسولگری ایران چنین واکنشی نداشت. این رویکرد درست نیست.

سفیر روسیه در سازمان ملل افزود: ما در نشست شورای امنیت هشدار دادیم که اقدام اسرائیل باید صراحتا محکوم شود اما به آن توجهی نشد. ما پیشنهاد پیش‌نویس برای یک بیانیه دادیم اما آمریکا، انگلیس و فرانسه از پذیرش اصول قوانین بین‌المللی خودداری کردند و آن را نپذیرفتند.

او تصریح کرد: کشورهای غربی از جمله فرانسه، انگلیس و آمریکا از حمایت از بیانیه‌ای در محکومیت حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در اول‌ آوریل خودداری کردند و اکنون ایران را محکوم می‌کنند و این «ریاکاری آنها را » نشان می‌دهد.

سفیر روسیه گفت: «نتیجه اکنون برای همه روشن است. شما به‌خوبی می‌دانید که حمله به یک مرکز دیپلماتیک اقدامی جنگ‌طلبانه بر اساس قوانین بین‌المللی است و اگر یک نمایندگی غربی مورد حمله قرار می‌گرفت، بلافاصله شما انتقام‌جویانه واکنش نشان می‌دادید.»

نماینده روسیه ادامه داد: این رویکرد به این دلیل است که برای شما، هر امری که به نمایندگی غربی و شهروندان غربی مربوط می‌شود مقدس است و باید از آن محافظت شود. اما وقتی صحبت از حق سایر کشورها، از جمله حق دفاع از خود در مورد اتباع‌شان می‌شود، موضوع متفاوت است. اگر کنسولگری یا سفارت کشور غربی هدف قرار می‌گرفت بلافاصله همین کشورها آن را محکوم می‌کردند و خواستار تنبیه متجاوز می‌شدند اما وقتی پای کشورهای دیگر وسط می‌آیند و آنها می‌خواهند از حق دفاع از خود استفاده کنند غربی‌ها استانداردِ دوگانه خود را به نمایش می‌گذارند.

حضور امیرعبداللهیان 

در نشست عالی‌رتبه شورای امنیت

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه رایزنی و فعالیت‌های دیپلماتیک در حوزه تاکید بر حقوق قانونی ایران با حضور در نشست عالی‌رتبه شورای امنیت، عنوان داشت: هیچ دولتی(تکرار می‌کنم) «هیچ دولتی» در مقابل چنین حمله موشکی گستاخانه و جدی به سفارت کشورش، که یکی از نمادهای حاکمیت آن به‌شمار می‌رود، و همچنین کشتار (و به شهادت رساندن) ماموران قانونی و رسمی و دیپلماتیک خود هرگز ساکت نمی‌نشیند.

وی تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران که برای جلوگیری از گسترش دامنه درگیری، تا همین اواخر نیز در برابر سایر حملات تروریستی موشکی رژیم اسرائیل با ملاحظات منطقه و فرصت دادن به نقش سازمان ملل، خویشتنداری قابل‌توجهی نشان داده بود، وقتی با مشاهده ادامه چراغ سبز کاخ سفید به تداوم جنایات رژیم اسرائیل و در نتیجه تداوم انفعال شورای امنیت در جلوگیری از حملات رژیم اسرائیل مواجه شد، دیگر به هیچ وجه نمی‌توانست در برابر حمله به سفارت و تعرض به حاکمیت خود، صبر پیشه کند.

فرصت دفاع از ایران در رسانه‌های بین‌المللی

یکی دیگر از جلوه‌های عملکرد قابل تقدیر وزارت امور خارجه در طی برهه حساس کنونی، استفاده سازنده امیرعبداللهیان و دیگر مسئولان این دستگاه از فرصت گفت‌وگو با رسانه‌های بین‌المللی در موضوع پاسخ ایران به جنایات اسرائیل بود. 

در همین زمینه وزیر امور خارجه کشورمان در روزهای اخیر و در طی سفر خود به نیویورک در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی سی ان ان آمریکا با اشاره به پاسخ شدید‌تر ایران در صورت ماجراجویی بعدی اسرائیل، عنوان داشت: امیدوار هستیم آمریکا رژیم اسرائیل را متوقف کند و اجازه ماجراجویی جدید به این رژیم ندهد؛ اما در صورت ماجراجویی جدید رژیم اسرائیل، شرایط و پاسخ بعدی ایران متفاوت خواهد بود.

وی افزود: اعلام کردیم که پاسخ ما در چارچوب دفاع مشروع انجام شد و منطبق با حقوق بین‌الملل بود. ما به پاسخ خود ادامه نخواهیم داد اما درصورتی‌که رژیم اسرائیل مجدداً دست به ماجراجویی بزند و اقدامی علیه منافع ما بکند، پاسخ بعدی ایران فوری، حداکثری و قاطع خواهد بود.

وزیر امور خارجه ایران همچنین عنوان داشت: خط قرمزی که رژیم اسرائیل از آن عبور کرد، حمله به ساختمان سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق بود. در این حمله ۷ مستشار نظامی رسمی ایرانی مبارزه با تروریسم با حمله موشکی رژیم اسرائیل به شهادت رسیدند، کنوانسیون‌های شناخته‌شده وین نقض شد. رژیم اسرائیل از خطوط قرمز در مصونیت اماکن دیپلماتیک عبور کرد.

امیرعبداللهیان تصریح کرد: البته ما کاملا در منطقه مشاهده می‌کردیم که آمریکا و بیش از ۲۰ کشور و از جمله تعدادی از اعضای ناتو در منطقه در حال استقرار هستند، برای اینکه موشک‌ها و پهپادهای ایران را منحرف یا محدود کنند تا به اسرائیل نرسد؛ اما موشک‌ها و پهپادهای ما به دو هدف مورد نظر اصابت کرد. حمله ما غافلگیرانه نبود و طرف‌های مقابل ما، اگرچه از ساعت و زمان حمله اطلاع نداشتند، اما می‌دانستند که به زودی این اتفاق خواهد افتاد. ما عملیاتی موفق، پاسخی صریح و پیامی روشن به رژیم صهیونیستی دادیم.

عملکرد سازنده و خوب سفرای ایران

طی 20 روز گذشته

در کنار رایزنی‌های سطح بالا و عملکرد قابل تقدیر رئیس دستگاه دیپلماسی و سخنگویی وزارت امور خارجه، نمایندگی‌های ایران در سرتاسر جهان و بالاخص سفرای کشورمان در اقصی نقاط جهان، با اعلام مواضع رسمی جمهوری اسلامی ایران در موضوع حمله اسرائیل به سفارت ایران در دمشق و همچنین پاسخ ایران به این حمله، استفاده از فضای رسانه‌ای در سایر کشورها و مصاحبه و گفت‌وگو با رسانه‌های داخلی کشورهای مقصد و همچنین رایزنی با همتایان خود در کشورهای محل ماموریت، در این برهه نمره قبولی گرفتند.

الگویی موفق از هماهنگی، کارآمدی و کارایی

در 20 روز فرماندهی مقتدرانه دستگاه دیپلماسی

20 روز اخیر، یکی از آزمون‌های اساسی برای دستگاه دیپلماسی و سایر نهادهای دخیل در عرصه سیاست خارجی کشورمان به شمار می‌آمد.

 در این آزمون وزارت امور خارجه به‌واسطه فعالیت‌های بیشمار، رویکرد درست، هماهنگی عالی با نهادهای عملیاتی و نیروهای مسلح، استفاده از فرصت حضور در نهادهای بین‌المللی و استفاده از فرصت بیان نظرات و مواضع به حق کشورمان در سطح رسانه‌های مطرح جهانی، عملکرد قابل تقدیری را به ثبت رساند و الگویی موفق از مدیریت بحران را ایجاد نمود.