فقط یک سال از اوج‌گیری جنگ ترکیبی علیه ایران باشعار «زن، زندگی، آزادی» در کف خیابان و عمدتا در فضای مجازی گذشته است. یکی از محورهای این تحرکات، استفاده ابزاری از هنرمندان و به ویژه چهره‌های مشهور سینمایی بود. برخی از بازیگرها فاش کردند که سال قبل با فشارها و تهدیدات زیادی برای همراهی با این جریان مواجه شدند. اما انگار فعالیت‌های فرقه «زن، زندگی، آزادی» نتیجه معکوس در پی داشته‌، چون این روزها در جشنواره فیلم فجر تعداد قابل توجهی از بازیگران و چهره‌های مشهور سینمایی در نقش قهرمانان ملی و سرداران دفاع مقدس حضور پیدا کرده‌اند. طوری که می‌توان این مقطع را از نظر حضور بازیگران جوان در نقش چهره‌های شاخص جمهوری اسلامی ایران، کم‌نظیر ارزیابی کرد. در این گزارش به مرور این نقش‌آفرینی‌ها در آثار چهل و دومین جشنواره فیلم فجر می‌پردازیم.

سجاد بابایی در نقش شهید زین‌الدین

«سجاد بابایی» سال گذشته به خاطر بازی در فیلم «استاد» سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر را دریافت کرد. اما این بار، سیمرغ به گونه دیگری بر دوش بابایی نشست و این بازیگر، ترسیم‌کننده نقش یکی از قهرمانان ملی است. فیلم «مجنون» به کارگردانی مهدی شامحمدی روایتگر درخشش فرمانده لشکر 17 علی ابن ابی طالب است. او از مردان بزرگی بود که بر دل‌ها فرماندهی می‌کرد و یک الگو در دوران دفاع مقدس بود. نمایش چهره و سلوک شهید مهدی زین‌الدین، یک غنیمت برای سینمای ایران است. سجاد بابایی بازیگر جوان متولد 1372 که سال قبل بزرگ‌ترین موفقیت زندگی‌اش را کسب کرد و از جشنواره فجر سیمرغ دریافت کرد، این بار هم توفیق دیگری نصیبش شده و نقش این اسطوره کم‌نظیر تاریخ مقاومت را با فیلم «مجنون» به نام خودش ثبت کرده است. 

میلاد کی‌مرام در نقش شهید شیرودی

«میلاد کی‌مرام» قبلا در چند فیلم و سریال دفاع مقدسی بازی کرده بود، ازجمله «ملکه» و «نابرده رنج» اما این بار در نقش یک شخصیت واقعی حضور یافته است. فیلم «آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسگری به نبردهای پروازی در نخستین روزهای جنگ تحمیلی می‌پردازد. شهید علی‌اکبر شیرودی، یکی از خلبانان اسطوره‌ای تاریخ ایران محسوب می‌شود که افتخارات بزرگی را در دوران دفاع مقدس ثبت کرد. ازجمله اینکه در همان روز ابتدائی جنگ، طی 12 ساعت چند عملیات مهم را برگزار کرد و به پیروزی رساند. میلاد کی‌مرام هم در فیلم «آسمان غرب» بخشی از این فتوحات را ترسیم کرده است.

امیرحسین آرمان در نقش شهید ادبیان

در فیلم «آسمان غرب» علاوه ‌بر شهید شیرودی، به ازخودگذشتگی‌های سرلشکر شهید حسین ادبیان هم پرداخته شده است. بازیگر نقش ادبیان هم در فیلم آسمان غرب «امیرحسین آرمان» است. ادبیان از فرماندهان ارشد ارتش در کرمانشاه بود که نقش مؤثری در نجات غرب کشور از تروریست‌ها و تجزیه‌طلب‌ها داشت. این دومین فیلم امیرحسین آرمان پس از بیداری رؤیاها با موضوعی مرتبط با جنگ تحمیلی است.

آرمین رحیمیان در نقش شهید همدانی

یکی دیگر از شخصیت‌های واقعی که در فیلم «آسمان غرب» می‌بینیم، سردار شهید حسین همدانی است. نقش این شهید را هم «آرمین رحیمیان» است. بازیگری که قبلا در فیلم «شبی که ماه کامل شد» نقش عبدالمالک ریگی را بازی کرده بود، اما در کار جدیدش، در نقش یک سردار شهید مدافع حرم حضور یافته است. البته رحیمیان در فیلم «آسمان غرب» نقش دوران جوانی سردار همدانی را بازی می‌کند. دورانی که شهید همدانی فرمانده مجموعه عملیات‌هایی در غرب کشور بود.

سعید پورصمیمی در نقش پرویز دهداری

سعید پورصمیمی که سال قبل در فیلم ضدخانواده «برادران لیلا» حضور داشت و با این فیلم و جشنواره کن، یکی از خاطرات منفی را در تاریخ سینمای ایران به‌جا گذاشت، امسال فیلم و نقش و خاطره‌ای متفاوت را رقم زده است؛ «پرویزخان» هم یکی از برترین‌های جشنواره فیلم فجر چهل و دوم است و هم به یکی از بزرگ‌ترین اسطوره‌های ورزشی ایران پرداخته و ترسیم‌کننده یکی از بهترین بازی‌های سعید پورصمیمی است. این فیلم پرتره‌ای از مرحوم پرویز دهداری است. بازیکن و مربی فوتبال که به خاطر ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی، به‌عنوان یک اسطوره در تاریخ ورزش ایران ثبت شده است. فیلم «پرویزخان» به کارگردانی علی ثقفی ساخته شده و یکی از آثار تحسین‌آمیز چهل و دومین جشنواره فیلم فجر محسوب می‌شود.

ارسطو خوش‌رزم در نقش شهید اسماعیل رضایی

فیلم «صبح اعدام» به کارگردانی بهروز افخمی نیز به ماجرا و شخصیت‌هایی واقعی پرداخته است. این فیلم به مراسم تیرباران طیب حاج‌رضایی و اسماعیل رضایی، دو تن از شخصیت‌های انقلابی به دست رژیم پهلوی را روایت می‌کند. در این فیلم «ارسطو خوش‌رزم» بهترین بازی در کارنامه هنری‌اش را ارائه کرده است. خوش‌رزم که پیش از این در آثاری چون «یک مشت پر عقاب»، «زمین انسان‌ها» و تعداد زیادی تئاتر حضور یافته بود، این بار قهرمان اول فیلم «صبح اعدام» شده است. حاج اسماعیل رضایی یکی از خیرین بزرگ تاریخ معاصر ماست که نقش بی‌بدیلی را هم در مبارزه با طاغوت و به ویژه با فرقه ضاله بهائیت داشت. او همراه با طیب حاج رضایی در یک لحظه تیرباران شدند و به شهادت رسیدند. 

مسعود شریف در نقش شهید طیب حاج رضایی

طیب حاج رضایی مشهور به حر انقلاب، یکی دیگر از چهره‌های شاخص مبارزه با طاغوت محسوب می‌شود. «مسعود شریف» در فیلم «صبح اعدام» این قهرمان تاریخ معاصر کشورمان را ترسیم کرده است. شریف که قبلا در آثاری چون «بی‌همگان»، «پدر گواردیولا»، «دعوتنامه» و... بازی کرده بود، در این فیلم مهم‌ترین فعالیت هنری خودش تاکنون را انجام داده و یکی از بازی‌های به یادماندنی را در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر در نقش شهید طیب حاج رضایی ثبت کرده است.

تینو صالحی در نقش شهید کاظمی

فیلم «احمد» هم یکی از آثار چهل و دومین جشنواره فیلم فجر است که درباره موضوع و شخصیت‌های واقعی ساخته شده است. برخلاف خیلی تصورات، سومین فیلم امیرعباس ربیعی بعد از «لباس شخصی» و «ضد» یک فیلم دفاع مقدسی نیست، بلکه این فیلم درباره زلزله بم ساخته شده و ساعات ابتدائی این حادثه خوفناک تاریخ معاصر ایران را روایت می‌کند. اما یکی از نقاط عطف فیلم «احمد» به تصویر کشیدن حضور سردار شهید احمد کاظمی، به عنوان یکی از منجیان مردم زلزله‌زده است. شهید کاظمی یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که همراه با حاج قاسم سلیمانی در همان نخستین ساعات رخ دادن زلزله بم، خود را به آنجا رساندند و نقش مؤثر و حیات‌بخشی داشتند. حالا با ساخت فیلم «احمد» بخشی از تلاش‌های شهید احمد کاظمی در سینما ثبت شده است. بازیگر نقش این سردار شهید در فیلم احمد، «تینو صالحی» است؛ یکی از هنرمندان تئاتر که قبلا هم در چند فیلم، در نقش‌های فرعی حضور داشته، اما این بار در نقش یکی از قهرمانان ملی کشورمان مقابل دوربین رفته است.  

سایرین

علاوه ‌بر این آثار، چند فیلم دیگر هم درباره زندگی‌نامه بزرگان تاریخ کشورمان تولید شده است. از جمله می‌توان به فیلم «پروین» به کارگردانی محمدرضا ورزی اشاره کرد که به زندگی پروین اعتصامی، بانوی شاعر ایران زمین اشاره کرد که نقش او را «مارال بنی‌آدم» اجرا کرده است. همچنین فیلم «بی‌بدن» از آثار خوب چهل و دومین جشنواره فیلم فجر به کارگردانی مرتضی علیزاده است. در این فیلم «نوید پورفرج» بازی خوب و روانی در نقش یکی از بازپرس‌های درستکار و عدالتجوی قضائی ایفا کرده است.

علاوه ‌بر این‌ها، چند فیلم دیگر هم با موضوع قهرمانان ملی در راه تولید و نمایش هستند. ازجمله فیلم «قهرمان جندی شاپور» به زندگی دکتر شهید مجید بقایی دانشجوی نخبه پزشکی می‌پردازد که در سن ۲۳ سالگی به فرماندهی قوای یکم کربلا در راس جبهه‌های جنوب منصوب شد و در کنار شهید حسن باقری از طراحان اصلی عملیات فتح‌المبین و بیت‌المقدس بوده که منجر به آزادسازی بخش زیادی از خاک کشور از جمله خرمشهر شد. ایفاگر نقش شهید بقایی در این فیلم، «مرتضی امینی‌تبار» است که پیش از این در سریال «زخم کاری» در نقش پسر مالک بازی کرده بود.