به نظر می‌رسد بازارساز در مواجهه با التهابات ارزی اخیر، به جای تکیه بر ارزپاشی، از انواع ابزارهایی که در دسترس دارد استفاده می‌کند و این موضوع دلالان ارز را دچار سردرگمی کرده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، طی هفته‌های گذشته نرخ ارز در بازار غیررسمی پس از چند ماه که با حداقل نوسان همراه بود سطوح جدیدی از قیمت‌ها را تجربه می‌کند. در این میان، همه می‌دانند اتفاق جدیدی در اقتصاد نیفتاده و تمام این فضاسازی‌ها به بهانه تحولات منطقه است و هر بار با اعلام یک خبر، درصدی به قیمت دلار در بازار آزاد افزوده شده است.
ورود افراد به این بازار نیز با هیجان زیاد همراه بوده و بسیاری فکر می‌کنند برای اینکه از بازار عقب نمانند اقدام به ورود به بازار ارز می‌کنند و در واقع آنچه در این میان مهم است موضوع انتظارات تورمی و انتظار عمومی برای افزایش قیمت ارز در بازار آزاد است که منجر به افزایش تقاضا و افزایش مجدد قیمت‌ها می‌شود.
در سمت دیگر، بازارساز برای کنترل قیمت‌ها و جلوگیری از التهاب بیشتر بازار، برنامه‌هایی را اعلام کرده است. یکی از اولین برنامه‌ها فروش شمش طلا در مرکز مبادله ارز و طلا بود که تاکنون طی سه جلسه برگزار شده و بیش از 90 کیلوگرم شمش فروخته شده است. همچنین چهارمین جلسه حراج نیز روز چهارشنبه این هفته برگزار می‌شود. شیوه‌نامه جدیدی نیز برای حراج از سوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران اعلام شده است.
عرضه سکه‌های طلای بدون تاریخ نیز از دیگر برنامه‌هاست؛ سکه‌هایی که پیشتر اعلام شد از طریق مرکز مبادله ارز و طلا وارد بازار خواهد شد.
افزایش نرخ سود
برگ جدیدی از برنامه‌های بازارساز برای کنترل بازار، دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص با نرخ سود علی‌الحساب بانکی 30 درصد سالانه (پرداخت سود ماهانه) است. بر اساس دستورالعمل انتشار گواهی سپرده خاص که به شبکه بانکی ابلاغ شده است بانک‌ها می‌توانند برای تامین مالی سرمایه در گردش طرح‌های با بازدهی، بالا اقدام به انتشار اوراق کنند و در پایان دوره مشارکت، سود قطعی نیز علاوه‌بر سود علی‌الحساب 30 درصدی به خریداران این گواهی سپرده در شعب بانک‌ها پرداخت می‌شود. همچنین ویژگی بارز این گواهی سپرده آن است که امکان بازخرید قبل از سررسید در شعب بانک‌ها امکان‌پذیر است و دارندگان این گواهی می‌توانند از آن به عنوان وثیقه جهت دریافت تسهیلات بانکی استفاده کنند.
کنترل گردش پول
حسین درودیان، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس، درباره انتشار گواهی سپرده بانک مرکزی با نرخ 30 درصد اظهار کرد: نرخی که بانک مرکزی برای این اوراق در نظر گرفته است، بسیار جذاب بوده و می‌تواند یک فرصت مناسب برای سیستم بانکی کشور باشد.
وی ادامه داد: باید منتظر افزایش نرخ سود بانکی هم باشیم. البته می‌دانیم با افزایش نرخ سود باید منتظر رشد نقدینگی هم بود.
این کارشناس اقتصادی افزود: افزایش قیمت‌ها در بازار ارز و طلا تنها به موضوع ریسک‌های سیاسی مربوط است و با آرام شدن منطقه می‌توان امیدوار بود تا نرخ دلار و سکه نیز با کاهش شدید رو‌به‌رو شود.
درودیان تاکید کرد: این نرخ در حال حاضر می‌تواند بخش عمده‌ای از گردش پول را به سمت خود هدایت کند و بازارهای مالی را با کاهش تقاضا رو‌به‌رو کند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: این گواهی‌ها یکساله است و در صورتی که با آرام شدن منطقه نرخ ارز و سکه به قیمت منطقی بازگردند، ممکن است بازپرداخت این گواهی‌ها برای ناشر مشکلاتی را ایجاد کند.
کاهش جذابیت دارایی‌های دلاری
به نظر می‌رسد گسترش دامنه ابزارهایی که بانک مرکزی برای مدیریت بازار استفاده می‌کند، اتفاقی است که قبلا کمتر تجربه شده یا با کیفیت کنونی استفاده نشده است. استفاده از این ابزارها باعث شده دلالان ارزی و کسانی که برای حفظ ارزش دارایی خود به خرید دارایی پناه می‌برند، با احتیاط بیشتری برخورد کنند.
در این بین نرخ بهره بدون ریسک، مهم‌ترین ابزار بانک مرکزی برای کنترل تورم و جلوگیری از تقاضای سفته بازی است که البته در شرایط ویژه اقتصاد ایران باید با احتیاط از آن استفاده شود. افزایش نرخ بهره بدون ریسک در واقع هزینه فرصت سرمایه‌گذاری در سایر بازارها را بالا می‌برد و همین مسئله از تقاضای سوداگری در سایر بازارها می‌کاهد. این اوراق در بازه یک هفته‌ای منتشر می‌شود. این در کوتاه‌مدت شرایطی را برای سایر بازارها تغییر می‌دهد و فشار بر معاملات درهم به خاطر افزایش تقاضای تسویه کاهش می‌یابد.
با تمام این تفاسیر، موضوع دیگری نیز باید در نظر گرفته شود و آن اینکه در این موقعیت بازارساز برای تخلیه فشار تقاضا، مدتی به بازار ورود نمی‌کند و قیمت‌ها در بازار آزاد تا حدی افزایش می‌یابد که تقاضا محدود شود و در واقع ریسک خرید ارز آن‌قدر بالا می‌رود که خود متقاضیان عقب بنشینند و از خرید صرف نظر کنند.
در این شرایط وقتی که التهاب تقاضا بخوابد این بار بازارساز وارد شده و سرکوب قیمتی را از بالا شروع می‌کند. در واقع بازارساز، ارز را با قیمتی بالاتر از بازار عرضه می‌کند و خریداران نیز به دلیل ریسک بالا نمی‌خرند. و وقتی ارز، بدون مشتری ماند قیمت‌ها به سمت پایین حرکت می‌کند.