گلایه مردم از افزایش بی‌ضابطه قیمت کالاها و خدمات-بخش نخست
افـزایش قیمت برخی کالاهای اسـاسی بدون حمایـت یارانه‌ای
رضا الماسی
یک مسئله، مسئله معیشت مردم است. مسئله معیشت خیلی مهم است... وقتی که مشکلاتی در باب معیشت به‌وجود می‌آید، مثل همین گرانیِ خانه و اجاره خانه و مانند اینها که خب یک عدّه‌ای را واقعاً مستأصل می‌کند، همه کارهای خوبی که شما می‌کنید تحت‌الشّعاع قرار می‌گیرد؛ یعنی همه اقدامات مثبتی که با این زحمت انجام می‌گیرد، با مشکلات در معیشت مردم از چشم‌ها دور می‌ماند؛ واقعاً حیف است! روی این کار کنید. عمده هدفِ تحریم‌هایی که تحمیل شده همین معیشت مردم است؛ یعنی خواسته‌اند معیشت مردم را گروگان بگیرند. باید برای خنثی کردن تحریم‌ها تلاش کرد... باید کاری کنید که این تورّم هرچه ممکن است پایین‌تر بیاید. به من این‌جور گزارش شد که برخی از کارها هست که تأثیرش در کاهش تورّم تأثیر نسبتاً سریعی است، از جمله به سرانجام رساندن کارهای نیمه‌کاره... مقابله با این دلّال‌بازی‌ها و واسطه‌بازی‌ها؛ میوه در باغ با زحمتی که باغبان می‌کشد یک قیمت دارد، به وسیله دلّال می‌آید در جایگاه مصرف، گاهی قیمتش 10 برابر یا بیشتر افزایش پیدا می‌کند. اینها را باید یک جوری علاج کرد. (رهبر انقلاب در دیدار اعضای هیئت دولت – 8 شهریور 1402)
زمان زیادی تا پایان سال 1402 که با شعار «مهار تورّم و رشد تولید» نامگذاری شد باقی نمانده. علی‌رغم همه تلاش‌های شبانه‌روزی دولت خدمتگزار و مهار تورم در مقایسه با سال‌های گذشته، هرازگاهی در گوشه و کنار برخی افزایش قیمت‌ها به چشم می‌خورد که تابع منطق خاصی نیست.
حساسیت مسئولان وزارت صمت نسبت به این افزایش قیمت‌ها در کالاهای اساسی از اهمیت بیشتری برخوردار است. زیرا کاهش قدرت خرید مردم در کالاهای اساسی (به‌خصوص خانوارهای کم درآمد) مستقیماً به معیشت روزانه آنها مرتبط است.
حمایت از خدمات دولت در کنار بیان گلایه‌ها
همان‌طور که شاهدیم، این روزها رئیس‌جمهور محبوب کشورمان در هر استانی حاضر می‌شود با استقبال انبوهی رو‌به‌رو شده و مردم به پاس زحمات دولتمردان (به‌خصوص شخص رئیس‌جمهور) به خیابان آمده و علاوه‌بر قدردانی از پیشرفت‌ها، مطالبات و حتی گلایه‌های خود را در فضائی آرام و صمیمانه با او مطرح می‌کنند.
این مهم نشان‌دهنده اعتماد مردم به دولت آیت‌الله رئیسی است. چراکه اگر این اعتماد وجود نداشت، اساساً امیدی به حل مشکلات باقی نمی‌ماند تا فرصت به بیان آنها در حضور رئیس‌جمهور شود. در این میان عملکرد ضعیف یا غفلت برخی مدیران میانی دولت موجب شده برخی سوءاستفاده‌ها در افزایش قیمت برخی کالاها صورت گیرد و فشار آن به اقشار کم‌درآمد جامعه وارد آید.
در ماه‌های اخیر؛ بسیاری از مردم نسبت به افزایش بی‌ضابطه قیمت برخی کالاها (مخصوصاً در کالاهای اساسی) گلایه‌مند هستند و انتظار دارند، مسئولان وزارت صمت نظارت بیشتری روی اصناف اعمال کنند. در همین خصوص با تعدادی از شهروندان گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم که توجه شما را به آن جلب می‌نماییم.
محسن عباسپور، یک معلم تهرانی در این باره به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «از زمان واریز جدید یارانه‌ها که بر اساس آن، قیمت برخی کالاهای اساسی اصلاح شد تا اوایل امسال قیمت محصولات لبنی تقریباً ثابت بود اما در یکی دو ماه اخیر قیمت‌ها بدون ضابطه افزایش یافته است.»
او می‌افزاید: «در حال حاضر قیمت ماست نسبت به ابتدای سال حدود 30 درصد گران شده است. قیمت شیر هم به همین میزان گران شده است. مثلاً قیمت مصوب شیر نایلونی کم‌چرب با وزن ۹۰۰ گرم در اردیبهشت پارسال و همزمان با آغاز دور جدید واریز یارانه‌ها ۱۵ هزار تومان تعیین شد. تا اواخر فروردین امسال کیسه‌های شیر کم‌چرب با همین قیمت فروخته می‌شدند، اما الان در بقالی‌ها شیر نایلونی ۸۰۰ گرمی را ۱۸ هزار تومان می‌فروشند. یا مثلا شیر پاستوریزه یک لیتری کم‌چرب که قرار بوده از اردیبهشت پارسال ۱۸ هزار تومان قیمت داشته باشد، اما الان این عدد در برند‌ها معروف به بیش از ۲۳هزار تومان رسیده است.»
این شهروند تهرانی ادامه می‌دهد: «قیمت مصوب ماست دبه‌ای ۲ کیلویی کم‌چرب در اردیبهشت پارسال به ۴۹ هزار و ۸۰۰ تومان رسید، اما درحال حاضر خرید دبه ۲ کیلویی ماست کم‌چرب سون کاله به 119 هزار تومان رسیده است. ابتدای سال همین دبه ۲ کیلویی ماست کم‌چرب سون کاله ۸۹ هزار تومان فروخته می‌شد و حالا در کمتر از شش ماه بیش از ۳۰ درصد گران شده است.»
خانم رحمانی، خانه‌دار در همین خصوص و با اشاره به افزایش قیمت‌های مرغ و گوشت و تخم‌مرغ به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «در روزهایی که تولید مرغ زیاد بود و مرغداران از مردم درخواست می‌کردند که برای جلوگیری از ضرر آنها به اندازه مصرف یکی دو ماه خود خرید کنند، مردم همراهی کردند. اما در ماه‌های اخیر قصه برعکس شده اما این بار مرغداران حاضر نیستند مراعات جیب مردم را نمایند و بیش از قیمت مصوب می‌فروشند. مسئولان مربوطه هم متاسفانه نظارت دقیقی روی این موضوع ندارند.»
او می‌افزاید: «قیمت تخم‌مرغ به شانه‌ای 120 هزار تومان رسیده و فروش دانه‌ای هم بین 4500 تا 5 هزار تومان شده است. قیمت نان هم در نانوایی‌ها دلبخواهی شده است. به گونه‌ای که یک نوع نان را از 3 هزار تومان تا 10 هزار تومان می‌فروشند.»
آقای امید رمضانی، کارگر تهرانی هم با گلایه از پایین بودن درآمدها به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «در شرایطی که قیمت انواع جنس‌ها روز به روز افزایش می‌یابد، حقوق مصوب کارگر در سال تنها یک‌بار زیاد می‌شود. یک کارگر معمولی با یک خانواده 4 یا 5 نفره چطور می‌تواند از پس هزینه‌های اولیه‌اش برآید.»
او ادامه می‌دهد: «دولت با بسته‌هایی که به کارمندانش می‌دهد و افزایش حقوق‌هایی که در طول سال اعمال می‌کند، تا حدی این فشارها را برای آنها می‌کاهد. اما هیچ‌کس به فکر کارگران نیست و یک کارگر معمولی مجبور است با حقوق 7 یا 8 میلیونی روزگارش را بگذراند.»
تغییر برخی قیمت‌های رسمی
در حالی که انتقادات نسبت به افزایش قیمت‌ها برخلاف مصوبه اعلامی در زمان اصلاح قیمت کالاهای اساسی می‌باشد، مسئولان به جای مدیریت این مسئله، مصوبه خود را تغییر داده و قیمت‌ها را به صورت رسمی افزایش داده‌اند.
به عنوان نمونه؛ گفته می‌شود کاهش دما قیمت گوشت مرغ، تخم مرغ و کله و پاچه را تا حدودی افزایش داده است. در حال حاضر گوشت مرغ با افزایش حدود ۵ درصدی نسبت به هفته گذشته از هر کیلو ۷۸ هزار تومان به حدود 84 هزار تومان رسیده است.
نرخ هر شانه تخم مرغ بین 100 تا بیش از ۱۲۰ هزار تومان در نوسان است. کله و پاچه در دو هفته اخیر با افزایش قیمت مواجه بوده و به بیش از ۵۰۰ هزار تومان رسیده است.
اردیبهشت ۱۴۰۲ قیمت مصوب هر کیلو گوشت مرغ ۷۳ هزار تومان تعیین شد در حالی که در این چند ماه نرخ گوشت مرغ همواره بین ۷۸ تا ۹۰ هزار تومان در نوسان بوده است. در بازار حبوبات و لبنیات هم برخی اقلام افزایش قیمت داشته‌اند.
در ادامه قیمت برخی کالاهای اساسی می‌آید (تمام قیمت‌ها به هزار تومان است).
انتظارات مردم
دولت در 2 سال گذشته همه تلاش خود را معطوف کنترل قیمت‌ها در بازار نموده است اما علی‌رغم همه این تلاش‌ها همچنان در بخش‌هایی شاهد افزایش بی‌ضابطه قیمت‌ها بوده و هستیم که انتظار مردم از مسئولان دولتی در وهله اول، نظارت بر بازار به‌خصوص در بخش کالاهای اساسی است.
سال گذشته با حذف ارز ترجیحی 4200 تومانی، قیمت برخی کالاهای اساسی افزایش پیدا کرد و به تبع آن یارانه‌های نقدی مردم نیز پس از 12 سال از 45 هزار تومان به 300 و 400 هزار تومان رسید.
در همین راستا قیمت برخی کالاهای اساسی که یارانه آنها قطع شده و اصطلاحاً به انتهای زنجیره یعنی مردم اختصاص یافت، از سوی ستاد تنظیم بازار اعلام و مقرر شد دولت با نظارت ویژه اجازه سوءاستفاده به سودجویان را در این حوزه ندهد.
اما در طول یک و نیم سال گذشته، مردم گلایه‌هایی را از نبود نظارت در بازار اعلام می‌کردند که البته در مواردی با مداخله دولت به نتیجه می‌رسید و در مواردی هم تاثیری نداشت.
در کالاهای اساسی، 4 قلم شامل مرغ، تخم‌مرغ، لبنیات و روغن با افزایش قیمت همراه بود که این موضوع همراه با یک سقف قیمتی اعلام شد و عرضه این اقلام بالاتر از نرخ مصوب تخلف به شمار می‌رود.
در حالی که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی بارها از عدم تغییر قیمت کالاهای اساسی سخن گفته‌اند؛ اما به عنوان نمونه شاهدیم که قیمت مصوب هر کیلو مرغ ۶۳ هزار تومانی تا 90 هزار تومان به فروش می‌رسد.
مردم انتظار دارند با توجه به اینکه افزایش قیمت کالاهای اساسی در سال گذشته به دنبال حذف ارز ترجیحی و اعطای یارانه صورت گرفت، هرگونه افزایش قیمت اقلام اساسی باید با افزایش یارانه‌ها همراه باشد تا قدرت خرید مردم تضعیف نشده و ماجرای ثابت ماندن یارانه 45 هزار تومانی علی‌رغم افزایش نرخ‌ها در 12 سال تکرار نشود.
در مجموع مردم انتظار دارند مسئولان ذی‌ربط در مدیریت قیمت کالاهای اساسی، سریع‌تر و با قاطعیت بیشتری عمل کنند چرا که اولیات سفره مردم چیزی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن عبور کرد و بی‌تفاوت بود.
انتظار مردم این است در محصولاتی مثل میوه و مرغ و لبنیات و سایر محصولات کشاورزی و دامپروری که کشورمان از بزرگ‌ترین تولیدکننده‌ها در این محصولات به‌شمار می‌رود مشکلات جدی نداشته باشیم و هر خانواده‌ای با هر سطح درآمدی بتواند مایحتاج اولیه خود را بدون دغدغه و درگیری ذهنی تهیه نماید.