محرمانهای نوین از دوران کرونا
مهدی امیدی
دوران شیوع ویروس منحوس کرونا، سرشار از اتفاقات و موقعیتهای تراژیک، دراماتیک و حماسی است. به همین دلیل هم پرداختن به آن دوران، یک سوژه مهم و مناسب برای تولید سریال تلویزیونی است.
مهم از این نظر که ناگفتههای بسیاری از آن دوران باقی است که باید از طریق رسانهها با مردم در میان گذاشته شود و مناسب از این لحاظ که شیوع کرونا و زمینهها و حواشی و عواقبش، پر از سوژه برای خلق اثر هنری، بهویژه سریال تلویزیونی است. اما با توجه به گذار از آن دوران و قرار داشتن در شرایط پساکرونا، اثری میتواند موفق شود که این موضوع را مطابق شرایط و مسائل روز جامعه مطرح کند.
دیگر مانور دادن روی موضوعاتی چون ماسک و فاصله اجتماعی و سایر توصیههای اجتماعی، در این زمان خریدار ندارد و بوی کهنگی میدهد. مجموعه تلویزیونی «محرمانه» نمونه یک اثر هنری و تلویزیونی است که ضمن تاریخنگاری و ثبت بخشی از وقایع روزهای اوجگیری کرونا در ایران، ماجرائی مرتبط با این موضوع اما بدون تاریخ مصرف را دستمایه قرار داده است. یعنی این سریال در کنار رنج و آمال بیماران و تلاشهای کادر پزشکی و دغدغههای مردم برای پیشگیری و درمان، که به نوعی، نشانهشناسی دوران کروناست، یک ماجرای راهبردی و ملی محور داستان قرار گرفته است. تولید واکسن بومی کرونا بهویژه واکسن برکت، از افتخارات ملی ما محسوب میشود، اما تحقق این موفقیت، حاصل پروسهای پیچیده و پرتعلیق بوده. بخشی از پشتصحنه تولید واکسن برکت، خاصه کارشکنیهای داخلی و خارجی برای ممانعت از این پیروزی، در سریال «محرمانه» و در قالب درامی معمایی و امنیتی، تماشایی شده است.
«محرمانه» با ماجرای سفر یک گروه از نخبگان دارویی کشورمان به آفریقا آغاز میشود. آنها در جست وجوی آزمون یک واکسن جدید هستند. اما هدف سوءقصد قرار میگیرند و یکی از این دانشمندان نیز به شهادت میرسد. همزمان با این اتفاق، یک عضو جدید که زنی ساکن هلند است، وارد گروه تحقیق و اکتشاف این واکسن میشود.
اما بهخاطر مسائل خانوادگی طعمه یک گروه خرابکار قرار میگیرد. به همین دلیل هم نیروهای امنیتی کشور، درگیر ماجرا میشوند تا فعالیت تخریبی این گروه را خنثی کنند. از آنسو هم یکی از پزشکها با دریافت سکه و هزینه سفر خارج از کشور، در دام یک گروه تخریبی دیگر قرار میگیرد و زندگیاش دچار تلاطم میگردد.
محمود معظمی که هم تجربه تولید مجموعه «شیوع» با موضوع کرونا را دارد و ساخت مجموعه امنیتی- جاسوسی «تمامرخ» را در گونه امنیتی- جاسوسی تجربه کرده است، اینبار با تلفیق این دو تجربه، یک پرونده واقعی و محرمانه را با روایتی نوین و تاثیرگذار از دوران کرونا را رو کرده است.
یکی از ویژگیهای «محرمانه» تنوع بصری این سریال است که علت آن هم استفاده از لوکیشنهای مختلف است. این سریال از کوچه و خیابان شهرهای هلند و سواحل استانبول در ترکیه گرفته تا قبایل آفریقا و بیابانهای سیستان و بلوچستان و کوچه پسکوچههای تهران را دربر میگیرد. این مهم باعث شده تا ضرباهنگ سریال هم بالا برود و موجب چشمنوازی شود.
این تنوع و گوناگونی، در روایت سریال نیز جریان یافته است. با اینکه «محرمانه» در ژانر جاسوسی و امنیتی تقسیمبندی میشود و فعالیت جاسوسی دشمنان و عملیاتهای امنیتی نیروهای اطلاعاتی را نمایش میدهد اما رگههایی از ملودرام هم در آن جریان دارد. چون شاهد شکلگیری روابط عاطفی و همچنین بازنمایی جنبههای مختلف خاندگی در این سریال هم هستیم.
ضمن اینکه میتوان «محرمانه» را یک سریال اکشن هم قلمداد کرد؛ چون صحنههای درگیری و تعقیب و گریز در آن به وفور دیده میشود. و... نیز در آن ملموس است. همچنین محرمانه را میتوان در زیرگونه صنعتی و پزشکی هم قرار داد، چون یکی از محورهای داستان آن، تلاش دانشمندان و پزشکان برای تولید یک داروی
خاص است.
به هر صورت، مسئله حیله دولتهای متخاصم برای ایجاد اختلال در فعالیتهای علمی و پزشکی، به موازات تحریمهای دارویی، موضوعی نیست که رسانه بتواند بر آن چشم ببندد و جزو حقوق معنوی مخاطب است که از طریق فیلم و سریال و سایر قالبهای هنری و رسانهای، نسبت به آن و جزئیاتش، آگاهی بیابد. اینچنین موضوعات و پروندههایی که کم هم نیستند، باید هر سال سوژه تولید چند فیلم سینمایی باشد. اما با توجه به کمکاری سینما در این زمینه، صداوسیما این کاستی را جبران و سریالهایی چون «محرمانه» را راهی آنتن کرده است.