دولت سالانه 35 هزار میلیارد تومان یارانه با قیمت پایین سوخت هواپیما به شرکت‌های هواپیمایی پرداخت می‌کند که نصیب قشر پردرآمد می‌شود.

به گزارش خبرگزاری فارس، اگر هزینه فرصت از دست رفته صادرات انواع فرآورده‌های نفتی معادل یارانه پنهان انرژی در نظر گرفته شود یکی از انتقادات جدی وارد بر نظام توزیع یارانه انرژی، مربوط به توزیع ناعادلانه آن بین دهک‌های مختلف جامعه است، بدین صورت که اقشار ثروتمند به دلیل مصرف بالاتر سوخت ارزان، یارانه بیشتری از اقشار کم‌درآمد دریافت می‌کنند.

به عنوان مثال، طبق آمار کنفرانس بهینه‌سازی انرژی ایران، در قیمت فعلی بنزین، دهک دهم درآمدی حدود 17 و نیم برابر دهک اول از یارانه سهم دارد که نشان‌دهنده توزیع ناعادلانه یارانه بنزین است اما تعبیه تعرفه‌گذاری پلکانی در گاز و برق باعث شده، سهم دهک دهم از یارانه گاز و برق نسبت به دهک اول، دو و هفت دهم و سه و چهار دهم برابر باشد.

هر چند اختلاف نظرها و مناقشاتی درباره چگونگی برقراری عدالت در توزیع یارانه بنزین، گاز و برق وجود دارد اما به نظر می‌رسد کارشناسان درباره مسئله مصرف سوخت هواپیما و توزیع غیرعادلانه یارانه آن بین شرکت‌های هواپیمایی و اقشار پردرآمد، اتفاق نظر داشته باشند.

طبق گزارش مرکز آمار در بین خانوارهای ایرانی فقط حدود شش صدم درصد خانوارها از هواپیما استفاده می‌کنند. به بیان دیگر از بین شش صدم درصد از خانوارها (که از هواپیما استفاده می‌کنند) 85 درصد از آنها در سه دهک بالای درآمدی قرار دارند. در نتیجه توجیهی وجود ندارد که دولت هزینه فرصت یا یارانه پنهان سوخت هواپیما را برای قشر معدودی از دهک‌های بالا اختصاص دهد. البته بخشی از این یارانه انرژی در جیب شرکت‌های هواپیمایی می‌رود که آن هم توجیهی ندارد.

 35 هزار میلیارد تومان یارانه بی‌هدف

حال سؤال اساسی این است که مبلغ یارانه پنهان سوخت هواپیما چقدر است؟ در حال حاضر قیمت سوخت هوائی عرضه شده به تمامی پروازهای شرکت‌های داخلی برابر با 600 تومان به ازای هر لیتر است اما طبق صورت مالی شرکت‌های پالایشی این سوخت با قیمت 22 هزار تومان بر لیتر فروخته می‌شود. به بیان دیگر یارانه اعطائی به ازای هر لیتر 21 هزار و400 تومان است.

جلیل سالاری؛ مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، درباره آخرین وضعیت قیمت‌گذاری سوخت جت عنوان کرد: 

هم اکنون روزانه چهار تا پنج میلیون لیتر از این سوخت تولید و مصرف می‌شود. امسال قیمت سوخت هواپیما نیز هیچ‌گونه افزایش قیمتی نخواهد داشت.

طبق آمارنامه مصرف فرآوره‌های نفتی انرژی‌زا، به طور میانگین روزانه حدود چهار میلیون و 500 هزار لیتر سوخت جت در هواپیماهای مسافری مصرف می‌شود که معادل سالانه رقم یک میلیارد و 650 میلیون لیتر است.

در نتیجه با یک حساب سرانگشتی، دولت سالانه حدود 35 هزار میلیارد تومان، هزینه فرصت صادرات سوخت هواپیما را به شرکت‌های هواپیمایی و اقشار پردرآمد پرداخت می‌کند. طبیعی است که با افزایش نرخ ارز این هزینه فرصت نیز افزایش خواهد یافت و دولت از این چرخه معیوب قیمت‌گذاری سوخت هواپیما آسیب بیشتری خواهد دید.