رئیس کل بانک مرکزی:
بانک‌های تجاری باید از بنگاه‌داری خارج شوند
رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر عدم بنگاه‌داری بانک‌های تجاری، گفت: برخی بانک‌ها در چند لایه بنگاه و شرکت ایجاد می‌کنند که مدیران آن باید متخصص و خارج از کارکردهای سیاسی تعیین شود و بانک مرکزی هم بایستی بر آن نظارت داشته باشد.
به گزارش کیهان، محمدرضا فرزین عصر روز دوشنبه سوم مهرماه در جلسه دوره‌ای با مدیران عامل بانک‌ها اظهار کرد: یک معضل اساسی ما این است که برخی بانک‌ها به خصوص بانک‌های تجاری بنگاه‌داری می‌کنند و در شرایطی که در چند سال گذشته بر عدم بنگاه‌داری بانک‌ها در قانون رفع موانع تولید و قوانین برنامه و بودجه تاکید شده، اما همچنان این مسئله حل نشده است.
وی افزود: بانک‌های تجاری که بنگاه‌داری می‌کنند کار درستی انجام نمی‌دهند و باید بنگاه را بفروشند و از بنگاه‌داری خارج شوند، البته معتقدیم که با یک نسخه نمی‌توان با بانک‌ها رفتار کرد.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: اگر بانک‌ها بنگاه‌داری می‌کنند، بایستی بر بنگاه‌ها نظارت شود؛ زیرا بانک‌هایی داریم که بنگاه‌داری می‌کنند و به دلیل نفوذ سهامداران دولتی و غیردولتی در بنگاه‌ها، ناکارایی حاکم است.
فرزین ادامه داد: بسیاری از مسائل و مشکلات به دلیل اتفاقاتی است که در بنگاه‌ها رخ می‌دهد و بانک مرکزی از آن اطلاعی ندارد.
پول بنگاه‌های بانک‌ها متعلق به سپرده‌گذاران است
وی ادامه داد: پول بنگاه پول سپرده‌گذار و بانک مرکزی نماینده کل سپرده‌گذاران بانکی است؛ حتی اگر بانکی دولتی است و شرکت تاسیس می‌کند، این شرکت با پول سپرده‌گذار ایجاد شده و بانک مرکزی باید خبر داشته باشد.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: بایستی در بنگاه‌ها افراد متخصص به کار گرفته شوند و مدیران خارج از کارکردهای سیاسی در شرکت‌ها ورود کنند؛ زیرا فشارهایی که از جاهای مختلف وجود دارد به بنگاه‌داری در نظام بانکی آسیب می‌زند.
شرکت‌های چندلایه؛ منشأ فساد
فرزین خاطرنشان کرد: موضوع دیگر چندین لایه بنگاه زدن است و در مواردی شاهد هستیم که برخی بانک‌ها پنج لایه بنگاه می‌زنند و این کار نظارت را سخت می‌کند و فساد افزایش می‌یابد و بایستی مشخص شود که چندلایه می‌توان شرکت زد.
وی اضافه کرد: با توجه به تجربه‌ای که دارم، می‌دانم در شرکت‌ها مسائلی اتفاق می‌افتد که هیئت مدیره بانک هم از آن خبر ندارد و بر همین اساس تاکید دارم که بایستی در بنگاه‌داری بانک‌ها ورود کنیم و بنگاه‌داری باید چارچوب داشته باشد.
رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: افراد فعال در بنگاه‌ها باید در کمیته شرکتی بررسی شوند که مباد از طریق رابطه تعیین و انتخاب شده باشند.
بانک‌ها تخصصی می‌شوند
فرزین در این جلسه همچنین با اشاره به مزایای تخصصی شدن بانک‌ها تصریح کرد: هر بانکی نمیتواند هر فعالیتی داشته باشد و بانک‌های توسعه‌ای، تجاری و قرض‌الحسنه در حوزه فعالیت تخصصی تعریف شده باید فعال باشند و حتی تعدادی بانک جامع هم که وجود دارند باید براساس عقود مشخص و تفکیک شده در هریک از این حوزه‌ها فعال باشند.
او با اشاره به مهم‌ترین محور‌های اصلاحی در نظام بانکی خطاب به مدیران عامل بانک‌ها گفت: مدیران شبکه بانکی باید برای اجرای این برنامه اصلاحی به بانک مرکزی کمک کنند تا بحث ناترازی، تقویت کارایی و تقویت هدایت سپرده‌ها به سمت فعالیت‌های مشخص در سیستم بانکی اجرائی شود و قوانین و مقرارت هم در این زمینه کمک خواهد کرد.
تک‌تک اعضای هیئت مدیره‌ها پاسخگو شوند
رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر تقویت ابعاد مختلف نظارتی در شبکه بانکی گفت: لایه‌های نظارتی باید در درون بانک‌ها شکل بگیرد و نظارت بر بانک‌ها از درون بانک‌ها آغاز شود. به عبارت دیگر، تمامی ارکان هر بانکی باید نظارت فعال داشته باشند و تک‌تک اعضای هیئت مدیره باید وظیفه نظارتی داشته باشند و به بانک مرکزی پاسخگو باشند.
فرزین در ادامه این جلسه نظارت بر مصرف اعتبارات را از دیگر اولویت‌های نظارت بانک‌ها بر گیرندگان تسهیلات دانست و افزود: هم‌اکنون نظارت منسجمی بر مصرف اعتبارات بانک‌ها وجود ندارد به طوری که در برخی موارد تسهیلات دریافتی صرف مواردی غیر از هدف تسهیلات گرفته شده می‌شود و نظارت‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که پول در فعالیتی که با آن هدف تسهیلات را دریافت می‌کند صرف شود.
آثار منفی بنگاه‌داری بانک‌ها
گفتنی است بنگاه‌داری بانک‌ها یکی از مواردی است که به‌کرات از سوی کارشناسان اقتصادی به‌عنوان عاملی برای ناترازی و اضافه برداشت بانک‌ها و در ادامه، افزایش پایه پولی، نقدینگی و تورم مطرح شده است.
وحید شقاقی شهری، کارشناس مسائل اقتصادی معتقد است یکی از عوامل مؤثر بر مهار تورم ناترازی بانک‌هاست. او درباره دلیل ناترازی بانک‌ها به ایرنا گفت: دلیل اصلی ناترازی بانک‌ها اموال منجمد و بنگاه‌داری بانک‌هاست.
این کارشناس با بیان اینکه ارزش زمین در اختیار یکی از بانک‌ها به مبلغ ۱۵ هزار هزار میلیارد تومان است، گفت: بسیاری از اموال بانک‌ها به قیمت روز نیست و باید مجدداً ارزیابی شوند.
شقاقی شهری ادامه داد: به تدریج با فروش اموال منجمد، ناترازی بانک‌ها کاهش می‌یابد و ترازنامه بانک‌ها شفاف می‌شود و با کاهش ناترازی می‌توان به کنترل تورم امیدوار بود.
تذکر رهبر انقلاب
به دلیل اهمیت موضوع محدود کردن بنگاه‌داری بانک‌ها، رهبر انقلاب هم بارها به مسئولان دولت‌ها در این زمینه تذکر داده‌اند. ایشان شهریور 97 در دیدار رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت وقت با انتقاد از بنگاه‌داری بانک‌ها و کار‌های هزینه‌آور دیگر نظیر افزایش شعبه‌های بانکی گفتند: «بانک مرکزی باید با نظارت کامل و دقیق مانع بروز مشکلاتی نظیر مسائل سپرده‌گذاران برخی بانک‌ها و مؤسسات مالی شود.»
رهبر انقلاب افزودند: «نظارت بانک مرکزی بر بانک‌ها موجب می‌شود بانک‌ها به این وضع نرسند. وقتی هم که به این وضع رسید بالاخره باید برخورد کرد. چرا بانک‌ها مشکل نقدینگی پیدا می‌کنند برای اینکه شعبه زیاد می‌کنند. برای اینکه آسایشگاه برای افراد خودشان می‌سازند. بنده یک وقتی در تهران از جایی عبور می‌کردم، دیواری طولانی بود که هرچی می‌رفتیم ادامه داشت! پرسیدم این تشکیلات عظیم برای کیست؟ گفتند مال فلان بانک است، بانک غلط می‌کند که چنین کاری کند. حالا اینکه تشکیلاتی است که لابد برای تفریح و این حرف‌ها است. بانک‌ها بنگاه‌داری می‌کنند. جلوی بنگاه‌داری بانک‌ها را بگیرید. بانک برای بنگاه‌داری نیست.»
بانک مرکزی در دولت سیزدهم باید کم‌کاری دولت‌های گذشته در عمل به این خواسته کارشناسان و مطالبه رهبر انقلاب برای اصلاح بانک‌ها و سامان‌دهی به وضعیت شرکت‌های زیرمجموعه آنها را با جدیت دنبال کند.