جایگاه دانشگاههای ایرانی در رتبهبندی بینالمللی لایدن و شانگهای
براساس اعلام رتبه هفت دانشگاه برتر وابسته به وزارت علوم در نظامهای رتبهبندی بینالمللی لایدن و شانگهای، مشخص شده است و امتیازات کسب شده از سوی آنها در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲ بیشتر است ولی رتبه این دانشگاهها در بین کل دانشگاههای جهان قدری کاهش یافته است که یکی از دلایل آن میتواند نرخ رشد بیشتر امتیازها در برخی از دانشگاههای جهان نسبت به نرخ رشد این دانشگاهها در ایران باشد.
لایدن یک نظام رتبهبندی در سطح بینالمللی است. در نظام رتبهبندی لایدن چهار شاخص اصلی زیر بررسی میشوند:
۱- مرجعیت علمی (مقالات برتر یک، پنج، ده و پنجاه درصد برتر بهصورت تعداد و سهم از کل، مجموع تعداد کل انتشارات، مجموع و میانگین تعداد استنادات نرمال شده)
۲- دیپلماسی علمی (کل انتشارات و همکاری علمی و صنعتی بینالمللی بهصورت تعداد و سهم از کل)
۳- دسترسی آزاد بهصورت تعداد انتشارات و سهم از کل
۴- تنوع جنسیتی نویسندگان به صورت تعداد و نسبت به تمام نویسندگان مرد و زن
براساس نظام رتبهبندی ۲۰۲۳ لایدن دانشگاههای تهران، تربیت مدرس، صنعتی امیرکبیر، علم و صنعت ایران، صنعتی شریف فردوسی مشهد و تبریز به ترتیب رتبههای یکم تا هفتم را در بین دانشگاههای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (غیر پزشکی) کسب کردهاند.
شانگهای یک نظام رتبهبندی دیگر در سطح بینالمللی است. در نظام رتبهبندی شانگهای شش شاخص زیر بررسی میگردند:
۱- تعداد فارغالتحصیلان برنده جایزه نوبل یا مدال فیلدز
۲- تعداد اعضای هیئت علمی برنده جایزه نوبل یا فیلدز
۳- تعداد محققان پر استناد
۴- تعداد مقالات منتشر شده در نشریات نیچر و ساینس
۵- تعداد مقالات نمایه شده در نمایههای توسعهیافته علوم و علوم اجتماعی
۶- عملکرد دانشگاه با توجه به اندازه سازمان
بر اساس نظام رتبهبندی سال ۲۰۲۳ شانگهای، دانشگاهای تهران، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف، تربیت مدرس، فردوسی مشهد، علم و صنعت ایران و تبریز به ترتیب رتبههای یکم تا هفتم را در بین دانشگاههای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (غیر پزشکی) کسب کردهاند.
لازم به ذکر است با اینکه امتیازات کسب شده توسط دانشگاه دانشگاههای تهران، صنعتی شریف، تربیت مدرس، علم و صنعت و برخی دیگر از دانشگاهها در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال ۲۰۲۲ بیشتر است ولی رتبه این دانشگاهها در بین کل دانشگاههای جهان قدری کاهش یافته است. یکی از دلایل این موضوع میتواند نرخ رشد بیشتر امتیازها در برخی از دانشگاههای جهان نسبت به نرخ رشد این دانشگاهها در ایران باشد.