حرکات زن و شوهر نسبت به یکدیگر باید محصول ادب و وقار، دوستى و رفاقت، تعاون و همکارى، عشق و علاقه و تواضع و فروتنى باشد. کردار زن و شوهر نسبت به هم باید بر اساس احترام متقابل و ارج نهادن به شخصیت یکدیگر باشد.

مرد باید بداند زن از نظر خلقت و آفرینش؛ ظریف، لطیف، کانون مهر و عاطفه و منبع عشق و علاقه و حیا و شرم است و در رفتار با او لازم است تمام این خصوصیات را لحاظ کند.

زن باید بداند مرد از نظر خلقت موجودى است قوى، مقاوم و داراى حالات و احوالاتى سنگین‌تر از زن و خلاصه ساختمانى که قوام زندگى متکى به وجود اوست.

قرآن می فرماید: مردان قوام زندگى زنانند، به واسطه برترى که خدا بعضى را بر بعض دیگر مقرّر داشته و به خاطر آنکه از اموال و ثروت خود براى زندگى خانواده و گذران امور همسر و فرزندان خرج مى کنند.(نسا، آیه 34) روى این حساب همسران با کرامت  و زنان بزرگوار، باید در رفتار خود نسبت به شوهران این معانى را رعایت کنند که تحقق اصل عالى توافق و هم‌زیستى مسالمت‌آمیز در سایه رعایت این واقعیات از جانب دو طرف امکان‌پذیر است.

زن و شوهر باید سخن و کلامشان با یکدیگر آمیخته به عشق و محبت و بیان عاطفه و احساس و جلوه شعور و عقل و وجدان و انصاف باشد.

باید در سخن گفتن با یکدیگر از قول عدل، قول حسن، قول لیّن، قول میسور، قول احسن، استفاده کنند.

سخن وقتى رنگ خدائى داشته باشد، قضاوت وقتى صحیح باشد، کلام وقتى نرم و ساده و سهل باشد، گفتار وقتى ریشه در عدالت و انصاف داشته باشد، به زندگى؛ گرمى، استحکام، عشق و سلامت مى‌بخشد.

سخن وقتى سخن حق باشد و لحن آن لحنى گرم و همراه با عاطفه و محبت باشد، مزدش باز شدن چشم بصیرت، و شنیدن آواى حق است.

رسول خدا (صلى‌الله‌علیه وآله ) فرمود : لَوْ لا تَکْثیرٌ فى کَلامِکُمْ وَ تَمْریجٌ فى قُلُوبِکُمْ لَسَمِعْتُمْ ما اَسْمَعُ وَ لَرَاَیْتُمْ ما اَرى. (المیزان؛ ج۵ ص۲۷۰ و المعجم الکبیر؛ طبرانی؛ ج۸؛ ص۲۱۷) ، اگر کثرت کلام شما نبود و سرزمین قلب شما چراگاه شیطان قرار نمى‌گرفت هر آینه مى‌شنیدید آنچه را من مى‌شنوم و مى دیدید آنچه را من مى‌بینم!

از سخن زیاد و کثرت کلام و اضافه گفتن و بیان آنچه که سود دنیائى و آخرتى ندارد بپرهیزید.

رسول حق‌(ص) فرمود :مِنْ حُسْنِ اِسْلامِ الْمَرْءِ تَرْکُهُ الْکَلامَ فیما لا یَعْنیهِ.(بحار الانوار‌: ج‌2  ص‌136) ، یکی از جلوه‌های زیبایی اسلام مرد، ترک سخن در چیزى است که براى او فایده ندارد.

امیرالمومنین(ع) بر مردى پرگو گذشت به او فرمود: اى مرد پرونده‌اى را به دست حافظان عمل از سخن اضافى پر مى‌کنى، که آن پرونده به حق عرضه مى‌شود، سخن در امور فایده‌دار بگو و از بیان آنچه سودمند نیست بپرهیز.

ابوذر فرمود : اِجْعَلِ الدُّنْیا کَلِمَتَیْنِ‌: کَلِمَهً فى طَلَبِ الْحَلالِ، وَ کَلِمَهً لِلاْخِرَهِ وَ الثّالِثَهُ تَضُرُّ وَ لا تَنْفَعُ فَلا تَرِدْها. (بحار الانوار‌: ج 71 ص 278)‌، دنیا را دو کلمه قرار بده، سخنى در طلب حلال در تمام زمینه‌ها و سخنى در طلب آخرت، سخن سوم زیانبار و بى‌منفعت است، در آن وارد مشو.

رسول حق (ص) فرمود‌: کُلُّ کَلامِ اِبْنِ آدَمَ عَلَیْهِ لا لَهُ اِلاّ اَمْرٌ بِمَعْرُوف اَوْ نَهْیٌ عَنْ مُنْکَر، اَوْ ذِکْرُ الله.( : نهج الفصاحه، جلد 1 ص ‌609 ) ،تمام سخن فرزند آدم به زیان اوست نه به سودش، مگر امر به معروف یا نهى از منکر، یا ذکر خدا.

امیرالمومنین (ع) فرمود :مَنْ کَثُرَ کَلامُهُ کَثُرَ خَطاوُهُ، وَ مَنْ کَثُرَ خَطاوُهُ قَلَّ حَیاوُهُ، وَ مَنْ قَلَّ حَیاوُهُ قَلَّ وَرَعُهُ، وَ مَنْ قَلَّ وَرَعُهُ ماتَ قَلْبُهُ، وَ مَنْ ماتَ قَلْبُهُ دَخَلَ النّارَ. .(نهج البلاغه: حكمت 349)، کسى که سخن و کلامش زیاد شود، خطا و اشتباهش فراوان مى شود و آنکه خطایش زیاد شود، حیا و شرمش اندک مى‌شود و آنکه حیاءاش اندک شود، پارسائى‌اش کم مى‌شود و هر که پارسائى‌اش کم شود دلش مى‌میرد و آن که دلش بمیرد وارد آتش جهنم مى‌شود!!

زن و شوهر در خانه با هم سخن از آهنگ زندگى بگویند، از مایحتاج خانه و نیاز یکدیگر و فرزندان حرف بزنند، نسبت به هم اظهار علاقه و محبت کنند، یکدیگر را به حق و صبر توصیه نمایند، اسرار یکدیگر را حفظ کرده و حرف خانه را به خانه پدر و مادر و اقوام و دوستان نبرند، خانه را محل کلام حق، نماز، قرآن و پرهیز از دروغ، غیبت و فحش و ناسزا و تحقیر یکدیگر قرار دهند که از آیات قرآن و روایات استفاده مى شود دروغ، غیبت، تهمت، ناسزا و فحش و تمسخر و تحقیر، انسان را از رحمت خدا دور، و مستحق عقاب الهى مى‌کند.

مرد از آوردن اهل گناه به خانه و تشکیل مجالس خلاف حق در منزل بپرهیزد که ابتدا زیان و ضررش به خود و زن و بچه‌اش باز مى‌گردد، آن‌گاه آخرت او و اهل‌بیت وى را به باد مى‌دهد.

زن از اسراف در امور حیات و مخارج بیهوده و خرج اضافى به بار آوردن که گاهى محصول تلخ چشم هم‌چشمى است بپرهیزد، که هر دینار آن در قیامت حساب دارد.

مرد و زن با روش و اخلاق و گفتار و کردار خود؛ وقار و ادب و دیندارى و سلامت نفس را عملاً به فرزندان و اطرافیان خود سرایت دهند، که ثواب هدایت یک انسان گرچه فرزند خود آدم باشد به مانند هدایت تمام انسان‌هاى آفریده شده است.

* حجت‌الاسلام شیخ حسین انصاریان 

پایگاه عرفان