آزادی حمل اسلحه و خودتخریبی جامعه آمریکا(نگاه)
سیدمحمد امینآبادی
برآوردها نشان میدهد آمریکاییها از ۸۵۷ میلیون قبضه سلاح قابل دسترس برای افراد غیرنظامی در جهان، ۳۹۳ میلیون قبضه از این سلاحها را در اختیار دارند. براساس محاسبه شبکه خبری «سیانان» هر شهروند آمریکایی حداقل یکبار تجربه مواجهه با خشونت سلاح گرم در عمر خود را دارد. برآوردهای مؤسسه پژوهشی «Small Arms» مستقر در «ژنو» سوئیس نیز نشان میدهد که برای هر ۱۰۰ آمریکایی در حدود ۱۲۰ قبضه سلاح گرم وجود دارد، اما برای کشور یمن که دومین کشور از نظر حمل سلاح بعد از آمریکا شناخته میشد از هر ۱۰۰ شهروند یمنی تنها ۵۳ نفر به سلاح گرم مسلح هستند. همین مسئله در کنار محرکهایی مثل تشدید منازعات اجتماعی، قطببندی جامعه و نژادپرستی موجب شده است که آمارهای مربوط به کشتارهای مسلحانه سال به سال رکوردهای جدیدی را ثبت کند. در سال جاری میلادی نیز گزارشها نشان میدهد که آمریکا شاهد خونریزیهای بیامان مرتبط با سلاح گرم در شش ماه اول امسال بوده است و مرگبارترین رکورد ششماهه را از دستکم سال ۲۰۰۶ ثبت کرده است. از اول ژانویه تا ۳۰ ژوئن (۱۱ دی تا 9 تیر)، این کشور ۲۸ مورد کشتار جمعی را شاهد بوده که در همه آنها به جز یکی، کشتار با سلاح گرم انجام شده است. طبق آمار در دوره ششماهه مذکور شامل ۱۸۱ روز، ۲۸ مورد کشتار با ۱۴۰ کشته و زخمی ثبت شده است. به نوشته روزنامه «گاردین»، رکورد بیسابقه ۲۰۲۳، رکورد قبلی ۲۷ حادثه کشتار جمعی را که در نیمه دوم سال ۲۰۲۲ ثبت شده بود، پشتسر گذاشت.
انتشار این آمار تکاندهنده بایدن را بار دیگر به واکنش وادار کرد. رئیسجمهور آمریکا طی 2 سال گذشته بارها نسبت به افزایش خشونتهای مسلحانه در کشور هشدار داده و ابراز نگرانی کرده است. «جو بایدن» خردادماه سال گذشته در یک سخنرانی در دانشگاه «ویلکس» در ایالت «پنسیلوانیا» با اشاره به این مسئله گفته بود: «بسیاری از خانوادهها آرامش ندارند. اخبار را نگاه میکنند و میبینند که تقریباً هر شب کودکان در مدارس و در خیابانها به ضرب گلوله کشته میشوند. اخبار را باز میکنید و چیزی که میبینید این است. ما در کشوری که غرق در سلاحهای جنگی است زندگی میکنیم؛ سلاحهایی که برای شکار ساخته نشدهاند بلکه برای کشتن دشمن طراحی شدهاند. بهخاطر خدا بگویید منطق وجود این همه سلاح در خارج از منطقه جنگی چیست؟»
رئیسجمهور آمریکا در 13 تیر نیز در بیانیهای در واکنش به رکوردزنی دوباره تیراندازیهای جمعی در آمریکا از موج تیراندازیها در سراسر آمریکا دوباره ابراز تأسف کرد و درخواست برای اصلاحات معنادار و عقلانی مالکیت سلاح از جمله تجدید ممنوعیت تسلیحات تهاجمی و با ظرفیت بالا و پایان دان به مصونیت تولیدکنندگان سلاح از مسئولیت را تکرار کرد. وی در این بیانیه که از سوی کاخ سفید منتشر شد، گفت: «اقدامات بسیار بیشتری برای رسیدگی به اپیدمی خشونت با اسلحه که در حال تخریب جوامع ما است، باید انجام شود.» مسئله مقابله با حمل اسلحه به یکی از اصلیترین منازعات بین دو حزب دموکرات و جمهوریخواه تبدیل شده است. متمم دوم قانون اساسی آمریکا که از حق حمل اسلحه محافظت میکند، برای بسیاری از جمهوریخواهان که میلیونها دلار کمک مالی از گروهها و تولیدکنندگان حقوق اسلحه دریافت میکنند، مسئله بسیار مهمی تلقی میشود. با توجه به تسلط نسبی که جمهوریخواهان بر کنگره آمریکا دارند بسیار بعید است که جو بایدن و دموکراتها بتوانند از این طریق اقدامی در جهت محدود کردن خرید و فروش اسلحه انجام دهند. «سیانان» پیش از این در گزارشی درباره این مسئله نوشته بود: «اختلافنظرها در مورد مسئله کنترل اسلحه در آمریکا باعث افزایش پیدرپی فجایع تیراندازی شده و این کشور را وارد یک چرخه بدخیم کرده است و پس از وقوع هر یک از این حوادث تیراندازی، هر دو گروه طرفداران و مخالفان کنترل اسلحه بر دیدگاههای خود محکمتر پافشاری کردند و بیشتر شدن شکاف میان این دو گروه منجر به تیراندازیهای دیگری شده است.» «باراک اوباما» رئیسجمهور اسبق آمریکا نیز از بالا گرفتن منازعات دو حزبی که مانع اتخاذ تصمیم برای کنترل حمل اسلحه در آمریکا میشود انتقاد کرده و گفته است: «مالکیت سلاح زمینه منازعات فرهنگی در آمریکا شده است. نباید این معضل به یک موضع حزبی و یا عقیدتی بدل شود.»
تشدید منازعات سیاسی و اجتماعی در جامعه آمریکا، گسترش فعالیت گروههای راست افراطی مسلح که از آنها بهعنوان تهدید مرگبار داخلی یاد میشود، انتخابات سال آینده ریاستجمهوری این کشور و مسئله ترامپ و حامیانش همگی نشان از این دارد که سال 2024 میلادی آمریکا شاهد تجمیع منازعات سیاسی و فرهنگی و امنیتی در کنار یکدیگر خواهد بود. رشد قارچگونه گروههای سفیدپوست برترپندار که همگی نیز مسلح و طرفدار ترامپ هستند منجر به گسترش ایدههای نژادپرستانه در جامعه آمریکا شده است و تلفیق نژادپرستی با سایر عوامل فرهنگی و سیاسی در جامعه آمریکا و همه این موارد در کنار آزادی حمل اسلحه نشان میدهد که خودتخریبی جامعه آمریکا شدت گرفته است که نمود بارز آن را میتوان به رکوردزنیهای چندباره تیراندازیهای جمعی و کشتارهای مسلحانه در جامعه این کشور دید. سال آینده میلادی انتخابات بسیار مهمی در این کشور برگزار خواهد شد. اگر به ترامپ اجازه حضور داده نشود، اگر وی قبل از انتخابات محکوم شود، اگر وی در انتخابات حاضر شده و پیروز شود اگر وی شکست بخورد همگی این احتمالات در فضای سیاسی و اجتماعی این کشور تاثیرگذار خواهد بود. با توجه به مؤلفههای پیشگفته هیچ نشانهای از این مسئله دیده نمیشود که جامعه آمریکا به سمت مهار و کنترل این روندهای تخریبگر حرکت کند. شکاف دوحزبی نیز باعث شده است که نخبگان هر دو حزب قادر به ایفای نقش سازنده برای مهار این روندها نباشند. لذا به نظر میرسد که سال آینده شاهد گسترش بیش از پیش کشتارهای مسلحانه و تیراندازیهای جمعی و همچنین منازعات سیاسی و اجتماعی در جامعه آمریکا خواهیم بود.