کارکردهای فردی حـجـاب برای زنان
زهرا ترابی
یکی از اساسیترین ملاحظات و پیشفرضهایی که در دیدگاه اسلامی راجع به مقوله حجاب در جامعه وجود دارد این است که حجاب دارای کارکردهای مثبت و ویژه، در بعد فردی برای زنان است که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره میشود.
حجاب باعث مطرح شدن شخصيت زن
در نظام خلقت هر موجودي همراه با يك سري از ويژگيها و خصوصيات خلق مي شود و باعث منحصر به فرد شدن و تمايز آن موجود با ديگر مخلوقات مي شود. زن به عنوان يك مخلوق داراي ويژگيهاي خاصي است كه باعث تفكيك و تمايز او از موجود ديگري به نام مرد مي شود. يكي از اين ويژگيها جذابيتهاي جنسي زن است. جسم زن همواره براي مردان داراي جذابيت بوده و مردان در پي تصاحب آن بودهاند. از طرف ديگر بايد توجه داشت كه زن تنها زيبائي و جذابيت جنسي نيست بلكه زن داراي يك شخصيت و هويت انساني نيز در وراي اين جسم مي باشد. حال اگر زني بدون رعايت پوشش لازم و با ظاهر ساختن جذابيتهاي جنسي خود در مقابل ديد جامعه ظاهر شود و به طور غيرمستقيم به مردان بفهماند كه او را با جذابيتهاي جنسي اش بينند و بشناسند آيا ديگر شخصيت و هويت انساني او ديده خواهد شد؟ حجاب با پوشاندن جذابيتها و زيبائيهاي ظاهري زن باعث مي شود كه توجهها به سمت شخصيت انساني او جلب شود و تمركز نگاهها را از ظاهر به باطن و اصل هدايت
ميكند. در مواجهه با زن با حجاب ديگر كسي از جذابيتها جنسي و چشم و ابروي زيبا حرفي به ميان نمي آورد و ويژگيهاي متعالي زن موضوعيت مييابد(طیب،45:1388).
حجاب مايه امنيت زن
روشن است كه زناني كه در جامعه خودآرائي ميكنند بيشتر از زنان محجبه در معرض برخوردهاي زشت مردان هوسران قرار مي گيرند. مراجعه به آمارهاي تجاوز و آزار و اذيت زنان در غرب كه حجاب در آنجا رايج نيست و يا حتي توجه به آمارهاي داخلي و سنجش نسبت ميان زنان بي حجابي كه مورد اذيت واقع مي شوند و زنان محجبه اي كه اين وضعيت برايشان پيش مي آيد مي تواند مويد اين مطلب باشد. وقتي زنان با حفظ پوشش كامل و رعايت عفاف در جامعه حضور مي يابند، مردان هوسباز ديگر حتي تصور اذيت و آزار آنها را به ذهن خودشان راه نمي دهند و پايشان را از حريم شخصي زندگي آنها عقب مي كشند. اما زني كه در جامعه بدون پوشش ظاهر شده و هيچ محدوديتي براي خود در مقابل نگاه مردان نامحرم قائل نیستند با اين اقدام به مردان هوسباز اجازه مي دهند كه جرات ايجاد اذيت و آزار را به خود بدهند. امام رضا(ع) نيز در ضمن روايتي، دليل حجاب زنان را پيشگيري از تحريك مردان و بروز مشكلات امنیتی ناشي از آن دانستهاند (وسائل الشیعه: ج2، ص193).
حجاب باعث افزايش مطلوبيت و ارزش زن
می دانیم كه هر چيزي كه دست يافتن به آن سختتر باشد خواستنيتر و ارزشمندتر است و هر چيزي كه راحتتر در دسترس بوده، بي ارزش و كم اهميتتر خواهد بود. دليل ارزشمندي طلا نسبت به آجر و يا كلوخ، كميابي و دسترسي بسيار سخت به آن است و اگر طلا نيز مانند يك تكه سنگ يا كلوخ در همه جا به وفور يافت مي شد قطعا ديگر اينقدر ارزش نداشت. دسترسي بدون دردسر و راحت به زن نيز باعث بي ارزشي او خواهد شد و برعكس هر چقدر وصال زن براي مرد سختتر باشد ارزشش بيشتر خواهد بود. يكي از كاركردهاي حجاب نيز اين است كه با قرار دادن حائلي ميان زن و مرد باعث سختتر شدن دسترسي مرد به جذابيتهاي زن و در نتيجه خواستنيتر شدن زن مي شود. مفهوم عشق به معناي واقعي نيز در سايه همين منطق شكل مي گيرد. اساسا مردان بيشتر به زني تمايل نشان داده و عشق مي ورزند كه عفت و وقار بيشتري داشته باشند و خود را به راحتي در اختيار آنها قرار ندهند (دی آنجلیس،89:1390). يكي از دلايل كم رنگ شدن و در حاشيه قرار گرفتن عشق در جوامع غربي نيز همين است كه دسترسي به زن در آنجا براي همه به راحتي امكانپذير است و لذا ارزش زن در جوامع غربي به شدت نزول يافته است.
حجاب باعث محبوبيت زن براي همسرش
به طور طبيعي وقتي زني بيپروا، زيبائيها و جذابيتهاي خويش را براي غير شوهر در جامعه عرضه مي دارد و به مرد زندگي خود خيانت
ميكند خواهناخواه محبت شوهر خود را تبديل به نفرت مي كند زيرا وقتي مرد تفاوتي ميان خود و مردان ديگر احساس نمي كند و زنش را هم در اختيار خود و هم در اختيار ديگران مي بيند دليلي براي وفادار ماندن به زن و اختصاص دادن خود به او نمي يابد. اما زني كه به دليل وفاداري به شوهر، هنگام مواجهه با نامحرم پوشش و حجاب خود را رعايت مي كند و زيبائيهايش را تنها مختص شوهر و در اختيار او قرار مي دهد علاقه شوهر را بيش از پيش به خودش جلب مي كند.
حجاب باعث رهائي زن از رنج و خرج تحميلي
يكي از ويژگيهاي زنان تمايل به زيباسازي و جلوه نمودن است و لذا آرايش امري رايج در بين خانمها مي باشد. در فضائي كه حجاب موضوعيت ندارد و زنان براي حضور در جامعه التزامي به رعايت حجاب ندارند انرژي و هزينه و وقت زيادي از زنان گرفته مي شود زيرا زنان به دليل ويژگي خاصي كه گفته شد هربار كه مي خواهند در جامعه حاضر شوند بايد وقت زيادي را صرف آرايش كردن خود نمايند و از طرفي استفاده كردن از لوازم آرايشي و لباسهاي شيك و زيبا مستلزم صرف هزينههاي زيادي براي زنان است. اما در جامعه اي كه زنان با حجاب وارد عرصه عمومي مي شوند و براي مواجه شدن با شوهر خود تنها اقدام به آرايش ظاهر ميكنند هم انرژي و هم وقت و هزينه كمتري از زنان گرفته مي شود (طیب، 47:1388).
حجاب زن مايه آرامش روحي مرد
وقتي زني بدون رعايت حجاب در مقابل ديدگان مردي ظاهر مي شود باعث تحريك مرد شده و به لحاظ رواني مرد را به هم مي ريزد. مردي كه نياز جنسي در درونش به اوج رسيده است ولي هنوز امكان ارضاي اين نياز به صورت مشروع براي او فراهم نشده است به لحاظ ذهني و روحي تحت فشار زيادي قرار مي گيرد. اين رفتار از سوي زناني كه حجاب را به بهانه آزاد بودن زن رعايت نمي كنند كاملا در تضاد با نفس آزادي است زيرا باعث محدود كردن آزادي معنوي مردان مي شود. لذا حجاب زن در مقابل نامحرم باعث مي شود كه مردان بدون دغدغههاي ذهني و تحريك جنسي آزاردهنده در جامعه زندگي كنند(اقبالی،81:1390)
حجاب زمينهساز برخورداري يكسان زنان
از آرامش و شادي
يكي ديگر از ويژگيهاي رواني زن نياز او به مورد توجه و تمجيد قرار گرفتن است. برخي از خانمها از لحاظ ظاهري بهره كمتري از زيبايي دارند كه خود آنها در اين امر نقشي نداشتهاند و تحت تاثير عوامل ژنتيك، اين ظاهر براي آنها رقم خورده است. اگر در جامعه، توجه و نگاه به زن از منظر جسماني باشد زنهايي كه از زيبايي ظاهري بهره كمتري بردهاند مورد بي توجهي قرار مي گيرند زيرا چه در جمع مردان و چه در اجتماعات خانمها، طبيعتاً خانمهايي كه زيباتر جلوه مي نمايند توجه بيشتري را به سمت خود جلب مي كنند. همين امر سبب مي شود خانمهايي كه به دليل نداشتن زيبايي مورد بي توجهي قرار مي گيرند دچار نوعي آزردگي و افسردگي روحي شوند. زناني كه در رقابت استفاده از لباس، زينت آلات و آرايشهاي گرانقيمت، توان اقتصادي لازم را ندارند نيز با چنين مشكلي مواجهاند و حجاب راه توجه به زن را از منظر زيبايي جسماني سد مي كند و به نحوي همه زنان را براي كسب كمالات معنوي و انساني و همچنين علم و اخلاق، در شرايط برابري قرار مي دهد تا از رهگذر اين كمالات مورد توجه و تمجيد قرار گيرند. لذا از اين منظر سادگي و پوشيدگي خانمها حتي در اجتماعات خودشان هم كه مردي حضور ندارد نكته مثبتي است چرا كه خانمها در جمع خودشان هم اغلب به مسابقه خود آرايي و رقابت در تجمل و آرايش و زيورآلات كشيده
ميشوند. اگر بتوان اين روحيه را ايجاد كرد كه خانمها حتي در جمع خود نيز با سادگي و نهايت پيراستگي و بدون تجمل و آرايش و زينت كردن حضور پيدا كنند آنجا نيز شرايط رواني بهتري برايشان فراهم خواهد بود و مي توانند به صورتي شاد و راحتتر با هم در ارتباط باشند(همان:87).
حجاب مايه مقبوليت زن نزد خداوند
طبيعي است كه هر عاشقي براي راه يافتن به دل معشوق، خود را طبق سليقه و خواست او مي آرايد. مثلا در خانواده، مطلوب است كه زن ببيند شوهرش چه مدل آرايش و چه نوع رنگ لباسي را دوست دارد و آن گونه خود را آرايش كند و لباس بپوشد. چون از اين راه بيشتر در دل شوهرش جا مي گيرد. زني كه محب خداست و ميخواهد محبت و نظر خدا را به خود جلب كند بايد باب سليقه خدا عمل كند. بايد ببيند خدا زن را چطور مي پسندد و همانطور ظاهر شود. خدا زن را پوشيده دوست دارد. راه جلب نظر الهي براي زن اختيار كردن حجاب سادگي و متانت است (طیب،52:1388).