واکنش‌ها به پیروزی مجدد اردوغان از طالبان تا ترامپ تبریک گفتند
سرویس خارجی-
کمیسیون عالی انتخابات ترکیه شامگاه یکشنبه اعلام کرد که «رجب طیب اردوغان»، برای دوره جدید ریاست جمهوری این کشور پیروز شد. «احمد یانار»، رئیس کمیسیون عالی انتخابات ترکیه، همان شبِ انتخابات دور دوم گفت که نتایج نشان می‌دهد «اردوغان» 53 درصد آراء و «قلیچداراوغلو» ۴۷ درصد آراء را به دست آورده‌اند. پس از قطعی شدن پیروزی اردوغان، او که خیلی ذوق‌زده بود به روی سقف یک اتوبوس در اسلامبول رفت و برای مردم آواز خواند. او سپس با تبریک به مردم گفت: «ما عاشق اسلامبول هستیم، کار خود را با اسلامبول شروع کردیم و با آن ادامه خواهیم داد.» او که گویا خوشحالی به سخن و دادن وعده‌های بزرگ وادارش می‌کرد، گفت: «شما دوباره این وظیفه را به ما دادید، ما با هم قرن ترکیه را خواهیم ساخت.» همچنین هواداران اردوغان در شهرهای مختلف از جمله آنکارا و اسلامبول به خیابان‌ها آمده و پیروزی او را جشن گرفتند.
اردوغان در یک نگاه
رجب طیب اردوغان این مرد ۶۹ ساله از ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸ شهردار اسلامبول بود و سپس به بالاترین مدارج اجرایی کشورش راه یافت. او حزب اسلامی در ابتدا میانه‌روی و سپس کمی تند و تیزِ «عدالت و توسعه» را در سال ۲۰۰۱ میلادی تأسیس کرد و یک سال بعد با این حزب به پیروزی رسید. اردوغان از ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ نخست‌وزیر ترکیه بود و سپس با تغییر قانون اساسی و تبدیل ساختار پارلمانی به ریاست جمهوری از مقام خود کناره‌گیری کرد و به ریاست‌جمهوری رسید. از آن زمان او کوشیده تا دایره اختیارات خود را افزایش دهد و در ۲۰۱۷ با برگزاری رفراندوم، مجموعه‌ای از اصلاحات را در قانون اساسی ترکیه انجام داد که قدرت مقام ریاست‌جمهوری را بیش از پیش کرد. سلطه اردوغان بر سیاست، دولت و نظام قضایی ترکیه در تاریخ ۱۰۰ سال گذشته این کشور بی‌سابقه است. او در ۲۰۱۲ تا آنجا پیش رفت که تقسیم قدرت را یک «مانع» توصیف کرد.
قلیچداراوغلوی خشمگین
اما در طرف دیگر ماجرا، نامزد شکست خورده در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در اولین سخنرانی خود پس از پایان دور دوم انتخابات از روند انتخابات انتقاد کرد و آن را «ناعادلانه» خواند. قلیچداراوغلو در اولین سخنرانی خود پس از پایان دور دوم انتخابات ریاست جمهوری گفت که به فعالیت‌های اپوزیسیونی خود ادامه خواهد داد. وی ضمن انتقاد از روند انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: «ما ناعادلانه‌ترین روند انتخاباتی را در سال‌های اخیر تجربه کرده‌ایم...در این انتخابات، اراده مردم برای تغییر آشکار شد و ما به مبارزه برای برقراری دموکراسی ادامه خواهیم داد.» البته او دیگر نتایج را زیر سؤال نبرد و به طور غیر مستقیم پذیرای شکست خود شد؛ یک اخلاق خوب سیاسی که برخی در ایران باید آن را یاد بگیرند!
واکنش‌های بین‌المللی
طبیعی است که وقتی شخصی به ریاست جمهوری می‌رسد، حکمرانان دیگر کشورها به ویژه همسایگان به او تبریک می‌گویند. طبق این عرف دیپلماتیک، رئیس‌جمهور کشور ما نیز این پیروزی را به کشور همسایه و اردوغان تبریک گفت. البته در این میان برخی از تبریک‌ها قابل توجه بود. «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا و نامزد مطرح حزب جمهوری‌خواه در انتخابات 2024، در پیامی که در شبکه اجتماعی خود موسوم به «تروث سوشال» منتشر کرد، خطاب به اردوغان نوشت: «تبریک به رئیس‌جمهور رجب طیب اردوغان به خاطر پیروزی بزرگی که در ترکیه به دست آورد و کاملا لیاقتش را داشت. من او را به خوبی می‌شناسم. او یک دوست است و خودم مستقیما از این مطلع‌ام که او چقدر کشورش و مردم بزرگ ترکیه را دوست دارد، مردمی که در راه آنها اعتلاء و احترام آنها کوشیده است.» از طرف دیگر «مولوی عبدالکبیر» نخست‌وزیر دولت موقت طالبان نیز گفت: «به آقای اردوغان، پیروزی‌اش در انتخابات و انتخاب وی به عنوان رئیس‌جمهور ترکیه را تبریک می‌گویم.» رئیس‌جمهور آذربایجان نیز که در چند سال اخیر در ماجرای رویارویی‌اش با ارمنستان همواره حمایت حزب حاکم ترکیه را داشته، در تماسی تلفنی پیروزی وی را تبریک گفت. «شیخ تمیم»، امیر قطر و «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس هم از جمله رهبران سیاسی هستند که به اردوغان پیام تبریک فرستادند.
اروپای کمی خوشحال!
در این میان گزارش روزنامه انگلیسی «تلگراف» جلب توجه می‌کند. روزنامه تلگراف چاپ انگلیس در گزارشی نوشت که کمال قلیچداراوغلو، نامزد شکست‌خورده انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه وعده داده بود اگر به قدرت برسد، ترکیه را به سمت قوانین غربی سوق می‌دهد. اما پس از دو دهه ریاست رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، نخست‌وزیران و رؤسای جمهور کمی در اروپا از چشم‌انداز بازگشت آنکارا به مسیر غرب خوشحال می‌شوند. علی‌رغم اکثر اعضای ناتو، ترکیه از اعمال تحریم‌ها علیه روسیه به دلیل حمله این کشور به اوکراین خودداری کرده است؛ اما اردوغان با انعقاد قراردادی میان «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه و «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهوری اوکراین به کی‌اف اجازه صادرات غلات از بنادر دریای سیاه را داد. درواقع هیچ کسی در جهان نمی‌تواند به چنین موفقیتی دست یابد؛ موفقیتی که آقای اردوغان را به میانجیگر ارزشمندی میان روسیه- اوکراین در حوزه صادرات غلات بدل کرد. اگرچه قلیچداراوغلو وعده آزاد‌سازی روادید را برای مردم ترکیه جهت سفر به اروپا داده بود اما اروپایی‌ها حتی چنین چیز ساده‌ای را هم برای ترکیه قائل نبودند و حتی این مسئله می‌توانست سیاستمداران اصلی اتحادیه اروپا را وارد یک جنگ فرهنگی بر سر «اسلامی شدنِ» فرهنگِ «یهودی-مسیحی» اروپا بکند. شاید اکثر رهبران اروپایی اذعان نکنند، اما آنها با حفظ فاصله میان ترکیه و اتحادیه اروپا موافق هستند.
نفوذ رو به زوال آمریکا
«انگین اوزر»، تحلیلگر سیاسی ترکیه اما با اشاره به شکست قلیچدار اوغلو تاکید کرد که آمریکا در حال از دست دادن نفوذ خود در آنکاراست و واشنگتن نیز می‌تواند خوشحال باشد که اتحادیه اروپا نیز آنکارا را از دست داده است: «این اتحادیه اروپا بود که از مخالفان حمایت کرد، نه آمریکا، نفوذ ایالات متحده در ترکیه از مدت‌ها پیش رو به افول بوده و زمینه مناسبی برای انجام عملیات جدی در حمایت از گروه‌های نزدیک به واشنگتن در محافل بوروکراتیک و پایگاه‌های مردمی وجود ندارد...دولت آمریکا این روزها سرگرم اوکراین و تایوان است، اما می‌تواند خوشحال باشد که اتحادیه اروپا نیز شریک استراتژیکی چون ترکیه را از دست داده است.»
ارزیابی صهیونیست‌ها
ایسنا به نقل از روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» نوشته، ارزیابی بخش سیاسی رژیم صهیونیستی حاکی از آن است که رئیس‌جمهوری ترکیه پس از انتخاب مجدد خود، به همگرایی با این رژیم ادامه می‌دهد. این ارزیابی‌ها درباره بازگشت روابط مثبت میان دو طرف پس از دیدار رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه طی سه ماه پیش با «الی کوهن»، وزیر خارجه رژیم صهیونیستی در آنکارا مطرح می‌شود. قبل از آن هم در سال گذشته
اردوغان با اسحاق هرتزوگ، رئیس‌این رژیم دیدار کرده بود.
اولویت‌های اردوغان
در پایان باید‌اشاره کرد اردوغان که قدرت را 20 سال است در دست خود حفظ کرده، برای 5 سال آتی اولویت‌هایی دارد. بحران گزنده هزینه‌های زندگی، قدرت خرید مردم ترکیه را کاهش داده است. تورم سالانه در‌آوریل به حدود ۴۰ درصد رسید، پس از اینکه سال گذشته میزان تورم رسما میزان ۸۵ درصد را نشان داد. لیر طی دو سال بیش از نیمی از ارزش خود را از دست داده و روز جمعه با وجود مداخلات گسترده دولت ترکیه با هدف جلوگیری از سقوط‌های حساس سیاسی قبل از انتخابات، برای اولین بار هر ۲۰ لیر در برابر یک دلار معامله شد. حالا اردوغان باید به عنوان یکی از اولویت‌ها فکری به حال این بحران کند. همچنین روابط با سوریه، همسایه جنوبی ترکیه، پس از حمایت اردوغان از نیروهای مخالفی که برای سرنگونی بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه در طول جنگ داخلی طولانی و تلخ این کشور اسلحه به دست گرفتند، رو به زوال رفت؛ اردوغان باید به دنبال آشتی با سوریه نیز باشد. زمین لرزه ۷.۸ ریشتری که اخیراً در ترکیه رخ داد، بخش‌هایی از جنوب شرقی ترکیه را ویران کرد و جان بیش از ۵۰ هزار تن را گرفت و کل شهرها را به تپه‌های آوار تبدیل کرد؛ باز‌سازی این ویرانه‌ها نیز از اولویت‌های دولت بعدی اردوغان است و...