محفل تماشایی و کم‌نظیر استعدادهای قرآنی
تصویر روز-
«محفل» ویژه برنامه افطاری شبکه سه سیماست که از سوم فروردین امسال، هر شب قبل از اذان مغرب پخش می‌شود. این برنامه به سبک و سیاق برنامه‌های استعدادیابی تولید شده است، شبیه به «حسینیه معلی» که در آن یک گروه از نخبگان به عنوان کارشناس حضور دارند و شرکت کنندگان، یک به یک روی صحنه حاضر می‌شوند و هنر و توانایی خود را در معرض دید عموم قرار می‌دهند. البته این برنامه هم چون با محور کتاب مقدس قرآن و مفاهیم و هنرهای قرآنی برگزار می‌شود، همه شرکت کنندگان در آن برنده محسوب می‌شوند. نکته قابل تأمل این است که در این برنامه، مرز بین کارشناسان و شرکت کنندگان برداشته می‌شود و آنها یک گروه متحد برای خلق لحظات ناب و سرشار از معنویت می‌شوند.
برنامه «محفل» تولید گروه تلویزیون مرکز هنری رسانه‌ای نهضت در ایام ماه رمضان هرشب پیش از افطار از شبکه سه سیما پخش می‌شود. حامد شاکرنژاد، احمد ابوالقاسمی، حجت‌الاسلام قاسمیان، رضوان درویش از کشور سوریه و حسنین حلو از کشور عراق، کارشناسان ایرانی و بین‌المللی برنامه «محفل» هستند و اجرای این برنامه را رسالت بوذری بر عهده‌دارد.
«محفل» ضرباهنگی خوش، دکوری جدید و متفاوت و ساختاری دور از کلیشه‌های رایج برنامه‌های معارفی و مناسبتی دارد و بدون افتادن به دام ابتذال، جذابتی مردم پسند هم دارد. برنامه‌ای که هم نخبگان را بهره‌مند می‌سازد و هم مخاطب عام را.
این همان نکته‌ای است که محمدرضا فهیمی مدیر گروه تلویزیونی مرکز هنری رسانه‌ای نهضت به عنوان متولی تولید این برنامه اشاره می‌کند و می‌گوید: «مسئله اصلی انس با قرآن کریم بود و وصل کردن بیشتر قرآن به متن زندگی عموم مردم، لذا در ساختار برنامه جذابیت برای عموم مردم حائز اهمیت بود. محافل قرآنی همواره پرشور بودند و به برکت انقلاب اسلامی مخاطب تخصصی خودشان را ساخته و همراه کرده‌اند. همین تخصصی شدن گاهی باعث شده تا کمتر عامه مردم با تلاوت تخصصی قرآن درگیر شوند. به همین خاطر ما در شکل‌گیری «محفل» مخاطب را عامه مردم در نظر گرفتیم و سعی کردیم «محفل» را به عنوان بزرگ‌ترین محفل قرآنی جهان اسلام با گستردگی مخاطب فراوان در نظر بگیریم و این گستردگی را با سوژه‌های متنوع از سراسر جهان اسلام، گروه‌های سنی مختلف و تخصص‌های متعدد به منصه ظهور برسانیم.»
او همین طور درباره دعوت از کارشناسان قرآنی از سایر کشورها هم بیان می‌کند: «ما چنین برنامه‌ای با محور قرآن در جهان اسلام و در میان برنامه‌های تلویزیونی در منطقه نداشته‌ایم شاید برنامه‌هایی بوده که به حوزه‌های دیگری پرداخته است و یا درباره معارف اسلامی برنامه‌هایی داشته‌ایم اما برنامه‌ای که با سبک و سیاق «محفل» و به صورت تخصصی و متمرکز در حوزه قرآن باشد، نداشته‌ایم. امیدواریم این برنامه بازخورد خوبی داشته باشد و بتوانیم تولید آن را ادامه دهیم. همچنین ماه رمضان یک مناسبت مشترک بین کشورهای اسلامی است. از همین حیث سعی کردیم فضای عیدانه و جذاب ماه مبارک رمضان را به مخاطب ایرانی ارائه کنیم و هم با انتخاب داوران بین‌المللی این برنامه را برای مخاطب جهان اسلام هم مورد توجه قرار دهیم. این کارشناسان خارجی هم استاد هستند و هم شناخته‌اند و حضورشان بر این مبنا بود که برنامه در طراز و استانداردهای جهان اسلام باشد.»
چگونگی شکل‌گیری محفل
سیدمحمدحسین هاشمی گلپایگانی، تهیه‌کننده برنامه «محفل» درباره چگونگی شکل‌گیری این برنامه می‌گوید: ایده «محفل» از آنجایی آمد که ما به دنبال ساخت برنامه‌ای بودیم که با محوریت قرآن باشد. برداشت ما این بود که به هر حال قرآن از برنامه‌های تلویزیونی فاصله دارد و برنامه قرآنی شکیل و درخور شأن قرآن در تلویزیون جمهوری اسلامی نداریم. ما به دنبال این بودیم که برای ماه مبارک رمضان، یک برنامه قرآنی با مخاطب بالا و جذاب داشته باشیم.
وی درباره معیارهای انتخاب میزبانان این برنامه هم توضیح می‌دهد: ما به یک قاری جوان نیاز داشتیم که نسل جوان به این موضوع توجه کنند و البته بسیار خوشخوان و توانمند باشد که آقای حامد شاکرنژاد را انتخاب کردیم. نیاز به یک پیشکسوت حوزه قرآن داشتیم که حاج احمد ابوالقاسمی را انتخاب کردیم که البته بسیار قاری خوبی هستند. دنبال یک روحانی بودیم تا در عین این که قرائت و تلاوت قرآن داریم، مفاهیم قرآن را انتقال بدهد. به حاج آقای قاسمیان رسیدیم که یک روحانی هستند که با نسل جوان در ارتباطند و خودشان دانشگاهی هستند و در دانشگاه شریف درس خوانده‌اند.
تهیه‌کننده محفل می‌افزاید: با توجه به این استدلال که قرآن زبان مشترک جهان اسلام است و همه مسلمانان در قرآن اتفاق داریم، نماینده‌هایی از دو کشور به عنوان میزبان داشتیم. آقای حسنین الحلو از کشور دوست و همسایه ما یعنی عراق در برنامه حضور داشتند که خود ایشان به عنوان یک چهره تلویزیونی در عراق شناخته شده‌اند و تحت عنوان مجری در برنامه وجیها بالحسین حضور دارند و کاملا به فضای برنامه سازی آشنا هستند. آقای رضوان درویش هم یک انشاد خوان و استاد لحن شناخته شده در جهان اسلام هستند.
هاشمی گلپایگانی پیرامون معیارهای انتخاب سوژه برای «محفل» هم بیان می‌کند: ما از مصاحبه با حدود 1800 سوژه از سراسر جهان به این 150 سوژه رسیدیم و معیار اصلی ما برای نهایی کردن سوژه‌ها و شرکت‌کنندگان علاوه بر قرآنی بودن، جذاب بودن سوژه‌هاست. به هر حال محفل برنامه‌ای هست که پیش از افطار پخش می‌شود و تبعا باید دارای جذابیت بالایی باشد تا مخاطب برنامه را ببیند و دنبال کند. جذاب بودن سوژه‌ها برای ما خیلی مهم بود.
او همچنین درباره ریسک ساختارشکنی در «محفل» هم می‌گوید: ما همواره نگران بودیم که محفل به سمت یک برنامه سرد و غیر جذاب برود. در برنامه‌های مداحی و مذهبی به هر حال با لحن‌ها و سبک‌های مختلف، شعرها و متن‌های مختلف و اکت‌های زیاد می‌توان جذابیت ایجاد کرد اما در حوزه قرآن به خاطر وجود چارچوب‌های خاص و البته زیاد، محدودیت زیادی وجود دارد و به شدت نگران غیرجذاب بودن برنامه بودیم. مردم هم به یک سری برنامه‌های گفت‌و‌گومحور پیش از افطار عادت کرده بودند و این تفاوت هم برای ما نگران‌کننده بود. اما به لطف خدا و قرآن، محفل بسیار دیده شد و مخاطبان زیادی رو به خودش جذب کرد و امیدواریم تا پایان برنامه این استقبال ادامه داشته باشد.
برنامه‌ای قرآنی که مانند ندارد
احمدابوالقاسمی، قاری قرآن و یکی از کارشناسان حاضر در برنامه «محفل» درباره آن می‌گوید: «محفل» برنامه‌ای است که مانند آن در تلویزیون کمتر اجرا شده است و به این دلیل که در یک شبکه پرمخاطب به نمایش درآمده است مورد استقبال قرار گرفته است. شاید تا کنون مخاطبان تلویزیون آن‌قدر به طور جدی بیننده یک برنامه قرآنی نبوده‌اند، اما این بار با وجود محفل، بسیاری از مردم مخاطب یک برنامه قرآنی شده‌اند و آن را به طور جدی دنبال می‌کنند.یکی از معیارهای بازخوردهای این برنامه، نگاه مردم به من است. تا قبل از این برنامه در جمع‌های قرآنی که وارد می‌شدم درصد کمی از مردم مرا می‌شناختند و با من تعامل داشتند، اما این شناخت به درصد قابل قبولی رسیده است؛ این نشان می‌دهد این برنامه به خوبی دیده شده است.الحمدلله این برنامه پیوندی بین اهالی حرفه‌ای قرآن و عموم مردم ایجاد کرده است.
وی درباره تأثیر اجتماعی «محفل» هم معتقد است: تا قبل از این برنامه برخی مردم بعضا فاصله و حریمی بین خودشان و قشر مذهبی و قرآنی می‌دیدند و همین باعث شده بود تا فضا برای هر دو طرف کمی سخت شود، اما بعد از «محفل» این بخش از مردم هم دیدشان به اهالی قرآن تغییر کرده است. یکی از نکات دیدنی و جذاب برنامه شوخی‌های ما است و این را به دید مخاطبان رساند که اهل قرآن بسیار دل‌زنده هستند و افرادی که به هر نوعی با قرآن در ارتباط‌اند دارای یک شور و نشاطی هستند. این اتفاق، اهالی قرآنی جامعه را به عموم مردم بسیار نزدیک کرد. به طوری که بعضا درباره شوخی‌های برنامه با ما صحبت می‌کنند و این برایشان جذاب است.