یکی از چالش‌های جدی محیط‌های دانشگاهی جرایم، تخلفات و رفتارهای غیرقانونی است که دانشجویان در داخل و خارج از دانشگاه مرتکب آن می‌شوند. در این راستا دانشگاه به منظور حفظ فضای سالم و رعایت حقوق سایر دانشجویان، ناگزیر به دخالت و تنبیه دانشجوی متخلف است.

به همین منظور شیوه نامه انضباطی دانشجویان در سیصد و پنجاه و هشتمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در تاریخ ۱۴ شهریور سال ۷۴ به تصویب رسیده است. همچنین آخرین شیوه‌نامه «انضباطی دانشجویان» نیز در آبان ۱۴۰۱ تدوین و به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است.

بر اساس ماده ۴۰ شیوه‌نامه «انضباطی دانشجویان» دادن اطلاعات خلاف واقع یا کتمان واقعیات از روی عمد نسـبت بـه خود، گروهک‌های محـارب، مفسد یا افراد وابسته به آنها متخلف بـه یکـی از تنبیهـات «احضار و اخطار شفاهی بدون درج در پرونده انضباطی دانشجو، اخطار کتبی بدون درج در پرونده انضباطی دانشجو، تذکر کتبی و درج در پرونده انضباطی دانشجو، توبیخ کتبی و درج در پرونده انضباطی دانشجو، محرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه و منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال یا از ۱تا ۶ماه با احتساب سنوات» محکوم می‌شود.

در ماده ۴۱ این شیوه‌نامه عنوان شده است که در صورتی که فعالیت و تبلیغ (در فضای حقیقی یا مجازی) به نفع گروهک‌های محارب و معاند نظام جمهوری اسلامی ایران یا گروه‌های غیرقانونی منحله که به موجب احکام قضایی یا اعلام مراجع امنیتی، معاند نظام جمهوری اسلامی ایران تشخیص داده شده باشند، متخلف به یکی از تنبیه‌های «منع موقت از تحصیل به مدت چهار نیمسال یا از ۱۸تا ۲۴ماه بدون احتساب سنوات، تغییر محل تحصیل دانشجو، اخراج دانشجو از دانشگاه با محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاه‌ها تا ۵ سال و ابطال پایان‌نامه و رساله یا مدرک تحصیلی» محکوم می‌شود.

این شیوه‌نامه تبصره‌ای دارد که بر اساس آن؛ انجام اعمالی به نفع گروه‌های محارب، مفسد، ملحد یا گروه‌های غیرقانونی منحله که به موجب مراجع امنیتی محارب، مفسد یا ملحد تشخیص داده شده باشند، متخلف به یکی از تنبیه‌های «منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال یا از ۱تا ۶ماه با احتساب سنوات، منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال یا از ۶تا ۱۲ماه با احتساب سنوات، تغییر محل تحصیل دانشجو و تبدیل دوره تحصیلی دانشجو از دولتی روزانه به شبانه شهریه‌پرداز» محکوم می‌شود.

ذکر این نکته قابل اهمیت است که در صورت اثبات موضوع این ماده بدون اعلام مراجع امنیتی یا قضایی پرونده جهت تصمیم گیری به کمیته مرکزی انضباطی ارجاع می‌شود.

همچنین در ماده ۴۲ شیوه نامه انضباطی دانشجویان عنوان شده است: همکاری با سازمان‌های اطلاعاتی بیگانه یا عضویت در گروه‌های محارب، مفسد، ملحد که به موجب تشخیص مراجع امنیتی محارب، مفسد، ملحد یا فرقه‌های انحرافی تشخیص داده شده باشند مشمول یکی از تنبیه‌های «اخراج دانشجو از دانشگاه، با حفظ حق شرکت مجدد در آزمون ورودی, اخراج دانشجو از دانشگاه با محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاه‌ها تا ۵ سال و ابطال پایان‌نامه و رساله یا مدرک تحصیلی» می‌شود.

در ماده ۴۳ این شیوه نامه مطرح شده است که اگر توهین به شعائر و مقدسات اسلامی یا ملی، ادیان رسمی کشور یا ارتکاب اعمالی بر ضد نظام جمهوری اسلامی مانند فحاشی و استفاده از الفاظ رکیک به طور شفاهی یا کتبی، از طریق شعار نویسی، پخش اعلامیه و فضای مجازی صورت گیرد؛ متخلف به یکی از تنبیهات «دادن نمره ۲۵/۰ در درس، منع موقت از تحصیل به مدت دو نیمسال یا از ۶ تا ۱۲ماه با احتساب سنوات و دریافت خسارت از دانشجو در مواردی که تخلف منجر به ایجاد ضرر و زیان به دانشگاه یا بیت‌المال (بازگشت به آیین نامه) شده باشد» محکوم می‌شود.

بر اساس ماده ۴۴ این شیوه‌نامه در صورت ایجاد بلوا و آشوب در محیط‌های دانشگاهی یا خارج از آن توسط دانشجو، متخلف به یکی از تنبیهات «دریافت خسارت از دانشجو در مواردی که تخلف منجر به ایجاد ضرر و زیان به دانشگاه یا بیت‌المال (بازگشت به آیین نامه) شده باشد، محرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه و منع موقت از تحصیل به مدت سه نیمسال یا از ۱۳تا ۱۸ماه بدون احتساب سنوات» محکوم می‌شود.

به نقل از ایسکانیوز؛ همچنین اگر بلوا یا آشوب در جهت ضربه زدن به ارکان نظام باشد متخلف به یکی از تنبیهات «منع موقت از تحصیل به مدت یک نیمسال یا از یک تا ۶ ماه بدون احتساب سنوات، تبدیل دوره تحصیلی دانشجو از دولتی روزانه به شبانه شهریه پرداز، تغییر محل تحصیل دانشجو و منع موقت از تحصیل به مدت چهار نیمسال یا از ۱۸تا ۲۴ماه با احتساب سنوات واخراج دانشجو از دانشگاه، با حفظ حق شرکت مجدد در آزمون ورودی» محکوم می‌شود.