گزارش اکسپرس از دیپلماسی و گسترش نفوذ ایران در آفریقا (خبر ویژه)
هفتهنامۀ «اکسپرس» تحلیلی را به تلاشهای ایران برای محکم کردن جای پای خود در آفریقا به منظور مقابله با غرب نوشت: از نظر جمهوری اسلامی، قارۀ آفریقا صحنۀ جدید مقابله با رقبا و در رأس آنها آمریکاست. «کلمان ترم»، استاد علوم سیاسی در پاریس و پژوهشگر مسائل ایران، گفت که ضدیت با فرانسه و غرب در آفریقا برای جمهوری اسلامی ایران نوعی گشایش ایدئولوژیک به شمار میرود. جمهوری اسلامی تهران همانند مسکو فهمیده است که میتواند از موج امپریالیسمستیزی برای جلب متحدان جدید در آفریقا که هدف تحریمهای بینالمللی هستند، استفاده کند.
«اریک لوب»، پژوهشگر مسائل خاورمیانه در واشنگتن به اکسپرس گفت: تهران با چنین متحدانی از حمایت دیپلماتیک آنها در مجامع بینالمللی از جمله در آژانس بینالمللی انرژی اتمی بهرهمند میشود و در پس تلاشهای تهران در آفریقا انگیزههای و اهداف اقتصادی و راهبردی نیز نهفته است، زیرا شماری از کشورهای آفریقایی، نظیر الجزایر و آفریقای جنوبی ذخایر بزرگ اورانیوم و دیگر معادن مهم دارند. جمهوری اسلامی که در عین حال با کمبود شدید آب روبهرو است میکوشد تا در کشورهای آفریقایی زمینهای کشاورزی جستوجو کند.
جمهوری اسلامی در زمینههای امنیتی نیز در آفریقا پیشروی میکند و این قاره را صحنۀ رویارویی با رقبای خود نظیر عربستان، اسرائیل و آمریکا میداند. جمهوری اسلامی که در پی انتقامجویی از آمریکا پس از ترور حاج قاسم سلیمانی است، قادر است آفریقا را به صحنۀ این انتقامجویی بدل کند. برای نمونه در سپتامبر ۲۰۲۰ سازمان اطلاعات آمریکا، سیا، پرده از طرح قتل سفیر این کشور در آفریقای جنوبی برداشت. یک سال بعد پانزده نفر در اتیوپی به اتهام توطئه برای قتل دیپلماتهای اماراتی دستگیر شدند.
«اکسپرس» میافزاید: جمهوری اسلامی ایران مراکز باصطلاح فرهنگی متعددی در آفریقا دایر کرده که هستۀ اصلی آنها را اعضای سپاه پاسداران تشکیل میدهند و در ساختن مدارس و درمانگاهها هم فعالند. در شرق آفریقا، جمهوری اسلامی پیوندهای خود را با شیعیان لبنانی به ویژه در ساحل عاج و سنگال تقویت و در نیجریه، صدها هزار نفر را شیعه کرده و مناسبات تجاری خود را با آفریقای جنوبی گسترش داده است.
یکی از اهداف تهران در رقابت با رقبایش در خاورمیانه، کنترل دریای سرخ است که مهمترین معبر تجاری و نفتی جهان به شمار میرود. یکی از ابزارهای مهم جمهوری اسلامی ایران برای رسیدن به این هدف پهپادهای انتحاری این کشور است که وسیعاً در اختیار روسیه در جنگ اوکراین قرار گرفته است. قارهای که در آن کانونهای ناامنی رو به افزایش است، «دیپلماسی پهپاد» شاید روزهای درخشانی پیش رو داشته باشد.