دومین مجمع اقتصادی خزر، روزهای 13 و 14 مهرماه با حضور معاون اول رئیس‌جمهور ایران و نخست‌وزیران چهار کشور ساحلی دیگر برگزار شد و نتایجی امیدبخش برای همکاری‌های منطقه‌ای ایران به همراه داشت. 

محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور ایران در این نشست شرکت داشت و ضمن برگزاری جلسات و نشست‌های متعدد در مجمع اصلی سخنرانی و پیشنهاداتی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی در این منطقه ارائه کرد.

معاون اول رئیس‌جمهور ظهر روز چهارشنبه به منظور شرکت در دومین همایش اقتصادی خزر و به دعوت نخست‌وزیر روسیه، در رأس یک هیئت عالی رتبه سیاسی-اقتصادی متشکل از وزرای نفت، اقتصاد، جهادکشاورزی، رئیس‌سازمان توسعه تجارت، معاون اقتصادی وزارت امور خارجه، قائم‌مقام بانک مرکزی و معاون وزیر راه و شهر‌سازی عازم روسیه شد.

‌ مخبر هنگام عزیمت به روسیه با تاكيد بر اهميت دومين مجمع اقتصادي خزر گفت: اين اجلاس هم به لحاظ حقوقي و هم اقتصادي و هم از نظر مسائل زيست محيطي از اهميت فراواني براي كشورهاي ساحلي خزر برخوردار است.

معاون اول رئیس‌جمهور در بدو ورود به روسیه نیز توسعه و ارتقاء همکاری با کشورهای همسایه را از راهبردهای جدی دولت برشمرد و گفت: در این میان کشور روسیه از جایگاه خاصی برخوردار است و با سفرهای متقابل رؤسای جمهور دو کشور، پایه‌گذاری خوبی در تعمیق روابط صورت گرفت.

دیدار با دستیار رئیس‌جمهور روسیه

اولین برنامه سفر معاون اول رئیس‌جمهور پس از ورود به روسیه دیدار با «ایگور لویتین» دستیار پوتین رئیس‌جمهور روسیه بود که مخبر در این دیدار با تاکید بر لزوم اجرای دقیق توافقات میان تهران و مسکو گفت: منافع دولت‌ها و ملت‌های ایران و روسیه در گرو تلاش برای اجرایی شدن توافقات صورت گرفته میان دو کشور است.

نشست سه ساعته با مدیران شرکت‌های عالی‌رتبه

نشست سه ساعته معاون اول رئیس‌جمهور با مدیران شرکت‌های عالی‌رتبه روسیه دومین برنامه مخبر در سفر به روسیه بود که بر توسعه روابط به عنوان مصلحت اقتصادی دو کشور و نیز استفاده از موقعیت ممتاز جغرافیایی ایران تاکید شد و فرصت‌ها و چالش‌های توسعه روابط تجاری فیمابین مورد بررسی قرار گرفت.

پیشنهاد ایران 

برای کشورهای ساحلی دریای خزر

معاون اول رئیس‌جمهور در دومین روز از سفر خود به روسیه در دومین همایش اقتصادی خزر که با حضور نخست‌وزیران کشورهای عضو برگزار شد به ایراد سخنرانی پرداخت و پیشنهاداتی را برای توسعه مناسبات و ارتقاء سطح همکاری‌ها میان کشورهای حاشیه دریای خزر مطرح کرد:

- تشکیل «منطقه آزاد مشترک کشورهای ساحلی دریای خزر و ایجاد کریدور سبز ترانزیتی و گمرکی»

- تدوین دستورالعملی خاص در جهت توسعه همکاری‌های پولی، بانکی و مالی با کشورهای ساحلی دریای خزر.

- تشکیل «کمیته همکاری حمل‌ونقل، ترانزیت، تعرفه و تجارت و گمرکی»

- تشکیل «کمیته همکاری نفت و گاز و فرآورده‌های نفتیِ کشورهای حاشیه دریای خزر»

- تشکیل «کمیته‌ توسعه همکاری در زمینه‌های برق، آب و تجهیزات مربوطه میان کشورهای ساحلی دریای خزر»

دیدارهای دوجانبه 

معاون اول رئیس‌جمهور در دیدار «میخائیل میشوستین»نخست‌وزیر روسیه بر لزوم سرعت بخشیدن به روند توسعه همکاری‌های تهران-مسکو و رفع موانع پیش روی گسترش روابط تجاری و اقتصادی فیمابین تاکید کرد و گفت: تحریم‌ها نمی‌تواند مانع از همکاری‌های تهران و مسکو شود.

مخبر در دیدار «علی‌خان اسماعیل‌اف» نخست‌وزیر قزاقستان نیز امضای ۱۰ سند در بخش دولتی و ۱۱ سند در بخش خصوصی را نقطه عطفی در روابط دو کشور خواند و با بیان اینکه ظرفیت‌های همکاری ایران و قزاقستان بسیار فراتر از سطح مناسبات فعلی است گفت: با ظرفیت‌های موجود دو کشور، سطح مبادلات تجاری تهران و آستانه می‌تواند به سرعت به سه میلیارد دلار برسد.

معاون اول رئیس‌جمهور همچنین در دیدار «علی اسدف» نخست‌وزیر آذربایجان همکاری‌های حوزه حمل‌ونقل را از محورهای اصلی روابط ایران و آذربایجان برشمرد و گفت: سند همکاری سه جانبه ایران، روسیه و آذربایجان نقش موثری در گسترش روابط فیمابین دارد. وی بر این موضوع نیز تاکید کرد که مرزهای کشورهای همسایه برای ایران خط قرمز است و تهدید این مرزها پذیرفته نیست.

دیدار با رؤسای مناطق فدراسیون روسیه

مخبر در نشست هم‌اندیشی با رؤسای مناطق فدراسیون روسیه نیز با اشاره به اینکه اراده جدی رؤسای جمهور ایران و روسیه این است که سطح روابط اقتصادی فیمابین به حداکثر ممکن برسد، گفت: این رویکرد در سطح سران دو کشور ظرفیت و فرصتی استثنایی برای گسترش مناسبات است که باید به نحو مطلوب از آن استفاده کنیم. وی همچنین ایران و روسیه دو کشور دوست و همسایه توصیف کرد و گفت: دو کشور می‌توانند در مبادلات تجاری به‌ جای استفاده از ارز بیگانه، از پول ملی خود استفاده کنند.

دیدار با فعالان اقتصادی فدراسیون روسیه

در نشست هم‌اندیشی با فعالان اقتصادی فدراسیون روسیه نیز معاون اول رئیس‌جمهور تاکید کرد که تحریم‌های ایران و روسیه نباید به بهانه و مانعی برای توقف و کند شدن برنامه‌های همکاری دو کشور تبدیل شود. وی همچنین ایجاد مناطق آزاد را یکی از راه‌های خنثی ‌سازی تحریم‌ها و رفع موانع پیش روی توسعه تجارت فیمابین دانست. وی همچنین بزرگ‌ترین مانع پیش روی صادرکنندگان و واردکنندگان را موانع بانکی، بیمه‌ای و تبادلات پولی دانست و بر لزوم تلاش جدی دو کشور برای استفاده از پول ملی برای رفع این محدودیت‌ها تاکید کرد.

ایران به‌هاب منطقه در موضوع انرژی مبدل می‌شود

همچنین جواد اوجی که به همراه معاون اول رئیس‌جمهور و هیئت ایرانی برای شرکت در دومین مجمع اقتصادی خزر به روسیه سفر کرده است، در حاشیه این مجمع با اشاره به همکاری‌های ایران و روسیه در حوزه انرژی گفت: ترانزیت و سوآپ نفت و گاز از روسیه، ایران را به‌هاب منطقه در موضوع انرژی تبدیل می‌کند و درآمدهای ارزی فراوانی نصیب کشور می‌شود. 

وزیر نفت گفت: ایران و روسیه به عنوان کشورهای صادرکننده گاز همکاری‌های فراوانی در حوزه سوآپ انرژی انجام داده‌اند و در سفر به روسیه هم تفاهم‌های تازه‌ای برای ایجاد تأسیسات و بهره‌برداری از میادین گازی مشترک ایجاد می‌شود.

وی با اشاره به جایگاه شرکت گاز پروم در صنایع نفت و گاز در دنیا، از سرمایه‌گذاری مشترک برای تولید LNG (گاز طبیعی مایع) و فناوری‌های مرتبط با تأسیسات گازی خبر داد و گفت: خوشبختانه با این شرکت و شرکت‌های دیگر مذاکرات خوبی انجام شده است که سقف تفاهم‌نامه‌های آن تا ۴۰ میلیارد دلار می‌رسد و این شرکت‌ها در میادین نفت و گاز کشورمان سرمایه‌گذاری می‌کنند و هزینه‌های آن را پس از بهره‌برداری از بخش تولید برداشت خواهند کرد. 

اوجی همکاری دو کشور ایران و روسیه در میادین پارس شمالی، کیش و ایجاد فشار قوی در میدان پارس جنوبی را موضوعی مهم برشمرد و گفت: در زمینه صادرات گاز به پاکستان و عمان نیز تفاهم‌نامه‌هایی امضا کرده‌ایم و احداث خط لوله صادرات به این دو کشور همسایه به صورت مشترک میان ایران و روسیه انجام خواهد شد.

وزیر نفت با اشاره به سوآپ فرآورده‌های نفتی نظیر بنزین در دریای خزر و نیز تهاتر اقلام غیرنفتی با نفت اظهار داشت: دو کشور قادر هستند تا ده میلیون تن سوآپ فرآورده‌های نفتی و غیرنفتی داشته باشند که خوشبختانه تجهیز کشتی‌ها و بنادر و اسکله‌ها انجام شده است.

وی همکاری ایران با کشورهای حوزه خزر در موضوع نفت و گاز و انرژی را استراتژیک خواهند و اظهار امیدواری کرد که ظرف هفته‌های آتی تفاهم‌نامه سوآپ خرید گازی از طریق ترکمنستان به میزان ۱۵ میلیارد متر مکعب نیز به سرانجام برسد.

دیپلماسی منطقه‌ای دولت سیزدهم 

در حال به ثمر نشستن است

معاون اول رئیس‌جمهور بامداد جمعه پس از اتمام سفر کاری فشرده به روسیه به تهران بازگشت و با اشاره به نتایج سفر و استقبال نخست‌وزیران کشورهای حاشیه دریای خزر از توسعه همکاری‌ها با ایران و همچنین اشتیاق فعالان اقتصادی روسیه برای همکاری مشترک گفت: دیپلماسی منطقه‌ای که از ابتدای دولت مدنظر رئیس‌جمهور بود، امروز در حال به ثمر نشستن است.