جنایتی که فراموش نمی‌شود (نگاه)
امین‌الاسلام تهرانی
فرانسویان در سال ۱۸۳۰ الجزیره را محاصره کردند و به توپ بستند و در نهایت کنترل بخش بزرگی از سواحل الجزایر را به دست گرفتند. به دلیل هرج و مرج سیاسی آن زمان در داخل فرانسه، این لشکرکشی توفیق نیافت، البته عقب‌نشینی در کار نبود بلکه پیشروی جدیدی صورت نگرفت. همچنین الجزایری‌ها تمایلی به ادامه درگیری نداشتند و فقط صحرانشینان شمال آفریقا گهگاهی به فرانسویان ساکن در شمال الجزایر یورش می‌بردند. اما عاقبت در سال ۱۸۳۷ میلادی، فرانسویان موفق به تصرف شهر کنستانتین و غلبه بر مردم آن شدند و تا سال 1840 تصرف تکمیل شد و عملاً الجزایر بدل به یکی از مستعمرات فرانسه شد. از سال ۱۸۴۰ تا سال ۱۹۶۲، زمان استقلال، تمام منطقه مدیترانه‌ای الجزایر توسط فرانسه اداره می‌شد.
مجموعه‌ای از درگیری‌ها میان فرانسه استعمارگر و الجزایری‌های استقلال‌طلب بین سال‌های ۱۹۵۴ تا ۱۹۶۲ رخ داد که در نهایت به استقلال الجزایر انجامید. البته جنگ استقلال یا انقلاب الجزایر منشأ تغییراتی در درون فرانسه نیز شد، این جنگ باعث سرنگونی جمهوری چهارم فرانسه و پایه‌ریزی جمهوری پنجم به ریاست «شارل دوگل» شد. انقلاب الجزایر در آن زمان در کنار انقلاب فرانسه و انقلاب روسیه بزرگ‌ترین و مهیب‌ترین انقلاب قرن بیستم بود.
تاریخ استعمار فرانسه در الجزایر به‌دلیل جنایات جنگی وحشتناکش بسیار بدنام است. براساس آمار رسمی الجزایر، تنها در ۸ می ۱۹۴۵ (18 اردیبهشت 1324)، حدود ۴۵ هزار الجزایری به‌دلیل تظاهرات و درخواست استقلال برای کشورشان کشته شدند؛ این بزرگ‌ترین قتل‌عام توسط فرانسه در یک روز بود. براساس برخی از آمارها قتل‌عام ۴۰۰ هزار تا 1 و نیم میلیون الجزایری میراث استعماری فرانسه در الجزایر است. همچنین یکی از نتایج این استعمار این بود که ۳۰ هزار سرباز فرانسوی جان باختند و چند ده هزار اروپایی دیگر کشته یا آواره شدند.
چند ماه پیش بود که «عبدالمجید تبون» رئیس‌جمهور الجزایر ضمن انتقاد از استعمار فرانسه گفت که کشتارهای فجیع این کشور در الجزایر را نمی‌توان فراموش کرد. تبون در پیامی به مناسبت هفتادوهفتمین سالگرد کشتار ۸ مه ۱۹۴۵ توسط ارتش فرانسه، تأکید کرد که این جنایات، همچنان در ذهن مردم الجزایر است. رئیس‌جمهور الجزایر در اشاره ضمنی به فرانسه گفت: «تمایل الجزایر برای رسیدگی به پرونده‌های این دوره استعماری، به دور از هرگونه معامله یا چانه‌زنی خواهد بود تا حافظه ما حفظ شود. [الجزایر] در عین حال در تلاش است که با حافظه و تاریخ، به‌صورت عینی و با شفافیت برخورد کند.»
حالا چنان که در خبرها می‌خوانید رئیس‌جمهور فرانسه راهی الجزایر شده است. او گفته بود که برای گدایی گاز به این کشور سفر نکرده است، اما منابع گازی الجزایر می‌تواند معادلات انرژی جهانی را تغییر دهد! آیا همین برخورد با مردم الجزایر پاشیدن نمک بر زخم بیش از یک قرن استعمار نیست؟ رئیس‌جمهور فرانسه حالا که اروپا گرفتار بحران انرژی است یاد الجزایر افتاده است؟ پس شعاری که مردم الجزایر خطاب به ماکرون سر دادند دور از ذهن نبود: «ماکرون برو بیرون!»