اخبار ویژه
احتمال نقض توافق در کدام حالت بیشتر می‌شود؟
یکی از حامیان سیاسی برجام گفت؛ نمی‌توان برای آینده توافق، تضمینی در نظر گرفت اما «شاید» توافق تا دو سال که بایدن سرکار است، برقرار بماند.
حسن بهشتی‌پور به روزنامه آرمان گفت: این توافق شاید تا دو سال و نیم که بایدن بر سر کار است باقی باشد چون یکی از مسائل پیچیده، تضمین برای آینده است که واقعا تضمینی وجود ندارد. به نظر من همین که دو طرف بپذیرند که تا دو سال و نیم روی این توافق باشند خود یک گشایش برای اقتصاد کشور است و کمکی می‌شود و ما می‌توانیم اقداماتی انجام بدهیم که اثربخشی تحریم را کمتر کند. به هر حال به نظر من این اقدامی خوب است. غربی‌ها امروز به دنبال این هستند که با ایران به توافق برسند چون اگر تحریم‌های نفتی ایران پایان پیدا کند این وضعیت در بازار انرژی تاثیر می‌گذارد. اثر تحریم نفتی روسیه، تورم و به ویژه قیمت سوخت در اروپا بالا رفته است. در آمریکا تورم به رقم بی‌سابقه ۹درصد رسیده است که در ۴۰سال گذشته بی‌سابقه بود. بازگشت ایران به بازار نفت، گشایشی در این بازار ایجاد می‌کند تا قیمت را تا حد زیادی متعادل کند و دورنمای آینده می‌تواند برای دو سال و نیم مناسب باشد. چون اگر دولت بعدی آمریکا بخواهد از این توافق خارج شود تا دو سال و نیم زمان مناسبی است. به نظر من همه چیز آماده است و باید به سمت توافق رفت و این هم به نفع غرب است و هم به نفع ایران و می‌تواند گشایشی برای دو طرف باشد.
بهشتی‌پور افزود: به نظر من مادامی که دو طرف بخواهند توافق را اجرا کنند توافق ادامه پیدا خواهد کرد همان طور که اگر ترامپ از برجام خارج نمی‌شد مطمئنا این توافق برای دو طرف نتایج مثبتی را به وجود می‌آورد، اما ترامپ تحت تاثیر اسرائیل و اطلاعاتی که در اختیار او گذاشته شده بود قرار گرفت و با فضا‌سازی‌هایی که شد این تصور پیش آمد که با خروج او از برجام و با افزایش تحریک‌ها و با استراتژی فشار حداکثری می‌توان نتیجه گرفت اما عملا نتیجه‌ای نداشت و بایدن به این دلیل در این سیاست تجدید نظر کرد که دیدند نتیجه‌ای نگرفته‌اند و به ضرر آنها تمام شد.
وی در ادامه گفته است: در شرایط کنونی مسئله اساسی سر این موضوع مهم است که حالا آمریکا چه تضمینی دارد که چنین توافقی را اجرا بکند. چون قبلا هم پذیرفته بوده ولی متأسفانه حتی قطعنامه ۲۲۳۱ را زیر پا گذاشت و بنابراین
هیچ تضمینی در مورد اجرای آن وجود ندارد و امیدواریم که طرف اروپایی لااقل این را اجرایی کند. مهم‌ترین تضمین توافق دو طرف برای اجرای یک توافق، تمایل هر دو طرف به اجرا و ادامه آن است. مراحل چهارگانه برای اجرا توافق نیز تقریباً شبیه مراحل اجرایی برجام است اما متوجه بحث تصویب مجلس نشدم. اگر آمریکا توانست توافق را به تصویب کنگره این کشور برساند، ما می‌توانیم به تصویب مجلس برسانیم اما در صورتی که به هر دلیل آمریکا توافق را در کنگره تصویب نکرد نیازی نیست در مجلس شورای اسلامی تصویب شود. همان قدر که مانند برجام دستورالعمل اجرایی توافق را تصویب کند کفایت می‌کند نباید این توافق اگر به تصویب کنگره نرسیده باشد به عنوان یک توافق بین‌المللی به تصویب مجلس برسد.
برخلاف اظهارات آقای بهشتی‌پور، عمر توافق فاقد تضمین بسیار کوتاه خواهد بود، یعنی تا زمانی که بحران جنگ اوکراین فروکش کند. ضمناً بدون اخذ تضمین معتبر درباره لغو تحریم‌های اصلی، آمریکا این مجال را خواهد داشت که حتی بدون کارشکنی در برابر فروش نفت ایران، در مسیر دسترسی ایران به درآمدهایش کارشکنی کند.
از سوی دیگر تجربه برجام و واقعیت‌های دیپلماسی جهانی نشان می‌دهد که نمی‌توان به جای دقت در انعقاد توافقات، روی اما و اگر شاید حساب باز کرد؛ همچنان که در دولت اوباما، بسیاری از تحریم‌ها احیا شد و حتی دولت آمریکا از دادن ویزا به نماینده دولت روحانی در سازمان ملل خودداری کرد. تجربه برجام، حاکی از این است که منطق توافق به هر قیمت و اجرای آن به هر قیمت، موجب می‌شود طرف آمریکایی (اوباما باشد یا ترامپ) جرأت بیشتری برای نقض توافق پیدا کند. از این نظر نگرفتن تضمین محکم و عدم اطمینان از لغو مؤثر تحریم‌ها، اتفاقاً ریسک پایمال شدن حقوق ایران و نقض دوباره توافق را بیشتر خواهد کرد.
دویچه وله: آلمان در انتظار شرایط اقتصادی بدتر است
در حالی که کارشناسان درباره رکود اقتصادی در آلمان هشدار می‌دهند، دویچه وله اذعان کرد اوضاع اقتصادی در این کشور، بدتر از این هم خواهد شد.
دویچه وله فارسی گزارش داد: موسسه پژوهش اقتصادی «ایفو» از بدتر شدن اوضاع اقتصادی آلمان در سه ماهه سوم سال خبر داده است. افزایش شدید قیمت برق و گاز بر دوش شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان آلمانی سنگینی می‌کند. اقتصاد آلمان در سه ماهه دوم سال جاری رشد بسیار کمی داشته است. وضعیت شرکت‌ها بهبود نیافته و فضای کسب و کار نیز تاحدودی بدتر از سال ۲۰۲۰ شده است.
اوضاغ اقتصادی آلمان در ماه اوت سال جاری به بدترین سطح خود در دو سال گذشته رسیده است. البته کارشناسان احتمال داده بودند که اوضاع بدتر از این خواهد بود. آنها انتظار دارند که تولید اقتصادی در سه ماهه سوم سال بیش از پیش کاهش یابد.
شرکت‌های آلمانی در مورد انتظارات خود برای تجارت در ماههای آینده بدبین هستند. گزارش‌های مربوط به اوضاع اقتصادی و فضای کسب و کار بر اساس داده‌های ۹ هزار شرکت توسط موسسه پژوهش اقتصادی ایفو در مونیخ تهیه می‌شود.
کلمنس فوست، رئیس موسسه پژوهش اقتصادی ایفو با جمع‌بندی داده‌ها از «عدم اطمینان در میان شرکت‌ها» سخن گفته است. او پیش‌بینی می‌کند که تولید اقتصادی آلمان در سه ماهه سوم نیز کاهش خواهد یافت.
یورگ کرمر، اقتصاددان ارشد از «کومرتس‌بانک» هم در این راستا به کمبود مواد اولیه در آلمان اشاره کرده است. توماس گیتسل، کارشناس ارشد بانک فاو. پ (VP Bank) نیز پیش‌بینی امیدوارکننده‌ای ندارد و می‌گوید، اقتصاد آلمان به طور جدی در آستانه رکود است. او به افزایش شدید قیمت برق و گاز اشاره کرده که بر دوش مصرف‌کنندگان و کارآفرینان سنگینی می‌کند.
وزیر اقتصاد آلمان وعده داد برای کاهش فشار افزایش بهای انرژی، کمک به شهروندان با درآمد کم و متوسط سال آینده ادامه یابد. او در عین حال خواستار صرفه‌جویی بیشتر شده و با تمدید دوره کار نیروگاه‌های هسته‌ای مخالفت کرده است.
بحران انرژی ناشی از جنگ اوکراین، آلمان را که وابستگی بیشتری به واردات نفت و گاز روسی دارد، با مشکلات جدی‌تری رو‌به‌رو کرده است.
روبرت هابک وزیر اقتصاد آلمان، شرکت‌ها را فراخواند تا در تدابیر صرفه‌جویی در مصرف انرژی مشارکت کنند. او با اشاره به تلاشهای مسئولان محلی برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی، از جمله در استخرهای عمومی و دستگاه‌های تهویه افزود باید فکر کرد که آیا تدبیرهایی نظیر خاموش کردن وسایل گرمایشی در تعطیلاتی مانند عید پاک و کریسمس، در صورتی که ممکن باشد و بر تولید اثر منفی نگذارد، کارساز و موثر هستند یا خیر.
بار کج برجام هرگز به مقصد نمی‌رسد
سایت وابسته به دولت سابق اذعان کرد: بار کج هیچ‌گاه به مقصد نمی‌رسد و بار برجام، از اول کج گذاشته شد و بدون لغو تحریم‌ها، فایده نخواهد داشت.
خبرآنلاین از قول مهدی مطهرنیا نوشت: آیا برجام چیزی است که می‌تواند احیا شود؟ اگر توافق صورت بگیرد، آن‌گونه که ند پرایس گفته که تحریم‌های سپاه برداشته نمی‌شود، احتمال دارد تحریم‌های پسا برجام یعنی تحریم‌های سپاه پاسداران که از طرف ترامپ گذاشته شد، برداشته نشود. در این حالت باید گفت برجام احیا نمی‌شود. برجام زمانی احیا می‌شود که تمام تحریم‌های پس از توافقنامه برجام برداشته شود. پس برجام یک اسم بیشتر نیست و ما اسم آن را می‌گذاریم احیای برجام.
شروط پذیرش برجام در ۹ ماده توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است. باید پرسید کدام یک از این شروط پذیرفته شده است؟ ماجرا این‌جاست که وقتی می‌گوییم همه تحریم‌ها برداشته شود حداقل در این باب به امضای توافقنامه سال ۲۰۱۵ برسیم. باید توجه داشته باشیم که پس از امضای برجام توسط تیم ظریف چه مسائلی مطرح شد و چه مشکلاتی به‌وجود آمد، آیا حالا باید به چیزی کمتر از آن راضی شویم؟
وقتی شما چیزی کمتر از برجام را بپذیرید و تحریم‌های ترامپ را برندارد ۴ سناریو به‌وجود می‌آید که پیشروی برجام وجود دارد. اولی سناریوی کیش و مات، دوم سناریوی قیصر، سوم سناریوی لبه مقاومت شکننده و آخری سناریوی آفتاب شتا. در حال حاضر اگر توافق امضا شود چه خواهد شد؟ برای مثال در چهار پنج ماه پیش رو دلار کمی افت کند و در کانال بیست و پنج هزار تومان قرار بگیرد. حدود یک سال طول می‌کشد که شرکت‌ها تمایل داشته باشند با ایران کار کنند. در این یک‌سال کنگره آمریکا عوض می‌شود و بعد بایدن کنار می‌رود و سناریوی آفتاب شتا پیش می‌آید. سوزانندگی بیشتری پیش می‌آید و بحران تصمیم‌گیری در پرونده هسته‌ای را پیش خواهد آورد. باید در نظر بگیرید که هر چیزی زمان طلایی خود را دارد و اگر زمان از دست برود دیگر اثرگذاری خود را هم از دست خواهد داد. در نهایت باید بگویم بار کج هیچ‌گاه به منزل نمی‌رسد. این بار از اول کج گذاشته شده است.
من به توافق امید ندارم چرا که اساسا آن را توافق نمی‌دانم بلکه آن را تحمل می‌دانم. آنچه که در صحنه عینی بین ایالات متحده و ایران وجود دارد چرخه تنازع، تناقض، تحمل و در نهایت بازگشت این چرخه در کلان روندهای حاکم است. ضمن اینکه باید در نظر داشته باشیم که توافق همواره با عدم قطعیت ذاتی رو‌به‌رو است. ایالات متحده نمی‌تواند رفتار ایران را به‌عنوان یک کنشگر چالش‌برانگیز و تهدیدآفرین برای نظم موجود پذیرا باشد. ایران نیز با مفروض‌های نظام‌های جمهوری اسلامی که بر آن است تا اصول و ارزش‌های برخاسته از یک مکتب الهی با تفسیر سیاسی و ایدئولوژیک را حاکم کند. به‌گونه‌ای که نوعی ادبیات دارالاسلام و دارالکفر را در بافتاربندی تاریخی ایران را لوگوسنتریکال و کلان‌محور و همچنین سفید و سیاه می‌بیند. بنابراین در این شرایط توافقی نمی‌تواند حاصل شود و آن را می‌توان تحملی دوجانبه بر مبنای نیازهای عرصه داخلی و ضرورت‌های عرصه بین‌المللی دید.
آفتاب یزد: تورم میراث فاجعه‌بار روحانی است
میراث تورمی روحانی، ناشی از 5/5 برابر شدن پایه پولی و 8 برابر شدن نقدینگی در دولت وی است.
این ارزیابی را روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد در گزارشی با عنوان «کالبدشکافی میراث تورمی روحانی در شاخص‌های پولی» منتشر کرد و نوشت: حسن روحانی بزرگ‌ترین میراث تورمی پس از انقلاب را برای دولت سیزدهم به یادگار گذاشت. تورمی که با وجود تلاشهای بسیار هنوز هم گریبانگیر اقتصاد کشور است.
با این حال آمارها نشان می‌دهد طی هشت سال دولت روحانی، دو شاخص مهم پولی یعنی پایه پولی و نقدینگی، رشدی افسارگسیخته داشته تا بدین ترتیب اقتصاد کشور و معیشت مردم گرفتار تورمی کمرشکن شوند؛ تورمی که آثار آن هنوز هم ادامه دارد.
بدهی دولت به بانک مرکزی یکی از اجزای مهم پایه پولی و تغییرات آن عامل مهمی در تغییر مسیر تورم است. آمارها نشان می‌دهد در حالی که در پایان دولت دهم در تیر ۱۳۹۲ بدهی دولت به بانک مرکزی فقط 18/9 هزار میلیارد تومان بود، این رقم در هشت سال دولت روحانی با ۷۶۶ درصد افزایش به 163/7 هزار میلیارد تومان رسید. به عبارت ساده‌تر بدهی دولت به بانک مرکزی در دوره روحانی نزدیک به ۹ برابر شد.
علاوه بر این، دولت گذشته در ۴ ماه اول سال ۱۴۰۰ که ماههای پایانی عملکردش بود، بیش از ۵۴ هزار میلیارد تومان پول چاپ کرد و با بی‌انضباطی تمام، کســــری بودجه را در این مدت رفع کرد و تبعات وحشتناک تورمی آن را برای رئیسی به جای گذاشت.
دولت سیزدهم در حالی در ابتدای شهریورماه سال ۱۴۰۰، شروع به‌کار کرد که نه تنها بخش زیادی از ظرفیت انتشار اوراق و استقراض دولت، استفاده شده بود، بلکه ۵۴ هزار میلیارد تومان تنخواه نیز در ماههای ابتدایی سال، به مصرف رسیده بود و کسری بودجه بزرگی که از ابتدا در دل قانون بودجه وجود داشت، فشار سنگینی را برای تأمین هزینه‌های جاری و عمرانی دولت ایجاد می‌کرد. با این حال در ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ دولت موفق شد بدهی دولت قبل به بانک مرکزی را تسویه کند.
دولت رئیسی در حالی شروع به کار کرد که دولت قبل در ۸ سال فعالیت خود پایه پولی را بیش از ۵ برابر اضافه کرد. در دولت احمدی‌نژاد میزان پایه پولی ۸۰ هزار میلیارد تومان افزایش یافت که بیش از نصف آن صرف ساخت مسکن مهر شد. اما در دولت گذشته نزدیک به ۴۱۸ هزار میلیارد تومان بر حجم پایه پولی اضافه شـد.
در هشت سال دولت گذشته حجم نقدینگی ۸ برابر شد و از ۴۷۹ هزار میلیارد تومان در پایان دولت دهم به 3/820 هزار میلیارد تومان در پایان دولت دوازدهم رسید.
این رشـد وحشتناک نقدینگی، تبعات تورمی سنگینی ایجاد کرده باعث آب رفتن سفره مردم شده است. در هشت سال حجم نقدینگی ۸ برابر شد و از ۴۷۹ هزار میلیارد تومان در پایان دولت دهم به 3/820 هزار میلیارد تومان رسید. روحانی و تیم اقتصادی وی در ۸ سال اخیر به شدت افزایش نقدینگی در دولت‌های نهم و دهم را مورد انتقاد قرار می دادند اما عملکرد خود آنها فاجعه تاریخی بود.