مجسمه‌ای که سر از آب برآورد! (نگاه)
امین الاسلام تهرانی
چند روز پیش خبر جالب توجهی منتشر شد که کاهش سطح آب رودخانه «یانگ‌تسه» در چین باعث شده است جزیره غرق شده‌ای در شهر «چونگ‌کینگ» و چند مجسمه بودایی ۶۰۰ ساله نمایان شوند. سه مجسمه تاریخی بودایی در بلندترین نقطه از صخره این جزیره کشف شدند. گمان می‌رود این مجسمه‌ها در طول سلسله‌های «مینگ» و «چینگ» ساخته شده‌اند.اما این خبر جالب حامل پیام تلخی بود. چند روز پیش از آن نیز چین نیز همچون بسیاری از کشورهای دیگر جهان با کم‌بارشی و خشکسالی کم‌سابقه‌ای روبه رو است به طوری‌که همه نیروهای ملی و محلی برای مهار آتش‌سوزی جنگل‌ها و نیز محافظت از محصولات کشاورزی در برابر دمای سوزان در سراسر حوضه رودخانه بزرگ یانگ تسه بسیج شده‌اند. همچنین خبر آمد که چندین هکتار از مزارع چای چین از خشکسالی متضرر شده و برگ‌های چای در بحبوحه موج گرمای مداوم خشک شده‌اند.
همچنین چند روز پیش خبر آمد که بدترین خشکسالی اروپا در سال‌های اخیر، رودخانه بزرگ دانوب را به یکی از پایین‌ترین سطوح خود در حدود یک قرن اخیر رسانده است و بقایای ده‌ها کشتی جنگی آلمان را که در طول جنگ جهانی دوم در نزدیکی شهر بندری «پراهوو» صربستان غرق شده بودند، آشکار کرده است. پیش از آن هم گاردین با انتشار گزارشی به تشریح خشک‌شدن رودخانه‌های قاره اروپا پرداخت و به نقل از دانشمندان هشدار داد که اروپا می‌تواند شاهد بدترین خشکسالی در ۵ سده گذشته باشد. در میان بی‌توجهی‌ها و خیره‌سری‌های انسان مدرن، به ویژه سیاستمداران، به نتایج کارهایشان و در نتیجه تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین که خود معلول زیاده‌خواهی‌های بشر مدرن است، قاره سبز در سرخی آتشِ خشکسالی برشته و سوخته می‌شود یا چینی که کشور گرم و خشکی محسوب نمی‌شد حالا گرفتار «هشدار کم‌آبی» است. در گذشته‌ای نه چندان دور بسیاری از افراد هشدارهای زیست‌محیطی را شوخی یا وسواس‌های روشنفکرانه می‌دانستند، اما امروز برای بسیاری روشن شده است که معضلات زیست‌محیطی فاجعه‌ای است که «امنیت» سرزمین‌شان را تهدید می‌کند. هیئت بین دولتی تغییرات آب‌وهوایی (IPCC) می‌گوید تغییرات جوی که در سراسر جهان مشاهده می‌شود به احتمال خیلی زیاد ناشی از عواملی است که بشر در آنها دست دارد. آکادمی ملی علوم آمریکا نیز فعالیت انسان‌ها و تولید گازهای گلخانه‌ای را علت اصلی این پدیده معرفی می‌کند. دانشمندان با استفاده از داده‌های جمع‌آوری شده از گیاهان، یخچال‌ها و سایر نمونه‌ها به این نتیجه دست یافته‌اند و معتقدند که این پژوهش‌ها به‌طور قطعی تأیید می‌کند که فعالیت‌های انسانی بر آب و هوا تأثیر می‌گذارد. روشن است که همه انسان‌ها و دولت‌ها سهم یکسان در این فاجعه جهانی نداشته‌اند، کشورهای به اصطلاح توسعه‌یافته و سیاستمداران افزون‌طلبِ آنها بیشترین نقش را در ایجاد این مصیبت عالمگیر داشته‌اند و حالا این مصیبت نه فقط دامن کشورهای کمتر توسعه‌یافته که بلکه دامن خودشان را نیز گرفته است، باشد که گسترش این مصیبت طبیعی سیاستمداران خیره‌سر را هوشیار کند تا روندِ این جریان خطرناک را حدأقل کندتر کنند. روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی نوشته بود که انتشار گازهای گلخانه‌ای آمریکا باعث شد حدود
۲ هزار میلیارد دلار خسارت به کشورهای جهان وارد شود. تحقیقات نشان می‌دهد آسیب‌هایی که آمریکا در این زمینه به دنیا وارد می‌کند بیشتر از آسیب‌هایی است که کشورهای چین، روسیه، هند و برزیل به دنیا وارد می‌کنند. کارشناسان می‌گویند این اعداد و ارقام بسیار قابل توجه است.
*منابع در دفتر روزنامه موجود است.