نتایج رهایی از حصار برجام و FATF (یادداشت روز)
1- «کارخانه ارج احیا شد»، «کارخانه آزمایش به چرخه تولید برگشت»، «کارخانه ذوبآهن اردبیل احیا شد»، «چرخ کارخانه دوچرخهسازی در تبریز دوباره به حرکت درآمد»، «کارخانه فولاد ازنا در لرستان به مدار تولید بازگشت»، «کارخانه پوشش رشت احیا و در مدار بهرهبرداری قرار گرفت»، «کشتارگاه صنعتی جونقان در چهارمحال و بختیاری پس از چندین سال تعطیلی مجددا احیا شد»، «کارخانههای هپکو و آذرآب اراک در مسیر احیای کامل خط تولید قرار گرفت».
«کارخانه ماشینسازی تبریز احیا شد»، «کارخانه نساجی سبلان در اردبیل به چرخه تولید برگشت»، «چرخ کارخانه پارس لامع به حرکت درآمد»، «کارخانه ایران ترانسفو در زنجان به مدار تولید بازگشت»، «شرکت تولیدی تراورس احیا شد»، «211 واحد تولیدی راکد مستقر در شهرکهای صنعتی به چرخه تولید بازگشت»
2- مواردی که به آن اشاره شد تنها بخشی از اقدامات آیتالله
سید ابراهیم رئیسی (همراه با آقای محسنی اژهای) در احیای کارخانهها و واحدهای تولیدی تعطیلشده در سالیان گذشته است. این روند امیدآفرین و تحسینبرانگیز در دوره ریاست جناب آقای رئیسی بر دستگاه قضا آغاز شد و در دوره ریاست جمهوری ایشان نیز ادامه یافت و بر همین اساس روزبهروز و هفتهبههفته بر تعداد کارخانهها و واحدهای تولیدی احیاشده افزوده میشود.
3- یک سؤال؛ آیا این روند به دلیل احیای برجام رخ داده است؟! پاسخ منفی است، چرا که در دولت سیزدهم نه تنها برجام احیا نشده بلکه از اولویت نخست در دولت و دستگاه دیپلماسی نیز خارج شده و به واسطه آزادشدن ظرفیتهای بزرگ در دولت و محدود نشدن در حصار برجام، شاهد پیشرفتهای بزرگ در حوزههای مختلف و از جمله احیای کارخانهها و واحدهای تولیدی هستیم. در شرایط فعلی «هم چرخ سانتریفیوژها میچرخد و هم چرخ کارخانهها»؛ این در حالی است که متاسفانه در حدفاصل سالهای 92 تا 1400 این حرکت بسیار کند شده بود و در مقاطعی نیز تقریبا به صورت کامل متوقف شد.
4- یک سؤال دیگر؛ آیا روند احیای کارخانههای بزرگ و به حرکت درآمدن چرخ کارگاههای تولیدی در اقصی نقاط کشور در دولت سیزدهم بهدلیل پیوستن ایران به FATF و خارج شدن ایران از لیست به اصطلاح سیاه این سازمان بین دولتی به وقوع پیوست؟! باز هم پاسخ منفی است. در دولت سیزدهم ایران به هیچ عنوان به FATF نپیوست؛ بلکه باز هم با کنار گذاشتن این مسئله و خارج کردن آن از اولویت دولت، بر ظرفیتهای عظیم داخلی متمرکز شد. این رویکرد در کنار بهکارگیری دیپلماسی مقتدرانه و فعال، نتایج بسیار خوبی در پی داشته است.
5- حالا از مرزهای ایران خارج شده و به آن سوی دنیا میرویم؛ بیخ گوش آمریکا؛ کشوری که همین چند سال پیش در آن کودتایی با هدایت کاخ سفید رخ داد و اما به صورت فضاحت باری شکست خورد. درست حدس زدید؛ ونزوئلا. در هفتههای گذشته در خبرها اعلام شد که ونزوئلا با هدف کشت فراسرزمینی، یک میلیون هکتار زمین کشاورزی در اختیار ایران قرار داده است. در همین رابطه دیروز معاون اقتصادی وزیر کشور گفت: «اگر ما امروز شاهد این هستیم که در ونزوئلا 1میلیون هکتار زمین کشاورزی در اختیار ایران قرار میگیرد آن هم در وضعیتی که ما میبینیم مشکل ذخایر استراتژیک در دنیا وجود دارد، نشاندهنده این است که ایرانِ قوی و بزرگ به سطحی از تبادلات دانشی رسیده است که کشورهای دیگر سراغ آن میآیند.»
نکته قابل توجه اینجاست که زمینهای کشاورزی ونزوئلا از شرایط مناسبی برای کشت محصولات استراتژیکی چون ذرت و سویا برخوردار است. از سوی دیگر ارزش اقتصادی سویا به مراتب از گندم بالاتر است. کارشناسان معتقدند که کشت سویا در هر یک هکتار حاشیه سود
150 درصدی دارد، در حالی که حاشیه سود گندم در همین مقیاس، کمتر از 30 درصد است. بر همین اساس کشت سویا و ذرت در ونزوئلا درآمد قابل توجهی برای ایران در پی دارد.
6- در ماههای گذشته روسیه نیز اعلام کرد که 100 هزار هکتار زمین کشت فراسرزمینی در اختیار ایران قرار میدهد. علاوهبر این همزمان با سفر اخیر رئیسجمهور روسیه به ایران برای حضور در نشست تهران، شرکتهای معتبر نفت و گاز روسیه تفاهمنامه بزرگترین سرمایهگذاری خارجی در تاریخ اقتصاد ایران را امضا کردند. روسیه هماکنون در حال اجرای ۴ میلیارد دلار سرمایهگذاری در صنعت نفت ایران است و قرار است این رقم به 10 برابر افزایش یافته و به 40 میلیارد دلار برسد. این همکاری دوجانبه، زنگ خطر را در رسانههای غربی به صدا درآورد. در همین رابطه رسانه آمریکایی «اویل پرایس» در گزارشی نوشت:«همکاری ایران و روسیه در حوزه انرژی، غرب را نگران کرده است.»
7- علاوهبر این، آنطور که در خبرها آمده تا سه ماه آینده موافقتنامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) به مرحله امضا میرسد که زیرساخت مهمی در مبادلات تجاری محسوب میشود. براساس این موافقتنامه ۸۰ درصد تعرفههای گمرکی بین ایران با 5 کشور عضو این اتحادیه(ارمنستان، روسیه، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان) صفر خواهد شد.
8- همچنین چندی پیش رئیسجمهور کشورمان به دعوت رسمی رئیسجمهور چین در چهاردهمین اجلاس سران بریکس و جمع دیگری از کشورها موسوم به «بریکس پلاس» که به صورت مجازی برگزار شد، سخنرانی کرد. بریکس شامل اقتصادهای نوظهور از جمله چین، روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی است. بریکس نمایانگر نیمی از جمعیت جهان است و بخش قابل توجهی از قدرت اقتصادی دنیا را در اختیار دارد. نکته قابل توجه اینجاست که در اجلاس اخیر بریکس پلاس صرفا ایران از منطقه غرب آسیا دعوت شده بود.
در حال حاضر ایران به صورت رسمی برای عضویت در بریکس پلاس درخواست داده است و این درخواست با استقبال اعضای بریکس روبهرو شده است. پیش از این خبرگزاری تاس در گزارشی نوشت: «در حالی که آمریکا همچنان مشغول تحریم جهان است، ایران و آرژانتین برای عضویت در بریکس درخواست دادهاند.»
درخواست عضویت در گروه بریکس در حالی از سوی ایران ارائه شده است که کشورمان سال گذشته بهعنوان عضو ناظر در سازمان همکاریهای اقتصادی شانگهای تعیین شد.
9- در روزهای گذشته وزیر اقتصاد گفت: «در 4 ماه ابتدایی امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته شاهد افزایش ۵۸۰ درصدی وصول درآمد حاصل از صادرات نفت خام و میعانات بودیم.» این در حالی است که معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه در دولت قبل گفته بود «شدیدترین مرحله تحریم، نفت در برابر غذا بود، اما الان در شرایطی هستیم که این بیانصافها و دژخیمان حتی برای غذا و دارو اجازه فروش یک قطره نفت را نمیدهند و اگر هم بهفروش میرسد، امکان تبادل مالی نباشد.» وزیر نفت دولت قبل نیز که از او با لقب «ژنرال»! یاد میکند، در اظهارنظری مشابه گفته بود: «امروز، هیچ نفتی نمیتوانیم بفروشیم، حتی اگر بفروشیم پولش را نمیتوانیم بیاوریم».
10- تمام این موارد در حالی در دولت سیزدهم به وقوع پیوسته است که در حدود یکسال اخیر نه برجام احیا شد و نه ایران به عضویت FATF درآمد. به عبارت دیگر، موارد مذکور تنها بخشی از نتایج رهایی از حصار برجام و FATF است.
در حال حاضر و به واسطه تغییر ریل دولت سیزدهم در حوزههایی از جمله اقتصاد و سیاست خارجی، شاهد تحولات چشمگیر و مثبتی به نفع ملت ایران هستیم. در روزهای گذشته جناب آقای رئیسی در گفتوگوی تلفنی با رئیسجمهور فرانسه با اشاره به رشد چشمگیر همکاریهای سیاسی و اقتصادی ایران با کشورهای مختلف جهان، تحریمهای آمریکا ضد ایران را به ضرر اقتصاد جهانی و بهخصوص اروپا دانست.
به فاصله چند روز پس از اظهارات رئیسجمهور، رئیس اتحادیه فدرال توسعه اقتصادی و بازرگانی خارجی آلمان گفت: «قطع ارتباط تجاری بیش از آنکه به ضرر ایران باشد، به ضرر تجار آلمانی تمام شده و ما نمیتوانیم از ظرفیتهای موجود در ایران بهره ببریم.»
با این همه، بخشی از جریان مدعی اصلاحات و طیف غربگرا، بهرغم ادعای تسلط بر زبان دنیا و احاطه بر اصول روابط بینالملل، چشمهای خود را بر واقعیت بسته و با تمرکز بر نقطههای خیالی و نادیده انگاشتن نقطههای امیدبخش حقیقی، همچنان آدرس ناکجاآباد میدهند.
مسعود اکبری