سرویس اقتصادی-

در هفته‌های اخیر طی گزارش‌هایی که در همین صفحه درج کردیم عنوان شد که موضوع تأمین مواد غذایی و در رأس آن گندم، ماه‌ها است به یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های کشورهای جهان تبدیل شده است. بحران غذایی بر جهان سایه افکنده و تولید و تجارت مواد غذایی در جهان تحت‌تأثیر عواملی مثل خشکسالی، تغییرات آب‌وهوایی، کمبود کود شیمیایی، گرانی نفت و جنگ اوکراین مختل شده است.
در نتیجه این وضعیت بحرانی، قیمت اقلام اساسی افزایش کم‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند، مثلاً از ابتدای سال 2022 قیمت گندم رشد 53 درصدی داشته است و تنها در یک روز در ماه می (اردیبهشت و خرداد) 6 درصد به این رقم افزوده شده است. ادامه‌دار شدن این شرایط باعث شده حتی مسئولان نهادهای بین‌المللی نسبت به شیوع گرسنگی در جهان هشدار بدهند.
در این بین کشورمان با اینکه در یک اقلیم کم‌آب قرار دارد، اما به اعتقاد کارشناسان با همین امکانات موجود و از طریق افزایش بازدهی تولید، می‌تواند حجم تولیدات کشاورزی را بسیار بیشتر کند. یکی از این ظرفیت‌ها مربوط به حوزه تولید کالای راهبردی گندم است. این موضوع در شرایط فعلی که دنیا با بحران مواد غذایی به‌ویژه گندم روبرو است، اهمیت دوچندان پیدا کرده است.
خوشبختانه در سال‌های اخیر علی‌رغم کارشکنی‌های جریان حامی واردات و مخالف خودکفایی، برنامه‌های خوبی در کشور برای گسترش تولیدات کشاورزی متناسب با منابع موجود کشور در دستور کار قرار گرفته است.
حمایت از توسعه دیم‌زارها
در همین زمینه، روز سه‌شنبه از اساسنامه صندوق حمایت از توسعه زراعت برای حمایت از دیم‌زارها در سطح 5.2 میلیون هکتار در محل وزارت جهاد کشاورزی رونمایی شد.
جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی در این نشست اظهار کرد: باتوجه‌به مشکلات خشکسالی و تأمین غذا در جهان توجه به ظرفیت‌های دیم‌کاری برای افزایش ضریب امنیت غذایی در کشور بسیار مهم است.
وی افزود: در کشور ما تنها 10 درصد محصولات کشاورزی از دیم‌کاری به دست می‌آید درحالی‌که این رقم در کشورهای دیگر زیاد است.
ظرفیت تولید 8 میلیون‌تنی
وزیر جهاد کشاورزی تأکید کرد: در این طرح هدف‌گذاری شده است که میانگین تولید گندم در دیم‌کاری به دو میلیون تن برسد که در این صورت می‌توان 8 میلیون تن گندم کشور را‌‌‌‌‌‌‌‌ تنها از دیم‌کاری به دست آورد.
گفتنی است در حال حاضر میزان تولید گندم دیم بین 4تا 4و نیم میلیون تن است.
ساداتی نژاد ادامه داد: مزیت دیگر دیم‌کاری این است که فشار به منابع زیرزمینی و آب سبز نمی‌آید و در کنار آن تولید ملی افزایش می‌یابد.
وی با تاکید بر تأثیر طرح حمایت از دیم‌کاری در امنیت غذایی اظهار کرد: 5.2 میلیون هکتار از اراضی دیم کشور در همه استان‌ها تحت پوشش این طرح خواهد بود که در این راستا تسهیلات ارزان‌قیمت به آنها داده خواهد شد و محصولات آنها بیمه می‌شوند.
وزیر جهاد کشاورزی یادآور شد: فناوری و استفاده از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان پاشنه آشیل اجرای این طرح خواهد بود. بخش تحقیقات و پژوهش هم متناسب با اراضی، بذور مورد نیاز آنها را‌‌‌‌‌‌‌‌ تأمین خواهد کرد.
یک میلیارد دلار صرفه‌جویی سالانه
عارف نوروزی سرپرست ستاد اجرایی فرمان امام‌(ره) نیز در این مراسم گفت: اجرای این طرح در سطح 5.2 میلیون هکتار در کشور، سالانه یک میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی در کشور خواهد داشت.
وی افزود: طرح ملی جهش تولید در دیم‌زارها از دو سال پیش آغاز شده و سال گذشته مرحله آزمایشی آن اجرا شد و پس از آن با اجازه رهبری سال دوم طرح شروع شده است.
سرپرست ستاد اجرایی فرمان امام‌(ره) با بیان اینکه اجرای این طرح به حفظ استقلال کشور کمک می‌کند و در راستای اجرای اقتصاد مقاومتی و جلوگیری از موانع تحریمی است، اظهار داشت: در سال اول اجرای این طرح 2.6 میلیون هکتار هدف‌گذاری شده بود که تاکنون
2.5 میلیون هکتار آن کشت شده است و 100 هزار هکتار هم تا چند ماه دیگر کشت می‌شود.
به گفته نوروزی، سال گذشته 130 میلیارد، امسال
360 میلیارد و سال آینده 560 میلیارد تومان از سوی ستاد کمک بلاعوض برای اجرای این طرح می‌شود.
وی تصریح کرد: ظرفیت آموزش‌های ترویجی در استان‌ها باید توسط بخش تحقیقات و ترویج بیشتر شود و همچنین برای جلوگیری از ریسک‌های احتمالی نظیر کمبود بارش و خشکسالی، بخش تحقیقات باید با اطلاعات روزآمد با آن مقابله کند.
تصمیم راهبردی دولت سیزدهم
کشورمان که سال‌ها به دلیل سیاست‌های ضد خودکفایی، به یک واردکننده تبدیل شده، همچون بسیاری از کشورها با مشکل تأمین گندم مواجه است. بااین‌وجود دولت سیزدهم به‌محض روی کار آمدن، تصمیم‌های راهبردی خوبی در این زمینه گرفت که یک مورد آن به افزایش نرخ خرید تضمینی گندم بازمی‌گردد.
درحالی‌که در شهریورماه سال گذشته دولت قیمت خرید تضمینی گندم را مبلغ ۷۵۰۰ تومان برای سال ۱۴۰۱ اعلام کرده بود و مجلس شورای اسلامی نیز در اسفندماه گذشته این مبلغ را به ۹۵۰۰ تومان افزایش داد، باتوجه ‌به شرایط جهانی و افزایش هزینه‌های دستمزد و نهاده‌ها، دولت به این نتیجه رسید که قیمت گندم را به مبلغ
۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان افزایش دهد و برای کشاورزانی که گندم خودشان را به دولت تحویل می‌دهند، هزار تومان نیز به‌عنوان جایزه در نظر گرفته است. به ‌این‌ترتیب در زمانی که شعله بحران گندم هنوز این‌چنین زبانه نکشیده بود، دولت با اعلام نرخ 11 هزار و 500 تومانی خرید تضمینی انگیزه کشاورزان داخلی را برای تولید دوچندان کرد.
کاهش وابستگی به واردات
نتیجه حمایت‌های دولت، امروز در پیش‌بینی‌های بین‌المللی از تولید گندم ایران آشکار شده است. وزارت کشاورزی آمریکا در جدیدترین گزارش خود موسوم به «غلات: بازارها و تجارت جهانی» پیش‌بینی کرده است واردات گندم ایران طی سال جاری و با افزایش تولید داخل کاهش 24 درصدی داشته باشد و از 7.2 میلیون تن در سال قبل به 5.5 میلیون تن در سال جاری برسد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، وزارت کشاورزی آمریکا برآورد کرده است که تولید گندم ایران در سال جاری با رشد 10 درصدی نسبت به سال قبل مواجه شود
و به 13.2 میلیون تن برسد. بر اساس برآورد این نهاد دولتی آمریکا، تولید گندم ایران در سال پیش 12 میلیون تن بوده است. در حالی پیش‌بینی شده است تولید گندم ایران طی سال 2022 رشد 10 درصدی داشته باشد که انتظار می‌رود تولید جهانی گندم طی این سال 0.6 درصد کاهش یابد و به 775 میلیون تن برسد.
وزارت کشاورزی آمریکا همچنین انتظار دارد ذخایر گندم ایران طی سال 2022 افزایش 9 درصدی نسبت به سال قبل داشته باشد و به 4.68 میلیون تن در پایان سال 2022 برسد.