برنامه فضایی جمهوری اسلامی ایران از اواخر دهه ۱۳۸۰ شمسی وارد فاز جدی و عملیاتی شد و ارسال چندین ماهواره تله متری و ساده، گام اول کشورمان برای رسیدن به فضای بیرون از جو بود که روندی معمول و استاندارد برای توسعه توان فضایی در تقریبا تمام کشورهای صاحب فناوری در این بخش محسوب می‌شود.

به گزارش مشرق، دهه ۹۰ شمسی اما دوران رکود و تعطیلی برای برنامه بومی فضایی ایران بود. بهم ریختن و تغییرات چندین مرحله ساختار نهادهای مسئول در حوزه فضایی، پرتاب‌های محدود و ناموفق و عدم همکاری و حمایت از دانشمندان و نخبگان فضایی توسط مسئولان اجرایی، از جمله مواردی بود که عمدتاً با ریشه‌های سیاسی، این توانمندی مهم کشور را سرکوب کرد.

سپاه با نور وارد می‌شود

در اواخر دهه ۹۰ شمسی، اما نیروی هوافضای سپاه تغییری مهم در وضعیت برنامه فضایی کشور را در دستور کار قرار داد و در تاریخ ۳ اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۹، ماهواره نور۱ به وسیله ماهواره بر قاصد به مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین ارسال شد. از نور۱ به‌عنوان اولین ماهواره نظامی ایران یاد می‌شود و صرف پرتاب موفق و وارد شدن به مدار این ماهواره هم یک گام مهم بعد از تقریبا یک دهه ناکامی فضایی کشور بود.

از تمسخر ژنرال آمریکایی

تا کابوس برای ارتش آمریکا

در آن زمان ژنرال جان ریموند فرمانده نیروی فضایی آمریکا، به تمسخر این ماهواره پرداخت و پس از اجبار به تایید وارد شدن نور۱ به فضا، گفت که این ماهواره تحت رصد نیروی فضایی آمریکا قرار داشته و از نوع ماهواره‌های مکعبی کوچک است. وی برای تحقیر این دستاورد مهم کشورمان، اعلام کرد ماهواره نور۱ صرفا یک دوربین در مدار زمین است که به دور آن می‌چرخد و بعید است که توانایی اطلاعاتی برای ایران به‌وجود بیاورد. البته صرفا کمی زمان نیاز بود تا مشخص شود که توان واقعی ایران در این زمینه چیست.

پرتاب نور۲ در ۱۴۰۰ 

و شوک اطلاعاتی در ۱۴۰۱

اما روز سه‌شنبه ۱۷ اسفندماه سال ۱۴۰۰ بود که سپاه این‌بار در روزهای پایان یک سال بسیار پر کار در حوزه پرتاب‌های موشکی، با پرتاب موفق ماهواره نور۲، باز هم با ماهواره‌بر قاصد و این‌بار در مدار ۵۰۰ کیلومتری یک پرتاب موفق دیگر را به‌ حساب جمهوری اسلامی ایران ثبت کرد. قرار گرفتن موفق این ماهواره در مدار زمین نیز هم توسط منابع داخلی و خارجی تایید و در عین حال دوباره بر مأموریت شناسایی ماهواره نور۲ نیز تأکید شد.

اما در روزهای اخیر بود که برای اولین بار تصاویری از این موفقیت بزرگ فنی و اطلاعاتی منتشر شد. ابتدا وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صفحه شخصی خود در اینستاگرام برای نخستین‌بار تصاویری که توسط ماهواره بومی نور۲ نیروی هوافضای سپاه تهیه شده را منتشر کرد که از دو نقطه در کشورمان (مرودشت در استان فارس و خورموج در استان بوشهر) تهیه شده بود. در مرحله بعدی نیز تصاویری با کیفیت‌تر از محل ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در بحرین منتشر شد.

برآوردهای تصاویر با کیفیت که از پایگاه دریایی آمریکا در بحرین منتشر شده، نشان می‌دهد که نور۲ ایرانی می‌تواند تصاویری با کیفیت ۱۰ متر را تهیه کند. دقت کنید که این عدد هرچه کمتر باشد به معنی کیفیت بیشتر تصویر است و امروزه در دنیا برای نمونه برخی شرکت‌های تجاری تصاویری با کیفیت ۳۰ سانتی‌متر را هم به فروش می‌گذارند و کشورهای دارنده فناوری‌های خاص نیز خود مشخصا تصاویری با کیفیت بسیار بیشتر را در اختیار دارند. البته با توانمندی‌های فنی که در زمینه پردازش تصویر از طریق ابزارهای رایانه‌ای وجود دارد، همین تصویر تهیه‌شده توسط ماهواره سپاه نیز امکان افزایش کیفیت و پدیدار شدن اطلاعات و جزئیات بیشتر را دارد.

چشم ایران در فضا باز شده است 

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای اولین‌بار با مدرکی غیرقابل کتمان ثابت کرد که توانایی تصویربرداری از فضا در ایران عملیاتی شده و به قول کارشناسان امر، چشم ایران در فضا باز شده است. تقریبا به فاصله ۱ سال از تمسخر اولین ماهواره سپاه توسط فرمانده ارشد آمریکایی، حالا تصاویر مربوط به پایگاه سپاه از بحرین در حکم آب سردی است که بر پیکر آمریکایی‌ها ریخته شده است.

با توجه به خبر مهمی که در همین روزها در این بخش نیز منتشر شد و مشخص شد بخش خصوصی و دانش‌بنیان کشور نیز توسعه و ساخت ماهواره تصویربرداری با کیفیت ۱ متر را آغاز کرده باید منتظر ماند و دید با یک همکاری نیروی هوافضای سپاه و مجموعه‌های دانش‌بنیان، تا پرتاب نسل جدید ماهواره‌های تصویربرداری ایرانی چقدر زمان لازم است اما هرچه بود، از زمان تمسخر ماهواره‌های ایرانی توسط ژنرال آمریکایی تا تبدل شدن آنها به یک کابوس جدید برای ارتش آمریکا، زمان زیادی لازم نبود!