طب ایرانی
ارتباط مصرف شکر و ایجاد افسردگی
یک متخصص طب ایرانی با اشاره به اثر نامطلوب شکر و ایجاد افسردگی اظهار کرد: تحقیقات نشان داده است که شکر سطح هورمون BDNF که مانع از افسردگی می‌شود را کاهش می‌دهد و به همین روش نه‌تنها به پیدایش افسردگی کمک می‌کند بلکه باعث کاهش پاسخ‌دهی درمان افسردگی می‌شود. مطالعات نشان داده کسانی که غذاهای فرآوری شده و شیرین زیادی مصرف می‌کردند پس از ۵ سال عادات غذایی ناسالم احتمال بیشتری برای ابتلا به افسردگی داشتند.
فاضله حیدریان در گفت‌وگو با ایسنا بابیان اینکه شکر روی سایر بافت‌های بدن اثرات نامطلوب زیادی دارد تصریح کرد: مصرف شکر بر پوست، عروق، قلب، مغز، غدد درون‌ریز، جوانی و شادابی، کبد، پانکراس و بسیاری از اعضای دیگر بدن اثرات سوئی دارد. شکر یک ماده اعتیادآور است که باعث التهاب مزمن می‌شود. توانایی شکر در ایجاد التهاب باعث می‌شود روی صورت جوش‌ها و چین‌وچروک‌ها ظاهر شوند.
وی با اشاره به مواد متشکله شکر خاطرنشان کرد: آنچه بعد از فرآیند باقی می‌ماند، ماده مصنوعی غلیظ شده‌ای است که استفاده از آن فایده‌ای برای بدن ندارد. شکر از گلوکز، فروکتوز و گالاکتوز تشکیل‌شده است، در ابتدای کشف آن در جنوب آسیا و آمریکا به‌صورت شربت از نیشکر عصاره‌گیری می‌شد تا اینکه هندی‌ها توانستند آن را به‌صورت دانه‌های کریستالی دربیاورند تا قابل‌حمل‌ونقل شود. شکر تا قرن هجدهم در اروپا جزو کالاهای خوراکی لوکس محسوب می‌شد و درواقع عامه مردم همچنان از عسل به‌عنوان شیرین‌کننده استفاده می‌کردند.
مصرف شکر و خرابی دندان‌ها
وی گفت: ماده کریستالی سفیدرنگی که به‌عنوان شکر می‌شناسیم، یک ماده مصنوعی و فرآیند شده است که اغلب از نیشکر یا چغندرقند به دست می‌آید. شکر برای دندان‌ها بسیار مضر است، چون انرژی لازم برای رشدونمو باکتری‌های بددهان را فراهم می‌کند و محیط را آماده می‌کند تا به‌راحتی در دهان تکثیر پیداکرده و پلاک‌های دندانی تشکیل داده و منجر به پوسیدگی دندان‌ها شوند. همچنین از دیگر مضرات شکر اینکه باعث چاقی می‌شود و چاقی یک عامل خطر برای التهاب مزمن است و هرچه قند بیشتری بخوریم، وزن بیشتری اضافه می‌کنیم.
حیدریان با اشاره به اثر نامطلوب شکر و ایجاد افسردگی اظهار کرد: تحقیقات نشان داده است که شکر سطح هورمون BDNF که مانع از افسردگی می‌شود را کاهش می‌دهد و به همین روش نه‌تنها به پیدایش افسردگی کمک می‌کند بلکه باعث کاهش پاسخ‌دهی درمان افسردگی می‌شود. مطالعات نشان داده کسانی که غذاهای فرآوری شده و شیرین زیادی مصرف می‌کردند پس از ۵ سال عادات غذایی ناسالم احتمال بیشتری برای ابتلا به افسردگی داشتند.
وی در ادامه افزود: شکر ممکن است منجر به علائم شبیه ADHD یا اختلالات یادگیری شود. مقادیر زیاد قند ممکن است بر حافظه و متابولیسم طولانی‌مدت تأثیر منفی بگذارد و باعث التهاب عصبی شود.
افزایش سرعت پیری و چین و چروک پوست
حیدریان با اشاره به اثرات نامطلوب مصرف شکر بر پوست بانوان خاطرنشان کرد: زنانی که کربوهیدرات و شکر بیشتری مصرف می‌کنند چین و چروک بیشتری بر روی پوست خود نسبت به زنانی دارند که رژیم کم قند مصرف می‌کنند. این ترکیبات باعث افزایش سرعت پیری و چین و چروک پوست می‌شود. واکنش بین شکر و پروتئین‌های موجود در بدن باعث ایجاد محصولات نهایی پیشرفته گلیکاسیون (یا AGE) می‌شود. تصور می‌شود که این ترکیبات باعث افزایش سرعت پیری و چین و چروک پوست می‌شود.
وی همچنین از دیگر اثرات مضر شکر برای زنان بر روی کبد و هورمون‌های جنسی عنوان و خاطرنشان کرد: هنگامی‌که مقدار زیادی قند در خون ما وجود دارد کبد مقدار اضافی آن را به چربی تبدیل می‌کند و سپس ژنی به نام گلوبولین متصل‌کننده هورمون جنسی (SHBG) که باعث کاهش میزان پروتئین SHGB در بدن می‌شود را خاموش می‌کند. این پروتئین خاص نقش مهمی در میزان تستوسترون و استروژن موجود در بدن دارد. همچنین در این شرایط بدن ویتامین B را که یک ماده مغذی ضروری برای باروری و تخمک‌گذاری است، از بین می‌برد.
ضعف سیستم ایمنی با مصرف شکر
حیدریان با اشاره به تحقیقات صورت گرفته اظهار کرد: طبق مطالعه‌ای که در سال ۱۹۷۳ در دانشگاه لوما لیندا انجام شد نشان داد که خوردن قند حداقل پنج ساعت پس از مصرف بر سلول‌های سفید خون که با باکتری مبارزه می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. و تحقیقات اخیر در سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد که مکانیسم آسیب قند به سیستم ایمنی بدن از طریق مقاومت به انسولین است که سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند.
این متخصص طب ایرانی افزود: یکی از دلایل اختلال در سوخت‌وساز بدن که توسط رژیم غذایی نامناسب ایجاد می‌شود، توقف فعالیت انسولین است. در این حالت سلول‌ها به سمت مقاومت در برابر انسولین پیش می‌روند. این مسئله بدن را به سمت انواع بیماری‌ها ازجمله سندرم متابولیک، چاقی، بیماری‌های قلبی و عروقی و به‌ویژه دیابت هدایت می‌کند. بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد که مصرف شکر به‌ویژه مصرف زیاد آن با مقاومت به انسولین همراه است. افزایش مقاومت به انسولین منجر به افزایش ریسک درگیری‌های عروقی، شکنندگی عروق و تشکیل پلاک‌های عروقی و بیماری‌های قلب و عروق خواهد شد.
حیدریان بابیان اینکه یکی از مضرات شکر ازدیاد فروکتوز در کبد است خاطرنشان کرد: هنگامی‌که فروکتوز در کبد به چربی تبدیل شد، به‌صورت ذرات کلسترول (VLDL) وارد بدن می‌شود. اما تمام چربی به این صورت از کبد خارج نمی‌شود، بلکه مقداری از آن در کبد باقی می‌ماند. این اتفاق می‌تواند علائمی شبیه به کبد چرب ایجاد کند. مطالعات نشان می‌دهد افراد مبتلابه کبد چرب حدوداً ۲ تا ۳ مرتبه بیشتر از متوسط افراد جامعه فروکتوز مصرف می‌کنند.
بروز سرطان از نتایج مصرف شکر
این متخصص بیان کرد: بالا رفتن مداوم سطح انسولین که یکی از نتایج مصرف شکر است می‌تواند در بروز سرطان نقش داشته باشد. علاوه بر این، مشکلات متابولیکی مرتبط با مصرف شکر که محرک التهابات مختلف شناخته می‌شوند یکی دیگر از علل بالقوه ابتلا به سرطان شناخته می‌شود.
وی افزود: مانند تأثیر سوءمصرف مواد مخدر، شکر هم به‌عنوان پاداش در مرکز مغز دوپامین آزاد می‌کند. مشکلی که شکر و سایر تنقلات دارند این است که خیلی بیشتر از سایر مواد غذایی موجود در طبیعت باعث ترشح دوپامین می‌شوند. به همین دلیل است که افراد مستعد ابتلا به اعتیاد ممکن است به‌شدت به شکر و سایر تنقلات وابسته شوند.
حیدریان تصریح کرد: مطالعات جدید نشان می‌دهند که چربی‌های اشباع‌شده بی‌ضررتر هستند و در واقع متهم اصلی شکر است که به خاطر تأثیرات مضر فروکتوز روی سوخت‌وساز، بدن را به سمت بیماری‌های قلبی هدایت می‌کند. ازدیاد فروکتوز منجر به افزایش‌تری گلیسیرید، کلسترول بد (LDL) متراکم و LDL اکسیدشده (کلسترول بسیار بد) می‌شود. بالا رفتن سطح گلوکوز و انسولین خون چاقی شکمی را در کمتر از ۱۰ هفته افزایش می‌دهد و همه این‌ها عوامل عمده و خطرناک بروز بیماری‌های قلبی است. مطالعات ارتباط آماری قوی بین مصرف شکر و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی پیداکرده‌اند.
این متخصص طب ایرانی گفت: همچنین نوشابه‌های شیرین شده با شکر، به همه علت‌های ذکرشده، با سطح شکر بالا، اثرات زیانباری روی همه بافت‌های بدن دارند.