سرویس خارجی-
امروز پانزدهمین روز جنگ اوکراین است و این در حالی است جنگ در حوزه‌های نظامی، اقتصادی و سیاسی به شدیدترین شکل خود ادامه دارد. جنگ از جایی شروع شد که «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه، پیوستن اوکراین به ناتو و نزدیک شدن این سازمان نظامی تحت امر آمریکا به مرزهایش را برنتابید و پس از سال‌ها هشدار بالاخره حمله را آغاز کرد و حالا و با شروع جنگ «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهور اوکراین می‌گوید دیگر قصد پیوستن به ناتو را ندارد! کار به جایی رسیده که بعضا تهدیدهای هسته‌ای نیز به گوش می‌رسد تا این روزها در برخی از محافل رسانه‌ای و سیاسی از احتمال آغاز جنگ جهانی سوم سخن هم گفته شود.
واکنش کشورهای غربی به تهاجم نظامی روسیه به اوکراین تاکنون بر مبنای اجتناب از ورود به درگیری نظامی مستقیم با نظامیان روسیه استوار بوده است. دلیل اصلی این تصمیم هم کنترل ولادیمیر پوتین بر بزرگترین زرادخانه هسته‌ای جهان است. او نشان داده حداقل در جنگ روانی با غرب ابایی از استفاده از این اهرم و اشاره به قدرت هسته‌ای کشورش ندارد. در این میان آستانه تحمل روسیه در زمینه کمک نظامی کشورهای غربی و متحدانشان در شرق اروپا به اوکراین نیز ممکن است در نهایت بحران‌آفرین شود. مسکو به همسایگان اوکراین از جمله برخی از اعضای ناتو هشدار داده که استفاده جنگنده‌های اوکراینی از پایگاه‌های هوایی این کشورها می‌تواند به معنی دخالت آنها در مناقشه مسلحانه تعبیر شود! به هر روی، «جنگِ اقتصادیِ جهانی» یا «جنگ تحریم‌ها» تا همین الان نیز کلید خورده است. جنگی که حتی کشور عافیت‌نشینِ آمریکا را نیز در بر گرفته است و تورم در این کشور و کشورهای اروپایی افزایش داده است. افزایش بی‌سابقه قیمت سوخت و حامل‌های انرژی در غرب یکی از آن نقطه ضعف‌های جبهه آمریکاست که روسیه به خوبی آن را شناخته و با تهدید به بستن گاز خود به روی اروپا، به افزایش شدید قیمت این حامل‌ها در غرب دامن زده است.
جنگ نفت و گاز
«جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا سه شنبه شب به وقت تهران، ممنوعیت واردات نفت، گاز و سایر واردات انرژی از روسیه به کشورش را اعلام کرد و گفت، این تصمیم در رایزنی نزدیک با شرکای خود گرفته شده است. وی که در کاخ سفید سخنرانی می‌کرد، گفت آمریکا «شریان اصلی اقتصاد روسیه» را هدف قرار‌داده است. بایدن این راهم گفت که این اقدام از حمایت قوی دو حزب کنگره برخوردار است. این ممنوعیت در حالی است که معاون نخست‌وزیر روسیه روز دوشنبه هشدار داده بود چنانچه آمریکا و اتحادیه اروپا واردات نفت از روسیه را ممنوع کنند قیمت این محصول ممکن است به بیش از ۳۰۰ دلار به ازای هر بشکه برسد. تحریم موقت آمریکا علیه نفت و گاز روسیه بلافاصله از سوی انگلیس و ژاپن تکرار شد. سه کشوری که واردات گاز زیادی از روسیه ندارند! در مقابل اروپا با وابستگی 45 درصدی به گاز روسیه حاضر به همراهی با این 3 کشور نشدند.
جهش تاریخی قیمت بنزین در آمریکا
در حالی که هنوز بایدن این ممنوعیت را رسماً اعلام نکرده بود، انجمن اتومبیل آمریکا که از تصمیم بایدن خبر داشت اعلام کرد قیمت بنزین در آمریکا به بالاترین رقم در تاریخ این کشور رسیده است. بنابر اعلام این موسسه، قیمت هر گالن بنزین به 4.173 دلار رسیده که بالاترین قیمتی است که موسسه تاکنون ثبت کرده است. این موسسه، متوسط قیمت بنزین در آمریکا را شنبه گذشته 3.922 دلار برآورد کرده بود. این در حالی است که برخی
پمپ بنزین‌های منطقه لس آنجلس در ایالت کالیفرنیا برای هر گالن بنزین ۵ دلار هم می‌گیرند.
واکنش ترامپ
در این میان «دونالد ترامپ» در واکنش به افزایش شدید قیمت سوخت در آمریکا، جو بایدن را به باد انتقاد گرفت و در بیانیه‌ای کوتاه عنوان داشت: «هنوز دلتان برایم تنگ نشده است؟!» بیانیه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا هم زمان با تصمیم جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا مبنی بر ممنوعیت واردات نفت و گاز روسیه منتشر شد؛ اقدامی که در پی حملات روسیه به اوکراین صورت گرفت و با بحران قیمت سرسام‌آور نفت مواجه شد.
پاسخ پوتین
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه هم در واکنش به تحریم‌های آمریکا و متحدانش، فرمانی را امضا کرد که صادرات بعضی از کالاها و مواد خام را ممنوع می‌کند. به گزارش ایسنا، بخشی از این تدابیر اقتصادی ویژه که تا پایان امسال اجرایی می‌شوند، شامل ممنوعیت یا محدودیت صادرات به خارج روسیه است. فهرست محصولات، کالاها و مواد خام قرار است از سوی دولت روسیه اعلام شود. هدف از این فرمان تضمین امنیت فدراسیون روسیه اعلام شده است. دولت روسیه دو روز فرصت دارد فهرست کشورهایی که هدف محدودیت‌های جدید قرار می‌گیرند و کالاهایی که صادرات آنها باید محدود یا ممنوع شود را کامل کند.
گفتنی است، «الکساندر نواک»، معاون نخست‌وزیر روسیه پیشتر تهدید کرده بود صادرات گاز طبیعی روسیه از طریق خط لوله نورد استریم ۲ به آلمان ممکن است متوقف شود. همچنین باید توجه داشت که روسیه سومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان و صادرکننده بزرگ آلومینیوم، نیکل و پالادیم است. بر اساس اعلام «اُیل پرایس» -تا زمان تهیه این گزارش- قیمت نفت پس از انتشار خبر امضای این فرمان توسط پوتین، با وجود ماهیت مبهمی که داشت شروع به افزایش کرد و نفت در 129 دلار و ۴۰ سنت در هر بشکه معامله شد. این در حالی است که کمتر از 10 روز پیش قیمت نفت حدود 60 دلار بود!
همچنین باید افزود که چین نیز بر اساس اعلام وزارت امور خارجه این کشور در موضعی در واکنش به اعمال ممنوعیت از سوی آمریکا بر واردات نفت روسیه، با چنین «تحریم‌های یکجانبه»‌ای مخالفت کرد. «ژائو لیجیان»، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در اظهار نظر درباره ممنوعیت اعمال شده از سوی آمریکا بر واردات نفت روسیه گفت، چین شدیدا با تحریم‌های یکجانبه مخالف است. «مارین لوپن» نماینده پارلمان فرانسه و نامزد انتخابات ریاست جمهوری فرانسه نیز در مصاحبه با شبکه 2 این کشور ضمن مخالفت با تحریم نفت روسیه تاکید کرد، این کار برابر با خودکشی است.
افزایش نگرانی از کمبود گندم
این جنگ ترکیبی ابعاد بین‌المللی دیگری نیز داشت. آژانس‌های امدادی نسبت به راه افتادن موجی از افزایش قیمت گندم در کشورهایی که هم‌اکنون با تورم، ناامنی غذایی و درگیری مواجه هستند، هشدار می‌دهند. نگرانی‌ها در سراسر غرب آسیا و شمال آفریقا از این بابت که جنگ در اوکراین باعث افزایش قیمت قوت‌های غالب به دلیل مشکل پیدا کردن ذخایر گندم و به صورت بالقوه تحریک به ناآرامی در کشورهای این حوزه شود در حال افزایش است. روسیه و اوکراین بیش از یک چهارم گندم جهان را تامین می‌کنند و مصر بزرگترین واردکننده گندم در جهان است.
مصادره هواپیماهای روس
«گرانت شاپز» وزیر حمل‌ونقل انگلیس بامداد چهارشنبه گفته بود که انگلیس این حق را دارد هر هواپیمای روسی که وارد حریم هوایی انگلیس شد را مصادره کند. وی گفته بود: «ورود هرگونه هواپیمای روسی به حریم هوایی انگلیس را تهاجمی مجرمانه دانسته و می‌توانیم این جت‌ها را مصادره کنیم.» دیروز ظهر خبر رسید انگلیس یک هواپیمای روسیه را مصادره کرده است!
قطع دسترسی آژانس هسته‌ای به سامانه چرنوبیل
اما خبرها از متن جنگ اوکراین آن‌که در حالی که کنترل «چرنوبیل» به دست روسیه افتاده، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده دسترسی به سامانه‌های اطلاعات هسته‌ای چرنوبیل اوکراین را از دست داده و دیگر اطلاعاتی از این نیروگاه به آژانس منتقل نمی‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل اوکراین دیگر، داده‌ها را به این نهاد بین‌المللی ارسال نمی‌کند و همچنین درباره وضعیت کارکنان و پرسنل این نیروگاه که زیر نظر نیروهای روسیه کار می‌کنند، ابراز نگرانی کرد. گارد ملی روسیه نیز اعلام کرده گارد ملی اوکراینکه از نیروگاه هسته‌ای در «زاپوریژیا » نگهبانی می‌کردند، سلاح‌های خود را زمین گذاشته و تسلیم آنها شده‌اند. گارد ملی روسیه همچنین اعلام کرده پس از عقب‌نشینی گارد ملی اوکراین، کنترل کامل نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا را به دست گرفته است.
آتش بس
روز چهارشنبه هجدهم اسفندماه مصادف با چهاردهمین روز آغاز جنگ اوکراین، مسکو از ساعت ۱۰ به وقت روسیه آتش‌بس اعلام کرده و گفته آماده ایجاد کریدورهای بشردوستانه است. در عین حال اوکراینی‌ها می‌گویند آمار کشته‌ها و زخمی‌ها در بین غیرنظامیان رو به افزایش است و بامداد چهارشنبه آژیر بمباران هوایی در کیف، بارها در پایتخت اوکراین به‌صدا درآمده است. خبرگزاری اوکراین خبر داد، در حمله هوایی به شهر میلان در استان سومی، 5 غیرنظامی کشته شدند. جدایی طلبان نزدیک به روسیه در لوهانسک نیز می‌گویند ۷ غیرنظامی آنها در گلوله باران نیروهای اوکراین در ۲۰ روز گذشته کشته و ۸ نفر زخمی شده‌اند. حدود 2 و نیم میلیون تن نیز آواره شده‌اند. در این میان از استقرار سامانه پدافندی پاتریوت آمریکا در لهستان نیز خبرهایی منتشر شده است. همچنین رسانه آمریکایی به نقل از یک مقام ارشد دولت جو بایدن گفته‌اند کاخ سفید در حال افزایش کمک‌های اطلاعاتی به اوکراین و ارسال گزارش‌های اطلاعاتی بدون موانع اداری و بوروکراتیک مرسوم است.
سوئد: پیوستن به ناتو اشتباه است
اما خبر دیگر از بی‌اعتمادی به ناتو و آمریکا آن‌که نخست‌وزیر سوئد برای چندمین بار در دو هفته گذشته درخواست‌ پیوستن به ناتو را رد کرد و گفت اکنون چنین درخواستی امنیت اروپا را «بی‌ثبات» می‌کند. سوئد از سال ۱۸۱۴ وارد جنگ نشده و سیاست خارجی خود را بر «عدم مشارکت در ائتلاف‌های نظامی» بنا کرده است، اما در سال‌های اخیر با افزایش تنش‌های مربوط به روسیه در منطقه بالتیک، روابط نزدیک‌تری با ناتو ایجاد کرده بود. با این حال، «ماگدالنا آندرسون»، نخست‌وزیر سوئد، به خبرنگاران گفت که: «اگر سوئد در این وضعیت تصمیم بگیرد که به ناتو بپیوندد، این منطقه از اروپا را بی‌ثبات خواهد کرد و موجب افزایش تنش‌ها خواهد شد.»