اظهارنظر آقای روحانی درباره خروج اقتصاد کشور از رکود در فصل بهار امسال، در حالی اعلام شد که دولت لایحه خروج از رکود را اواسط تابستان به مجلس ارائه کرد و 26 مرداد هم مجلس یک فوریت آن را تصویب کرد و بررسی این لایحه به فصل پاییز موکول شده است.
بنابراین با توجه به اظهارنظر رئیس‌جمهور درباره خروج از رکود و همین طور آمارهای رسمی دولت در مورد تداوم روند به شدت نزولی تورم، می‌توان گفت مهم‌ترین برنامه اقتصادی دولت یعنی خروج غیرتورمی از رکود، عملا محقق شده است. از این رو، این سوال مطرح می‌شود که اگر خروج غیرتورمی از رکود، محقق شده است، آیا دولت لایحه خروج غیرتورمی از رکود را از مجلس پس می‌گیرد؟
رکود چیست؟
رکود در تعریف اقتصادی به دو دوره سه‌ماهه پیاپی رشد منفی در اقتصاد یک کشور اطلاق می‌شود. به بیان دقیق‌تر می‌توان رکود اقتصادی را به معنای کاهنده بودن رشد تولید ناخالص داخلی واقعی معنا کرد. در این حالت اقتصاد حالت انقباضی به خود می‌گیرد و کوچک می‌شود.
طبق آمار بانک مرکزی، نرخ رشد اقتصادی کشور از ابتدای سال 1391 تا انتهای سال 1392 نزولی بوده است؛ یعنی در این دو سال، اقتصاد کشور دچار رکود بوده است. بنابراین از لحاظ تعریف اقتصادی، اگر در سه ماهه اول امسال نرخ رشد اقتصادی کشور، مثبت شده باشد، اقتصاد ایران از رکود خارج شده است. با این حال، بانک مرکزی هنوز آمار نرخ رشد اقتصادی فصل بهار امسال را اعلام نکرده است اما احتمال قریب به یقین، رشد مثبت در این مدت، صحت دارد و اقتصاد ایران از لحاظ تکنیکی از رکود خارج شده است؛ اما از لحاظ واقعی همچنان کسادی و رکود در بازارها حاکم است. بر مبنای همین ابهامات است که اقتصاددانان نیز نسبت به خروج کشور از رکود، ابراز تردید می‌کنند. در واقع درباره رشد اقتصادی کشور روي كاغذ نشان‌هاي مثبتي رخ داده اما اثر آن مانند رشد اقتصادي واقعي و رونق توليد در تمام بخش‌ها و ايجاد اشتغال نيست و تا رسيدن به اين نقطه نياز به زمان و برنامه‌ريزي بيشتري است.
 دیدگاه اقتصاددانان
دکتر تقوی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، با اشاره به صحبت‌های اخیر آقای روحانی در خصوص عبور از رکود اظهار داشت: آقای روحانی باید زمانی این حرف را بزند که سال تمام شده و نرخ رشدی کمتر از نرخ‌های رشد منفی قبل و یا نرخ رشدی مثبت توسط نهادهای آماری کشور اعلام شده باشد.
وی افزود: باید دید نرخ رشدی که دولت مدنظر دارد مربوط به چه دوره‌ای است.
تقوی در ادامه اضافه کرد: احتمالا آقای روحانی آماری از جانب بانک مرکزی دریافت کرده که چنین ادعایی می‌کند. به هر حال اگر آقای سیف و همچنین مرکز آمار این گفته‌ها را تایید کنند که نرخ رشد ماهانه در بهار امسال نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده است، برای ما نیز قابل قبول خواهد بود. اما در حال حاضر آیا شما احساس می‌کنید از رکود خارج شده‌ایم؟ آیا از درصد بیکاران کاسته شده است؟
وی توضیح داد: مقصود آقای روحانی این است که منحنی حتی در قسمت‌های نزولی سیر صعودی پیدا کرده است. نرخ‌های رشد منفی کم شده و در حال حرکت به سمت بیرون از رکود هستیم.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: با مقایسه دوره آقای روحانی با دوره آقای احمدی‌نژاد، مشاهده می‌کنیم که دلار ارزان شده است و همین ارزان شدن دلار بهانه‌ای شد برای کاهش تورم. البته کار خاصی در حوزه اقتصاد انجام نشد بلکه همین اتفاقات یک واکنش سیاسی و ناشی از تغییرات سیاسی کشور بود. امیدواریم واقعا اقتصاد ما از رکود خارج شده باشد و آثار این خروج از رکود را نیز در تمامی بخش‌های اقتصادی کشور و زندگی مردم مشاهده کنیم.
جمشيد پژويان رئیس سابق شورای رقابت نیز در اين باره گفت: عبور از ركود به معناي ورود به مرحله رونق است و با شاخص‌هايي مانند رشد اقتصادي، افزايش نرخ سرمايه‌گذاري و كاهش بيكاري مشخص مي‌شود كه بايد رئيس‌جمهور در اين باره توضيح مي‌دادند.
 وي با بيان اينكه كاهش فشارهاي تحريمي البته باعث شده برخي ظرفيت‌هاي معطل در بخش پتروشيمي و خودرو‌سازي فعال شوند، گفت: اما آيا اين موارد شاخص‌هاي خروج از ركود را بهبود بخشيده و بخش‌هاي مختلف اقتصاد اعم از صنعت و كشاورزي اين علامت‌ها را دريافت و تحركي در آنها ايجاد شده است؟  
وي افزود: ضمن اينكه معيار ما براي اين شاخص‌ها چه بازه زماني است؟ و دولت بايد مراقب باشد تا اتهامي كه نسبت به دولت قبل مبني بر استفاده از آمارها وارد بود در اين مدت به دولت جديد وارد نشود.
وي با بيان اينكه موانع ساختاري خروج از ركود رفع نشده، گفت: هم اكنون نرخ بازده صنعت به طور متوسط 5 تا 6 درصد است، در حالي كه نرخ بازدهي در بخش مستغلات و تجارت بيش از 100 تا 200 درصد است و بديهي است تا زماني كه اين مشكل ساختاري رفع نشود نمي‌توان انتظار سرمايه‌گذاري در بخش توليد را داشت.
دكتر پژويان خاطرنشان كرد: براي خروج از ركود بايد از مباني اقتصاد خرد استفاده كرد و با اجراي درست ماليات، اقتصاد و سرمايه‌گذاري را به ريل اصلي خود يعني توليد هدايت كرد و گرنه رونق واقعي رخ نخواهد داد.
آمار و ارقام حكايت از خروج از ركود ندارد
نايب رئيس كميسيون مشترك بررسي لايحه خروج از ركود مجلس شوراي اسلامي نيز گفت: زماني مي‌توانيم ادعا داشته باشيم كه از ركود عبور كرده‌ايم كه اقتصاد علائم رونق خود را بروز دهد اما آمار و ارقام فعلي حكايت از آن دارد كه كشور از نظر اقتصادي وضعيت مطلوبي ندارد.
محمدرضا پورابراهيمي، نماينده مردم كرمان در مجلس شوراي اسلامي ادامه داد: شاخص‌ها و ارزيابي‌هاي آخر سال مشخص خواهد كرد كه واقعا از ركود خارج شده‌ايم يا خير؟ آمار و ارقام فعلي حكايت از آن دارد كه كشور از نظر اقتصادي وضعيت مطلوبي ندارد.
وي اظهار داشت: به احتمال زياد رئيس‌جمهور پيش‌بيني كرده‌اند كه از ركود خارج خواهيم شد؛ زيرا در نيمه اول سال نمي‌توان اعلام كرد كه وضعيت اقتصادي كشور بهبود يافته و از ركود خارج شده‌ايم. پورابراهيمي تأكيد كرد: با مقايسه آمار‌هاي اقتصادي سال 92 و 93 مي‌توان در مورد شاخص‌هاي خروج از ركود اظهار نظر كرد.
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به خبر منتشرشده در مورد شرایط رکودی کشور و گزارش سه ماهه اول سال گفت: مرکز آمار و بانک مرکزی، رسماً وضعیت خروج از رکود را اعلام کنند. مهرداد بذرپاش، عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به خبر منتشر شده در مورد شرایط رکودی کشور و گزارش سه ماهه اول سال اظهار داشت: با توجه به بهبود شرایط بودجه‌ای کشور و افزایش ورودی خزانه و تبدیل هر دلار فروش نفت به 2500 تومان، بهتر است دولت هر چه سریع‌تر پروژه‌های عمرانی کشور را تسریع بخشد تا کشور از رکود خارج شود.
وی با اشاره به سخنان رئیس‌جمهور در مشهد مقدس مبنی بر اینکه طبق گزارش سه ماهه اول سال از رکود خارج شده‌ایم، افزود: جا داشت مشاوران و مدیران اقتصادی دولت گزارش سه ماهه اول را حداکثر تا یک ماه بعد به رئیس‌جمهور تقدیم کنند، نه اینکه تازه یک هفته پیش شرایط رکودی اعلام و بلافاصله چند روز بعد اعلام خروج از رکود شود.‌بذرپاش تأکید کرد:‌ هر چند این گزارش‌ها خروج از رکود را نشان نمی‌دهد، اما مرکز آمار و بانک مرکزی رسماً گزارش را منتشر کنند و با عدد و رقم میزان تولید و اشتغال را اعلام کنند.
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه انتشار این گزارش وضعیت رکودی کشور را مشخص می‌کند،‌ تصریح کرد: مرکز آمار و بانک مرکزی، رسماً وضعیت خروج از رکود را اعلام کنند.