تأثیر عملی وجود علمای عامل
از آیتالله گلپایگانی سوال کردند: چرا معنویت طلاب و علمای قدیم بیشتر از علمای امروز بود، با اینکه الان درسهای اخلاق برگزار میشود و آن زمان چنین نبود.
فرمودند: علت این است که علمای بزرگ در مدرسه با طلاب بودند و طلاب بهطور روزمره آنها را از نزدیک میدیدند و تحت تأثیر سلوک رفتار و معنویت آنها قرار میگرفتند و برای طلبهها الگو بودند ولی حالا علمای بزرگ در کنار طلاب نیستند. حضرت حجتالاسلام والمسلمین مرحوم شیخ عبدالرحیم جعفری(از علمای برجسته معاصر اردبیل) میفرمود: لازمترین مسئله در رشد طلاب حضور شخصیتی در مدرسه است که طلاب با دیدن او بگویند من اینگونه خواهم شد. حضور چنین اساتیدی تربیت عملی برای طلاب است. حرکات و سکنات علمای عامل مثل یک مدرسه آموزنده است.
یادم نمیرود که زمانی در مدرسه فیضیه برای درس اخلاق حضرت آیتالله اشتهاردی حاضر شدم اما مدرسی (موضع درس و جای درس گفتن) که برای این کار آماده شده بود در اثر بارندگی غیرقابل استفاده بود، در حالی که سیل شاگردان در برابر مدرس اجتماع کرده بودند، وقتی استاد حاضر شدند، تشخیص دادند که درس اخلاق باید در یکی از مدرسهای دیگر فیضیه برگزار شود، آنگاه با دست به یک مدرسی در آن طرف فیضیه اشاره کردند که حضار به آن مدرس تشریف ببرند. بعد از رفتن شاگردان استاد معظم به صورت تنها خودشان را به مدرس رساندند و حاضر نشدند جلوی جمعیت حرکت کرده و هیبت تصنعی برای خود درست کنند.
آیتالله سیدحسن عاملی