گزارشی از نشست «سوژه های سینمایی جنایات آمریکا» در جشنواره عمار
آمریکا؛ سوژه ای برای فیلم سازی
یک فعال فرهنگی معتقد است: یکی از سوژه های قابل توجه برای فیلمسازی، سانسور روشنفکران و نسلکشی توسط آمریکاست. هواپیمایی ایرباس، شهدای ترور، کودتای 28 مرداد، ساواک، لانه جاسوسی و ... موضوعاتی است که خیلی جای کار دارد اما مغفول واقع شده است.
یک فعال فرهنگی معتقد است: یکی از سوژه های قابل توجه برای فیلمسازی، سانسور روشنفکران و نسلکشی توسط آمریکاست. هواپیمایی ایرباس، شهدای ترور، کودتای 28 مرداد، ساواک، لانه جاسوسی و ... موضوعاتی است که خیلی جای کار دارد اما مغفول واقع شده است.
در نشستی که در چهارمین جشنواره فیلم عمار در سینما فلسطین برگزار شد، مصطفی فارویی به شماری از موضوعات مغفول در تاریخ آمریکا پرداخت که می توانند سوژه های مناسبی برای ساخت آثار سینمایی در اختیار دغدغه مندان این حوزه قرار بدهند.
فارویی موضوع سخنان خود را سوژه هایی معرفی کرد که درباره سیاستهای کشور آمریکا میتوان طرح نمود و در آثار مستند و داستانی از آنها استفاده کرد. وی در ابتدای این نشست بخشی از یک سخنرانی را قرائت نمود که حاوی آمارهای تکان دهنده ای از وضعیت رفاهی مردم جهان و تبعیض بین طبقات اجتماعی در جامعه آمریکا بود. این متن قسمتی از سخنرانی محمود احمدینژاد در سازمان ملل در سال 2011 بود.
در این نشست فارویی بیشتر بر مشکلات اقتصادی در ایالات متحده تأکید کرد. به گفته او اقتصاد آمریکا رقم بسیار بالایی بدهکار است و به طور مثال تنها کشور تایلند 400 میلیارد دلار از آمریکا طلبکار است و هیچ راهی هم برای استیفای حقوق خود ندارد. هنگفت بودن این بدهی باعث یک بحث تکراری و حتی نمایشی بین کنگره و دولت در مورد افزایش سقف بدهیها شده که همواره به یک نتیجه ثابت (افزایش میزان بدهی) منجر می شود.
پایگاه های نظامی آمریکا نیز سوژه هایی هستند که در سراسر جهان از اروپا تا ژاپن پراکندهاند و بسیاری از آنها حداقل 50 هزار نیروی آمریکایی را در خود جا دادهاند. در همسایگی ما نیز کشورهایی مثل بحرین، عربستان و کویت میزبان این پایگاه های نظامیاند و برای امور پولی، مالی و تجاری خود تقسیم کاری دارند که مشابه آن را در کشورهای اروپایی هم می توان دید.
فارویی در ادامه این سوال را مطرح کرد که آیا ما سوژه های ضدآمریکایی را برای کارهای سینمایی در اختیار نداریم؟ یا فاقد تسلط و تکنیک کافی برای ساخت چنین آثاری هستیم؟ به نظر فارویی نقص تنها در کمکاری و عدم پیگیری این مسائل است و الا در تاریخ آمریکا سوژههای فراوانی برای ساخت آثار ضدآمریکایی پیدا میشود و استعداد بالقوه برای تولید نیز کاملا موجود است.
وی تصریح کرد: آمریکا برای همه انقلابها و جنگهای تاریخ فیلم ساخته و ایدئولوژی آنها اگر در راستای تفکرات خودشان بوده، تبلیغ کرده و اگر نبوده وحشتناک نشان داده است و آن تفکر را زیر سؤال برده که نمونه بارزش «آرگو» بود.
در ادامه این سخنرانی، فارویی ضدیت با آمریکا را متجددانه و روشنفکرانه خواند و اضافه کرد: بسیاری از روشنفکران غربی چه در داخل آمریکا و چه خارج از آمریکا مشغول انتقاد به سیاست های دولت آمریکا هستند اما در جامعه ما شناخته شده نیستند و در رسانه هایی مثل صدا و سیما هم چندان به آنها پرداخته نمی شود. بحث بعدی بحث سانسور در ایالات متحده است شما چقدر در آمریکا میتوانید درباره مشکلات جامعه صحبت کنید؟ بدتر از آن هجمه علیه اسرائیل است که در قاموس رسانههای آمریکا هیچ جایی ندارد.
از دیگر موضوعاتی که در این جلسه روی آنها تأکید شد بحث انشقاق جمعیتی و فرهنگی در آمریکا بود. به نظر فارویی آینده جامعه آمریکا و احتمال تجزیه ایالات متحده بحث هایی کاملا جدی هستند و جمعیت بالای رنگین پوستان و اسپانیولی زبان ها به خصوص در ایالات جنوبی چالش های مهمی را برای این کشور ایجاد نموده اند.
فارویی در ادامه سخنانش به فهرستی از جنایات داخلی و بین المللی آمریکا پرداخت که از جمله آنها پاکسازی نسل سرخپوستان و جنایاتی مثل انفجار بمب اتمی در هیروشیما و ناکازاکی یا حتی کشتار طرفداران فرقه داویدی و یا جنایت در حق مردم ویتنام و موارد مشابه را شامل می شد.
ضربه پذیر بودن نظامی ایالات متحده و نیاز ایالات متحده به جنگ از سایر موضوعاتی است که از نظر فارویی می تواند موضوع آثار ضدآمریکایی قرار بگیرد. به نظر ایشان حکومت آمریکا وضعیتی شبیه به روسیه تزاری دارد که تنها برای این وارد جنگ اول جهانی شد که میخواست توجه مردم را به بیرون از مرزها منعطف کند. به همین ترتیب دولت آمریکا نیازمند فرافکنی مشکلات بیشمار داخلی خود به خارج از مرزها است.
به نظر فارویی سوژه های ضدآمریکایی در خود آمریکا فراوان وجود دارد. علاوه بر بحث های اجتماعی ناب و جزئی مانند جنبش وال استریت اشکال متنوع سانسوز نیز می تواند مورد توجه قرار بگیرد. هژمونی رسانه در جامعه آمریکا اجازه انتشار بعضی اخبار را نمی دهد یا کاملا مانع ضریب یافتن اخباری می شود که خلاف جریان اصلی هستند.
از این رو بحث عدم تحمل مخالف نیز از جمله مباحث جذاب سیاست داخلی آمریکا است. به نظر فارویی فعالان سیاسی و موثری مثل لوترکینگ و مالکوم ایکس همواره به طرز مشکوکی در آمریکا کشته شده اند.
در این نشست بحث های دیگری مانند میزان بالای قتل و جنایت، حمل سلاح، نرخ رو به افزایش بیکاری، ازدیاد افراد گرسنه، آمار بالای زندانیان و مسائلی مثل تبعیض نژادی از معضلات جدی آمریکا معرفی شدند. همچنین در ارتباط با کشور ایران سوژه هایی مانند ساقط کردن هواپیمای ایرباس، شهدای ترور، تشکیل ساواک، و نقش گسترده آمریکا در کودتای 28 مرداد وجود دارد که متأسفانه به دلیل کم کاری چندان مورد توجه قرار نگرفته اند.