تمرکز را به هم نزنند (نگاه)
محمدهادی صحرایی
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا اللهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون. اى كسانى كه ايمان آوردهايد، صبر كنيد و ايستادگى ورزيد و مرزها را نگهبانى كنيد و از خدا پروا نماييد، اميد است كه رستگار شويد. آیه 200 سوره آل عمران
این آیه شریفه، به تنهایی دستور کارآمدی اجتماع مؤمنین و شاخصه‌های مهم تاب‌آوری و استقامت جامعه زنده، چابک و جوشان اسلامی را بیان می‌دارد. حیف است تنها به ترجمه اکتفا کرد و وقتی ضرباهنگ کلمات خدا شنیده می‌شود، اندیشه و ذوق را از هیجان پرواز، محروم کرد. لطافت این آیه وقتی شنیدنی‌تر است که در بیان مفسرانی حکیم و عالمانی بزرگ همچون علامه طباطبایی و علامه مصباح یزدی بیاید و معارفی از آن را برای اندیشه‌های گرسنه ما، لقمه لقمه کنند. باید در تلخ و تند حوادث و گرگ و میش حقایق، به بزرگان رجوع کرد تا از آنچه که دریافته‌اند به ما بفرمایند و راه بگشایند. طی مراحل پیچیده آخرالزمان، بی‌همرهی خضر نتوان کرد، ره دراز است و باید از خطر گمراهی ترسید.
این آیه خطاب به مؤمنین چهار کلید واژه مهم را معرفی می‌کند. اصْبِرُوا وَ صابِرُوا وَ رابِطُوا وَ اتَّقُوا. صبور باشید و به صبر سفارش کنید و ارتباطات مؤمنانه را محکم کرده و تقوا پیشه کنید تا به هدف برسید. اینها لوازم رستگاری ما در خوشی و ناخوشی‌ها هستند. در گشایش‌ها و هم تنگناها. نباید شتابزده بود که شتابزدگی کمانداران تنگه احد و تمرد آنها از دستور و زیرکی دشمن در کمین، جنگ پیروز شده را به مصیبت مبدل کرد. طمع؛ اژدهای خفته در سایه است که آفتاب پیروزی آن را گرم و بیدار می‌کند.
دعوت به صبر نیز همین گونه است. آنها که با تشکیل دولت اسلامی و حکومت علوی، توقع بسامان شدن یک شبه مشکلات را دارند و هر روزشان را با چه شد؟ چه نشد؟ چرا نمی‌شود؟ شروع می‌کنند، بی‌شک از تاریخ واقعیات و حقایقش بی‌خبرند. وقتی علی علیه‌السلام به حکومت رسید، افعی‌های کرخت و آسوده، سر برآوردند. حرامیان و حرام‌خورها با ناکامان جامانده از جاه و مقام، همداستان شدند و ذکر مدام خود و مردم را آیه یأس کردند. به این نیز اکتفا نکردند و در دل مردم، دلهره می‌افروختند. معاویه به دست گروهی از اینان شمشیر داد و برخی را رسانه کرد که تا می‌توانند سفید را سیاه نمایند و تخم ناامیدی و بذر نارضایتی بکارند. بعد از این دو گروه برای ساده‌لوحان ظاهربین، از آرمان‌های معطل مانده و تکلیف‌های بر دوش گفت و همه اینها برای این بود که تمرکز را از علی بگیرند و او را به جنگ سخت و نیمه سخت و نرم مشغول کنند.
مشکل همیشگی حکومتهای صالح، کسانی هستند که صبرِ کم دارند و توقع بالای بدون اقدام. دور می‌نشینند و باکارِ نکرده توقع همه چیز دارند. زود ناامید می‌شوند و به راحتی گلایه می‌کنند. جبران ناکارآمدی نااهلان و ناملایمان را از کسانی می‌خواهند که روز و شبشان را برای جبران مافات، به هم دوخته و با مردم صادق و ملایم‌اند. کسانی که آرمان‌گرا هستند و واقع‌نگر نیستند همه چیز را با حکومتی رؤیایی و غیرواقعی مقایسه می‌کنند و پله‌های رسیدن را نمی‌بینند و نمی‌پیمایند. در همین روزگار ما تا سه ماه پیش دعای مردم این بود که ای‌کاش هرگز تحقیر و تحریف و تحریم و بدبختی را نبینند. آنها که آب خوردن و سلامت و تجارت مردم را وابسته به رفع تحریم کردند و اکنون با اراده مردم، دولت انقلابی جبهه تحریف را شکسته و در همان تحریم، و در مدت دو ماه بیش از ده برابر یک سال و نیم دولت قبل، واکسن وارد و تزریق کرده و ایران را عضو دایم شانگهای کرده و تورم را بعد از ماه‌ها کاهش داده است.
این دو قلم مُشتی از ده‌ها اقدام مثبت اخیر است که مردم می‌بینند ولی وقتی رسانه‌ها اسیر نامردان باشند، به جای مؤاخده و معاتبه آنها که با خنده و اطوار، برجام را نخوانده امضا و بیست دقیقه‌ای مصوب کردند و خرده گرفتن به آنها که معتقد بودند ابرها زیر خودشان را نگاه می‌کنند، به دنبال مو در تغار ماست می‌گردند. از آن همه زیبایی سفر جمعه‌های دکتر رئیسی به ویژه به اردبیل؛ مقدس یا محقق اردبیلی، برجسته می‌شود. در معارفه استاندار محجوب، متانت بزرگوارانه را نمی‌بینند و سیلی بی‌ادبانه را بزرگ می‌کنند. حقه‌بازانی که دیروز «واکسن بخرید» را ترند می‌کردند و امروز «واکسن نزنید» را هشتگ می‌کنند و مشکلات امروز را ریشه‌یابی نمی‌کنند و... و از این قبیل بسیار است، که رسالت مهم رسانه ملی در دوره جدید می‌باشدکه با آموزش هوشمندانه، توان تحلیلی و سواد رسانه‌ای و سابقه تاریخی جامعه را بالا ببرد.
نباید به امید برخی به ظاهر رفیقان نشست. کسانی که بعد از خواب هشت ساله، اکنون عکس و تیتر و مطلب‌شان بوی نامروتی می‌دهد. انصاف خوب است حتی از کافر. ولی عقده‌گشایی برخی را باید در تعصبات کور جناحی جست. تکبر چندش‌آور کجا و تواضع امروز مسئولین کجا؟ سپاه، سیلی نمی‌خورد ولی از نارفیقان، خنجرِ بسیار خورده و می‌داند که نباید فرصت خدمت و جبران خسارات اعتدالیون اصلاح‌طلب را با مشغول شدن به بهانه‌های واهی به هدر داد. خادمان ملت می‌دانند که هدف اصلی دشمنان در متراکم کردن مشکلات، از اشغال افغانستان تا همین اختلال سامانه بنزین و اخلال در خدمت رسانی به مردم همگی برای به هم زدن تمرکز دولت فعال فعلی و غافل کردن آن از حل مشکلات انباشته است و هرکس غیر از پمپاژ امید و اقدام به اصلاح امور به کاری مشغول شود، آگاه یا ناآگاه، روال غلط دولت گذشته در تخریب اعتماد عمومی و سوزاندن فرصت‌ها و عصبانی کردن مردم را ادامه داده است.
خطا به هرشکل و از هرکسی محتمل است ولی جبهه مقابل، کم اشتباه ندارد، چرا اهل حرف و غفلت، آنها را نمی‌بینند؟ فاقِ پاره دشمن ندیده، به زلف ما خیره‌ای رفیق؟ رسانه‌های آمریکا که از احمقانه‌های ترامپ به ستوه آمده بودند امروز از سلامت مشاعر بایدن ناامید شده‌اند. ملکه، نتانیاهو، مکرون، جانسون و سایر خرابکارهایی که در مقابل ایران صف بسته‌اند هرکدامشان به تنهایی مجموعه‌ای از‌اشتباهات مهلک‌اند و می‌توانند موضوع عبرت‌ها باشند. روزنامه ایرانی، لزوماً روزنامه‌ای نیست که در کشورمان منتشر شود، روزنامه ایرانی و جمهوری اسلامی، روزنامه‌ای است که مرز مشخصی بین مطالبش با دشمنان مردم قائل باشد و دیده شود و مردم صداقت او را در همه دوره‌ها ببینند و نتوان خُرده تعصب کور حزبی و جناحی به آن گرفت.
بعد از آن صبر و توصیه به صبر، دستور بعدی آیه، مرابطه است. علامه طباطبایی در این مورد می‌فرمایند: «مرابطه از نظر معنا اعم از مصابره است، چون مصابره عبارت بود از وصل كردن نيروى مقاومت افراد جامعه در برابر شدائد و مرابطه عبارت است از همين وصل كردن نيروها، اما نه تنها نيروى مقاومت در برابر شدائد، بلكه همه نيروها و كارها، در جميع شئون زندگى دينى، چه در حال شدت و چه در حال رخا و خوشى»1. اتقوالله، توصیه چهارم این آیه و گویاتر از هر توضیحی است. این چهارگانه، نیازمند رویکرد جدی جوامع اسلامی برای داشتن زندگی عزتمندانه و مقتدرانه و بازدارنده دشمنان است. باید ارتباطات اجتماعی را سرو سامان داد و محکم نمود و همه اینها را به زیور تقوا آراست و با پرهیزکاری به کار بست. توان‌ها را متحد کرد و هر نوع قدرت اعم از علم و ثروت و توان نظامی و ساختار اجتماعی را افزود.
وضعیت تأثرآور مردم مظلوم افغانستان، جز با به کاربستن این آیه بسامان نمی‌شود. همان گونه که در مورد فلسطین و عراق و سوریه و لبنان و حتی ایران که مرکز بیداری اسلامی و چشمه جوشان اصلاح و تغییر است نیز همین گونه می‌باشد. مؤمنین و مستضعفین باید همدیگر را پیدا کنند و سازمان و ساختار اجتماعی بسازند تا بتوانند در مقابل شبکه پیچیده دشمنان و نقشه‌های چندلایه آنها مقاومت کنند. بی‌شک هدف راهبردی آمریکا در افغانستان ایجاد ناامنی و در نهایت جنگ داخلی است تا بتوانند راه را برای بازگشت خود و جبران شکست حقارت‌آمیز خود باز کنند. فرار تاریخی قوای آمریکا پس از بیست سال اگرچه دیدنی بود ولی از این نکته نباید غافل شد که آمریکا حدود 300 شبکه تلویزیونی و حدود 200 کانال رادیویی و هزاران NGO را برای افغانی‌ها تأسیس نکرد که رهایشان کند. این لاروهای به جا مانده در این بیست سال مسئول تزیین و تبلیغ سبک زندگی آمریکایی و هالیوودی برای مردم محروم افغانستان‌اند. از اتفاقات چندهفته فرودگاه کابل در ابتدای تسلط طالبان و افرادی که حاضر بودند بمیرند ولی بدون آمریکا نمانند، نباید ساده گذشت. همان گونه که از مأموریتNGOهای عراقیِ پس از صدام نباید چشم پوشید.
موفقیت‌های جبهه مقاومت در منطقه درخشان و پیروزی‌ها پی درپی است و بدون شناخت آنها نمی‌شود تحلیل صحیحی از اتفاقات دو سه ماه اخیر به دست آورد. دستاورد بی‌سابقه عملیات سیف‌القدس فلسطینیان را باید از نو مرور کرد. اخراج آمریکایی‌ها از افغانستان، فروش سوخت به لبنان، پیروزی‌های حیرت‌آور انصارالله یمن، درخواست حکومت سعودی برای مذاکره با ایران، نتیجه انتخابات عراق، عضویت دائمی ایران در سازمان همکاری شانگهای، رزمایش فاتحان خیبر، امید‌آفرینی دولت دکتر رئیسی و ترمیم اعتماد عمومی و اصلاحات مالی تجاری و... همگی حکایت از اتفاقات خوب در آینده دارد که در دوره جهاد تبیین باید به آن پرداخته شود و در پیروزی‌های پیش رو نیز بیشتر مراقب تنگه‌های احد و نفوذی‌ها بود.
_______________
1- تفسیر المیزان/ ج4/ ص144