اعتراف رادیو فردا به درماندگی آمریکا مقابل ایران (خبر ویژه)
وبسایت رادیو فردا در تحلیلی مینویسد: بهنظر میرسد رهبر جمهوری اسلامی عجله چندانی برای بازگشت به میز مذاکرات ندارد.
شایعترین گزاره این است که طبق الگوی پس از شکست مذاکرات هستهای سال ۸۳ که حکومت ایران با ابزار افزایش ظرفیت غنیسازی و تولید سانتریفیوژ تلاش کرد با دست پُر به مذاکرات هستهای برگردد، اینبار در حال «تقویت توانمندی ظرفیت سلاح اتمی» خود است تا امتیاز بیشتری بگیرد. خطر این رویکرد ایران طبق هشدارهای مقامهای آمریکایی این است که پیشرفتهای فنی ایران ممکن است برجام را بلاموضوع کند، ولی احتمالاً چنین موضوعی برای رهبر جمهوری اسلامی نگرانکننده نیست. در واقع او هراس چندانی از تصویری که از پیامدهای تأخیر در مذاکرات و توافق و برداشته نشدن تحریمها ترسیم میشود، ندارد و نیرویی هم که بتواند این ترس را تحمیل کند، قدرت کافی ندارد.
شق اول این نیروها به فضای سیاست داخلی ایران بازمیگردد. در بازه زمانی سال ۹۰ تا ۹۲ که تحریمها علیه حکومت ایران به اوج رسیده بود، طیفی از نیروهای سیاسی، حضور فعال در لایههای بالادستی سیاست ایران داشتند که درباره پیامدهای تحریمها هشدار میدادند، برای مذاکره با غرب فشار میآوردند، آن را تبدیل به یک الگوی انتخاباتی کردند و آمادگی برای برعهده گرفتن نقش مذاکرهکننده / سازشکار داشتند. همه این نیروها اکنون حاشیهنشین شدهاند و بهعنوان نماد باخت معرفی میشوند.
رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی پس از خروج دولت ترامپ از برجام بارها اشاره کرده که مذاکرات با آمریکا نشان داد «بیاعتمادی» او به غرب درست بوده است.
علیاکبر صالحی، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، در روایتش از مذاکرات محرمانه سال ۹۱ در عمان اشاره میکند که این نگرانی سابقهدار است و به نقل از رهبری میگوید: ««نمیتوانیم به آمریکاییها اعتماد کنیم؛ با توجه به خلف وعدهای که میکنند، تجربه بدی از آنها داریم. آنها هیچ وقت پایبند به عهد و پیمان نبودند» ...عرض کردم اگر اجازه دهید، برای اتمام حجت در این زمینه اقدام کنیم، به هر حال چیزی را از دست نمیدهیم؛ یا به نتیجه میرسیم یا نمیرسیم... فرمودند برای اتمام حجت، امر درستی است. مخالفتی ندارم.»
الگوی «اتمام حجت» از نظر رهبر حکومت ایران اکنون تجربه شده و اشتباه و بازنده است، ولی مهمتر از آن این است که نیروی فشار قدرتمندی در داخل و خارج برای تغییر این دیدگاه وجود ندارد.
رهبر جمهوری اسلامی دیماه سال ۹۲ در یک سخنرانی عمومی گفت که مذاکرات «با شیطان برای رفع شر» انجام میشود. شر مهم در آن دوران فشار فوقالعاده و ناگهانی تحریمها بود و حکومت ایران میکوشید با اهرم مذاکره جو موجود شکسته و ابتکار عمل از طرف مقابل در دنیا گرفته شود».
بهنظر میرسد چنین دیدگاهی در حال حاضر کمرنگتر شده و ارزیابی سخنرانیهای شش ماه اخیر رهبر جمهوری اسلامی نشان میدهد که او تحریم را به اندازه سال ۹۲ شر نمیپندارد و روی ظرفیتها و مهارتهای حکومت برای کاهش آسیبهای تحریمها، حساب جدیتر باز کرده است. این نگاه به اقتصاد مقاومتی تا اصلاح ثانوی، غالب و جاری و واقعی است. جمهوری اسلامی از نگاه رهبری، دوران فشار حداکثری ترامپ را از سر گذرانده است. وضعیت فعلی برای او ترسناک نیست و ایران توانایی کافی را در منطقه داراست.
رادیو فردا در پایان با لحنی درمانده و مستأصل مینویسد: مولفههایی چون تجدیدنظر چین در حمایت نفتی از ایران، برنامه حمله نظامی به ایران و... تهدیدهای مهمیهستند، ولی تا زمانی که دربارهشان فقط حرف زده میشود، چندان تعیینکننده نیستند. زور کماکان مهمترین زبان دیپلماسی است.