موج ششم کرونا در کمین بی‌توجهی و لغزش
کشور به آرامی‌از شاخه نزولی موج پنجم سرازیر شده و همزمان با سرعت گرفتن واکسیناسیون، بی‌اعتنایی جامعه نسبت به رعایت پروتکل‌‌های بهداشتی نیز بیشتر شده است. در همین حال نشانههای از راه رسیدن موج ششم کرونا نیز در روزهای اخیر ظاهر شده و این بیماری در کمین لغزش و بی‌توجهی است.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، موج پنجم کرونا که از تیر ماه ۱۴۰۰ آغاز شد و در شهریور ماه به قله رسید، در این روز‌ها همچنان شاخه نزولی خود را طی می‌کند و این در شرایطی است که نشانههای رسیدن موج ششم از دور پیداست. از سوی دیگر تصمیم‌‌هایی مانند بازگشایی مدارس و دانشگاهها که برای نیمه دوم آبان اتخاذ شده، احتمال سرعت وقوع این خیز جدید را قدرت می‌بخشد. نکته قابل تأمل این که بر اساس رنگ بندیهای کرونایی که روز ۱۷ مهر ماه اعلام شده بود، تنها ۷ شهرستان در وضعیت قرمز قرار داشته و ۱۰۸ شهر نارنجی بودند، اما یک هفته بعد و در ۲۴ مهر ماه تعداد شهرهای قرمز به ۹ شهر افزایش یافت و در نتیجه شهرهای با وضعیت نارنجی به ۱۰۶ شهر کاهش یافتند. هرچند رنگ بندیهای کرونایی بر اساس شاخص‌های بستری سنجیده می‌شود و اتفاقا همین نکته موجب تاخیر در اعلام نارنجی یا قرمز شدن وضعیت شهرهاست، اما وقتی نشانههای موج جدید در افزایش موارد ابتلای سرپایی مشاهده می‌شود، باید فکری به حال اعمال محدودیتها کرد تا وضعیت به قرمزتر شدن نرسد.
از احتمال موج ششم کرونا
تا ارزیابی شرایط بازگشایی مدارس
در حالی که کارشناسان از احتمال وقوع موج ششم کرونا صحبت می‌کنند، موضوع بازگشایی مدارس و دانشگاهها با قدرت مطرح می‌شود. در این شرایط می‌توان بازگشایی مدارس و دانشگاهها را پاشنه آشیل وقوع موج ششم کرونا دانست. آن هم در شرایطی که همه می‌دانیم تزریق واکسن، منجر به عدم ابتلای
صد درصدی نمی‌شود و فقط از موارد حاد بیماری یا فوت به علت کووید ۱۹ تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.
«علیرضا کمرئی»، سخنگوی آموزش و پرورش درباره بازگشایی مدارس گفت: برنامه این است که با توجه به توسعه واکسیناسیون، بازگشایی مدارس شهری در آبان آغاز شود. نیمه اول آبان، مدارس
کم جمعیت شهری که شرایط آنها ارزیابی شده، بخشی از فعالیت‌‌های خود را حضوری آغاز خواهند کرد و نیمه دوم آبان‌ماه هم به سایر مدارس باقی مانده خواهیم رسید.
وی افزود: در این مسیر فرصت داریم باز هم شرایط را ارزیابی کنیم و اگر لازم است در مجوزها تجدید نظر یا در صدور آنها تسریع شود.
در عین حال، «محمد مهدی گویا» رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت اظهار داشت: درباره موج ششم پیشبینیها این است که این احتمال وجود دارد. هرچه جلو می‌رویم، از آنجایی‌که داریم به فصل سرما نزدیک‌تر می‌شویم و در عین حال زندگی در ازدحام، مانند دانش‌آموزان که به مدرسه می‌روند و دانشجویان که به دانشگاه می‌روند و شرایط این چنینی باعث می‌شود موارد بیماری باز هم آغاز شود.
لزوم بررسی میدانی وضعیت مراکز آموزشی برای بازگشایی
ماجرای بازگشاییهای عجولانه در شرایطی که هنوز به تزریق دو نوبت واکسن به ۸۰ درصد از افراد جامعه نرسیدیم، نگرانی‌‌هایی را ایجاد کرده است.
«احمد مهری»، اپیدمیولوژیست در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: بازگشاییها بدون لحاظ کردن وضعیت چرخش ویروس کرونا و اپیدمی‌و عدم توجه به اوضاع واکسیناسیون در هرکشوری هم پرخطر و هم نگران‌کننده است. در شرایطی که هنوز درصد بالایی جامعه واکسینه نشده‌اند، بازگشاییهای عجولانه و اتکا به درصد پایین پوشش واکسن نگران‌کننده است.
وی ادامه داد: همه می‌دانیم متولی نظام آموزشی توان مدیریت درست سلامت در مدارس و دانشگاهها را ندارد و در نتیجه زیرساخت‌‌ها را باید در نظر گرفت و بعد تصمیم گرفت. البته زیرساخت مراکز آموزشی پایتخت با استان‌‌های محروم کاملاً متفاوت است.
این اپیدمیولوژیست بیان داشت: شواهد اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که هرچند سخت است فضای آموزشی مجازی امتداد پیدا کند، اما بازگشاییهای عجولانه بدون در نظر گرفتن نسبت خطر به فایده، اقدام مبتنی بر شواهدی نیست و درصورت بروز خوشه‌های بیماری در برخی مراکز آموزشی، شدت طغیان از پیک‌‌های قبل که این مراکز تجمعی محدود بود، بیشتر خواهد رفت.
مهری افزود: به بررسی میدانی نیاز داریم که ببینیم چند درصد مدارس و دانشگاهها در شرایط سرمای پاییز و زمستان امکان برقراری تهویه دارند. چند درصد مدارس و دانشگاهها فضای فیزیکی کافی برای رعایت فاصله‌گذاری‌ها دارند. اوضاع پایه بهداشتی مدارس چگونه است. این نگرانی‌ها را متولیان آموزشی و بهداشتی باید پاسخ دهند.
قابل پیش‌بینی نبودن رفتار کرونا
موضوع مهم دیگری که در همه ماه‌‌های شیوع ویروس کرونا به اثبات رسید، رفتار غیرقابل پیش‌بینی آن است. یعنی درست وقتی فکر می‌کنیم همه چیز در کنترل است، جهشی جدید از ویروس شناسایی می‌شود که قدرت سرایت پذیری بیشتری دارد و همه معادلات را به هم می‌ریزد.
محمد مهدی گویا درباره پیش‌بینی رفتار ویروس کرونا گفت: پیش‌بینی درباره کرونا واقعاً دشوار است. بزرگ‌ترین صاحب نظران در دنیا هیچ وقت نمی‌توانند برای بیش از ۱۵ روز، رفتار این ویروس را پیش‌بینی کنند و می‌گویند با اطلاعاتی که در حال حاضر داریم می‌توانیم بگوییم تا ۱۵ روز دیگر چه اتفاقی می‌افتد و حتی برخی از این پیشبینیها ممکن است دچار تغییر شود.
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت افزود: ویروس کرونا با قدرت جهشی که دارد و تعدادی که تاکنون مبتلا شدند، نشان داده به آسانی زندگی ما را‌ترک نمی‌کند و مدت‌های طولانی با ما زندگی خواهد کرد و شاید برای همه عمر همراه ما باشد.
وی بیان داشت: اینکه تصور کنیم با پیدا شدن واکسن، پایان کرونا رسیده هم قابل پیش‌بینی نیست زیرا هر تغییری در ساختار ژنتیکی این ویروس، باعث می‌شود واکسن‌ها کارساز نباشد و ایمنی ایجاد شده در بدن، پاسخگوی سویه جهش یافته نباشد.
نگران موج ششم باشیم یا نباشیم؟
با توجه به رفتار غیرقابل پیش‌بینی ویروس کرونا و عدم رعایت مناسب از طرف جامعه، وقوع خیز ششم کرونا در پاییز محتمل است. در این میان، باید اقدامات پیشگیرانه و مقابله با شیوع بیشتر آن، قبل از قرمز شدن نقشه اتفاق بیفتد. بنابراین نمی‌توانیم نگران وقوع موج ششم کرونا در کشور نباشیم و فقط به سرعت گرفتن واکسیناسیون اکتفا کنیم.
رئیس‌جمهوری در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا که روز شنبه ۲۴ مهر ۱۴۰۰ برگزار شد، اظهار داشت: عادی‌انگاری و رعایت نکردن شیوه‌نامه‌های بهداشتی تبعات خطرناکی دارد. بازگشاییها با برنامه‌ریزی و نظارت دقیق باشد تا سلامت مردم به خطر نیفتد.
به هر حال، نگرانی همه کارشناسان از وقوع موج ششم کرونا در پاییز است و اگرچه فرآیند واکسیناسیون در دولت سیزدهم به سرعت پیش رفته، اما عادی انگاری شرایط و بازگشاییهای شتاب‌زده، به خصوص در مکان‌‌های پرتجمع، می‌تواند عنان کرونا را از دست بگیرد و روند بستری و فوتی‌‌ها را افزایشی کند.
چه زمانی بهتر است
محدودیت هوشمند اجرایی شود؟
به گزارش پایگاه بصیرت، در حالی که برخی از مسئولین وزارت بهداشت از واکسیناسیون 70درصدی جامعه خبر می‌دهند، در حالی که بخش زیادی از افراد واکسینه شده، تنها یک دز واکسن را دریافت کرده‌اند که این تک دز باعث تولید آنتی بادی در بدن نشده و بدن را مقابل این ویروس هزارچهره ایمن نمی‌کند.
سیدمرتضی خاتمی‌عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در همین خصوص می‌گوید:«متأسفانه باوجود اینکه در کشور ما هنوز یک دوره واکسیناسیون با دو دز انجام نشده است، برخی مراجع رسمی حتی از مسئولین وزارت بهداشت، اعلام کرده‌اند که 70 درصد مردم واکسینه شده‌اند.» حمیدرضا جماعتی دبیر کمیته علمی‌کشوری کرونا درخصوص ایمنی بخشی واکسن کرونا می‌گوید:«اولا باید توجه کرد که بعد از تزریق دز دوم واکسن کرونا، حداقل سه هفته طول می‌کشد تا ایمنی در بدن ایجاد شود. دومین نکته این است که کارایی هیچ واکسنی در دنیا ۱۰۰ درصد نیست که مصونیت و ایمنی
۱۰۰ درصدی دهد.» بنابراین این مسئله نشان می‌دهد که بیش از نیمی‌از جمعیت واکسینه شده کشور، به سطح ایمنی نسبی مقابل این ویروس نرسیده‌اند.
اما خبرهای روزهای اخیر حاکی از اجرای محدودیت هوشمند است، درصورتی که این محدودیت هوشمند باید زمانی انجام شود که حداقل
70 درصد جامعه هر دو دز واکسن را دریافت کرده باشند و شرایط کاری و تحصیلی طوری باشد که اگر قرار باشد مدارس،دانشگاهها و ادارات به شکل
100 درصد حضوری فعالیت کنند، امکان رعایت پروتکل‌ها وجود داشته باشد. دبیر کمیته علمی‌کشوری کرونا با اشاره به بازگشاییها و اجرای قرنطینه هوشمند، می‌گوید:«مهم‌ترین اصل این است که ما به ایمنی جمعی برسیم که بهترین وسیله این است که
۷۵ درصد جمعیت را واکسینه کنیم. طبق پیش‌بینی‌های انجام شده و با سرعت واکسیناسیونی که در ۱.۵ ماه اخیر انجام می‌شود، امیدواریم تا اوایل آذر ماه بتوانیم به میزان پوشش واکسیناسیون
۷۵ درصدی در جامعه برسیم.»
از همین نکات ساده می‌توان برداشت کرد که برداشته شدن لغو محدودیتها و حضور 100 درصدی کارمندان بر سر کار، می‌تواند موج جدیدی از مبتلایان به کرونا را رقم بزند.
حمل‌ونقل ضعیف پایتخت
جایی برای محدودیت هوشمند ندارد
همه اینها را باید کنار سیستم حمل‌ونقل ضعیف شهری بزرگ مثل تهران قرار داد که بیشترین تعداد ادارات دولتی، شرکت‌های خصوصی و مراکز علمی و دانشگاهی را در خود جای داده است.
خاتمی‌عضوکمیسیون بهداشت و درمان مجلس در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه حمل‌ونقل عمومی تهران ضعف دارد، اگر مدارس و دانشگاهها باز شود و ادارات به شکل قبل برگردند، این نگرانی وجود دارد که برداشته شدن محدودیت‌های کرونایی موج جدیدی از این همه گیری را به‌وجود آورد، می‌گوید:«همان‌گونه که نباید نگرانی بی‌مورد ایجاد کنیم، نباید نگرانی‌های بجا را بی‌جهت از بین ببریم. لذا درخصوص حمل‌ونقل عمومی و بازگشائی دانشگاهها و مدارس باید با احتیاط اقدام نمود.»
تا همین روزهای اخیر نیمی‌از کارکنان بسیاری از ادارات دولتی، به‌صورت دورکاری به کار خود ادامه می‌دادند و مدارس و دانشگاهها نیز تعطیل بود. تا قبل از کرونا به دلیل ضعف ساختاری سیستم حمل‌ونقل درون شهری پایتخت، جوابگوی مردم در روزهای عادی نبود و مردم به ناچار و به دلیل‌ترافیک سرسام‌آور، گرانی بنزین، گرانی تاکسی و تاکسی‌های اینترنتی مجبور به استفاده از مترو و اتوبوس می‌شدند و صورت به‌صورت در مقابل همدیگر می‌ایستادند و از نفس‌های یکدیگر نیز استنشاق می‌کردند.
حال اگر قرار باشد با همان شرایط اسفناک حمل‌ونقل عمومی، ادارات به‌صورت صد‌در‌صد حضوری فعالیت کنند، مدارس و دانشگاهها باز شود و سیل جمیعت دانشجو از سراسر کشور به تهران سرازیر شود، چطور می‌توان جلوی فاجعه انسانی موج بعدی کرونا را گرفت؟ سلامت و جان مردم مسئله‌ای جدی است و همان‌طور که مسئولان از ابتدای همه گیری بیماری کرونا نسبت به آن توجه لازم داشته و تمام توان خود را برای پیشگیری، بهبود بیماران و خرید واکسن انجام داده‌اند و مردم نیز تا به امروز با تمام سختی‌ها و مشکلات ناشی از این همه گیری و شرایط اقتصادی به‌وجود آمده، به امید روزهای بدون کرونا تحمل کرده‌اند، لازم است از امروز به بعد نیز در برداشتن محدودیتها و محدودیت هوشمند و چگونگی حفظ پروتکل‌ها توسط مردم، اهتمام کافی را داشته باشند.