تصویرکلیشه‌ای زن در سینما
عاطفه صادقی
در انزوای برنامه‌ریزی بر اساس مفاهیم اسلامی و فکر ناب انقلابی، الگوهایی که در بسیاری از رسانه‌ها از بانوی امروزی ارائه می‌شود، نه تنها با مفاهیم سنتی و دینی جامعه ما مغایر است؛ بلکه کاملاًً در جهت منزوی کردن منزلت و کرامت اجتماعی زنان با تکیه بر مفاهیم و آموزه‌های مشوش غربی است.
یعنی مشکل ما تعریف زن در پارادایم غرب نیست؛ مشکل در تسری الگوی غربی به نام زن متمدن، پیشرو و مدرن به کشورهای جهان اسلام، به ویژه ایران است. الگویی که سریال‌های سخیف و برنامه‌های اجتماعی شبکه‌های ماهواره‌ای و رسانه‌های مختلف هر روزه به شکلی بازتولید می‌کنند و این همان نکته‌ای است که به هیچ وجه نمی‌توان نسبت به آن بی‌تفاوت بود.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به کنگره هفت هزار بانوی شهید کشور در تاریخ 16/12/91، کلیدواژه «زن مسلمان ایرانی» را در مقابل تعاریف رایج از زن در شرق و غرب چنین مطرح کردند: «زن مسلمان ایرانی تاریخ جدیدی را پیش چشم زنان جهان گشود و ثابت کرد که می‌توان زن بود، عفیف بود، محجبه و شریف بود و در عین حال، در متن و مرکز بود. می‌توان سنگر خانواده را پاکیزه نگاه داشت و در عرصه سیاسی و اجتماعی نیز سنگر‌سازی‌های جدید کرد و فتوحات بزرگ به ارمغان آورد. زنانی که اوج احساس و لطف و رحمت زنانه را با روح جهاد و شهادت و مقاومت درآمیختند و مردانه‌ترین میدان‌ها را با شجاعت و اخلاص و فداکاری خود فتح کردند...»
باوجود هفت هزار بانوی شهید، سهم بانوان از بازنمایی نقش آنان در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در چند کتاب خاطره از مرضیه حدیدچی، دا، من زنده‌ام، دختر شینا و کتبی از خاطرات همسران شهدا خلاصه می‌شود! آیا این چند کتاب در بازنمایی و الگو‌سازی از نقش زنان مسلمان ایرانی موفق و کافی هستند؟!
چقدر با این تصویر از زن در رسانه ملی و آثار سینمایی کشور آشناییم؟!
اوضاع در بحث آثار سینمایی و تلویزیونی از کتاب وخیم‌تر است، به جز فیلم «شیار 143» و ترسیم نقش‌هایی مانند فاطمه، همسر حاج‌کاظم در فیلم «آژانس شیشه‌ای»، همسر فریدون در فیلم «نفوذی» و چند نمونه محدود دیگر، هنرمندان و فیلمسازان ما به دلیل عدم شناخت مناسب، اغلب دچار کلیشه و سطحی‌نگری در ترسیم چنین بانوانی شده‌اند. بانوانی که ساده و بی‌توقع در اطراف ما زندگی می‌کنند و به تعبیر رهبر معظم انقلاب، با حضور اجتماعی عفیف در عین توجه کامل به خانواده، افق جدیدی از حضور آگاهانه و مسئولانه، برای زنان جهان ترسیم کرده‌اند؛ بانوانی که در مقابل تعریف از زن در غرب، تعریف و ترسیمی عینیت‌یافته و پیش رو از زن مسلمان ایرانی را در جهان امروز رقم زدند و با این وجود متأسفانه نسبت به الگو‌سازی از آنان از سوی رسانه‌ها کمتر اهتمام شده است.