علمای شیعه و آرمان غدیر
تحریف و تأویل ها در حالی صورت می‌گیرد كه تمام شواهد و قراین متصل و منفصل،1 گواه آن‌اند كه پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) در روز غدیر، علی(علیه السلام) را به جانشینی خویش برگزیده است. در آن روز پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) كاروانی نزدیك به صدهزار نفر2 را در صحرای غدیر و زیر آفتاب سوزان متوقف كرد و دستور داد كسانی كه پیش‌تر رفته‌اند بازگردند و صبر كرد تا آنان كه عقب مانده‌اند به توقفگاه برسند.
شدت گرما به حدی بود كه مردم و حتی خودِ حضرت گوشه‌ای از لباس خود را به سر انداخته، گوشه‌ای دیگر را زیر پای خود نهاده بودند و گروهی از شدت گرما عبای خود را به پایشان پیچیده بودند.
پیامبر(صلى الله علیه وآله) عدّه‌ای را مأمور كرد كه جایگاهی را برای سخنرانیِ بزرگی آماده سازند و پس از ساعتی، هنگام ظهر نماز جماعت برقرار شد و پس از آن حضرت برخاست و بر فراز منبری كه برپا ساخته بودند ایستاد و سخنرانی كرد. حضرت رسول(صلى الله علیه وآله) در این سخنرانی تاریخی3 ابتدا خداوند را حمد و ثنا گفت، و بعد به بندگی وخضوع خود در مقابل پروردگار شهادت داد. سپس فرمود فرمان قاطعی از جانب خداوند درباره علی(علیه السلام) رسیده كه اگر آن را به انجام نرساند رسالت خود را به جای نیاورده است. ایشان در ادامه به صراحت مسئله امامت و ولایت علی(علیه السلام) را گرفت و او را از زمین بلند كرد و به روشنی فرمود: من كنت مولاه فهذا علیٌ مولاه. سپس او و پیروانش را دعا فرمود و دشمنانش را نفرین كرد و پس از پایان سخنرانی، مردم نزد پیامبر و علی(علیه السلام) روی آوردند و به آنان تبریك و تهنیت گفتند و با ایشان بیعت كردند.
با این وصف، و با نظر به آنچه در منابع معتبر روایی و تاریخی دربارة واقعة غدیر آمده است، معقول نیست كه پیام غدیر، تنها دعوت مردم به دوستی علی(علیه السلام) باشد، و این نوع ستیزه‌جویی با حق، فتنه‌ای است كه خودِ پیامبر(صلى الله علیه وآله) در همان روز از آن خبر داد و مردم را از گرفتار شدن در دام آن بر حذر داشت.
اهمیت واقعة غدیر و موضوع جانشینی امیر مؤمنان علی(علیه السلام) پس از رسول اكرم(صلى الله علیه وآله) چنان والاست كه بسیاری از اندیشمندان شیعه تمام عمر خویش را صرف پرداختن به جنبه‌های گوناگون آن كرده‌اند.
میرحامد حسین(متوفای 1306 ه . ق.) از جمله بزرگانِ فرهیخته‌ای است كه در شرایطی بسیار سخت و استثنایی، همه عمر خویش را صرف اثبات امامت و ولایت امیر مؤمنان(علیه السلام) و دیگر امامان شیعه كرده و حاصل این تلاش ها را در كتاب نفیس عبقات الانوار فی
امامة الائمة الاطهارگرد آورده است.4
از جمله دستاوردهای میرحامد حسین می‌توان از اثبات تواتر حدیث غدیر نام برد. او همچنین كوشیده است تا مفاد صحیح این حدیث را استخراج و تبیین كند. این دانشمند گران‌ارجِ هندی ثابت می‌كند كه مفاد كلمة «مولی» در این حدیث شریف، همان مفاد عبارت قرآنی النَّبِیُّ أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِم5 است، و سرانجام نتیجه می‌گیرد كه پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) بر همه مردم ولایت دارد و پس از او علی(علیه السلام) عهده‌دار این ولایت است...
پانوشت ها:
1- قرینة متصل آن قرینه‌ای را گویند كه در خود عبارت وجود دارد؛ نظیر سیاق متن، و مراد از قرینة منفصل، شواهد و شرایط خارج از متن است. برای مثال در حدیث غدیر زمان، مكان، شرایط خاص حاكم، آیات و روایات دیگر در این زمینه، جزو قراین منفصل به شمارند.
2- درباره شمار افراد كاروان پیامبر(صلى الله علیه وآله) اعداد دیگری (90، 114، 120، 124 هزار نفر) نیز نقل شده است (ناصر مكارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج1، ص 8.)
3- محمّدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج 37، ص 201ـ217؛ ابومنصور طبرسی، الاحتجاج، ج 1، ص 46؛ ابن فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ج1، ص 89 .
4- مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانی در جلد 15 الذریعة، ص 214ـ215 می‌نویسد: مرحوم میرحامد حسین، كتاب عبقات الانوار فی امامة الائمة الطهار را كه نقد باب هفتم كتاب التُّحفةُ الاثنی عشریّة است، در دو بخش تنظیم كرده است. بخش اول آن در تبیین مضمون آیات شریفة قرآنی است كه در باب امامت به آنها استدلال شده است. متأسفانه این بخش از كتاب كه جلد بزرگی است چاپ نشده است؛ ولی نسخة خطی آن در كتابخانه خود میرحامد حسین در «لكنهو» و نیز در كتابخانه شاگردش سید رجبعلی‌خان سبحان‌الزّمان در «جكروان» موجود است. بخش دوم این كتاب كه در جهت تشریح روایات دوازده‌گانه مربوط به امامت معصومین و پاسخ به شبهه‌ها و اشكالات صاحب التُّحفة الاثنی عشریّة، اثر شاه ولی‌الله صاحب الهندی است، در دوازده جلد تنظیم شده كه در سال 1381 ه .ق. برای نخستین بار در ایران به چاپ رسید. سید محسن امین همچنین دوازده تألیف دیگر از ایشان نام برده است (اعیان الشیعة، ج4، ص 381.)
5- «پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است» (احزاب، 6.)