عرفان سیاووشی

اگر سرگرمی چیز ساده‌ای بود، در طول تاریخ انسان از جان خود برای رسیدن به آن استفاده نمی‌کرد. برای مثال می‌توان به گلادیاتور‌ها و در حالت کلی به نبردهایی اشاره کرد که دیگر افراد برای دیدن و لذت بردن از آن‌ها جمع شده و حتی از کار و شغل خود نیز برای اینکار چشم‌پوشی می‌کرده‌اند. حتی اگر این نوع از بشر را غیر متمدن بنامیم در هر حال آن‌ها به نحوی خود را سرگرم می‌کردند! پس سرگرمی مخلوطی از هیجان و تعقل و اضطراب و مهارت و صبر و دوراندیشی است که ذهن نیازمند آن‌ها است. با این مقدمه «بازی» مفاهیمی فراتر از پرکردن اوقات بی‌کاری را در بر می‌گیرد. به واسطه بازی تعقل و صبر و دوراندیشی و حتی خشونت را آموزش می‌بینیم. پس این نیازی حقیقی است!
بازی رایانه‌ای چیست؟
صریح‌تر و بی‌شاخ و برگ‌تر این که بازی‌های رایانه‌ای تلاشی هستند برای ایجاد سرگرمی! تعریف این است، نه بیشتر و نه کمتر! البته ممکن است در حال حاضر، بازی‌های رایانه‌ای به این تعریف پایبند نبوده و بیشتر یا کمتر از آن باشند.
در حقیقت آنچه امروزه ما با آن روبرو هستیم بیشتر از آن که سرگرمی باشد، صنعت بازی‌سازی و به بیان بهتر هنر بازی‌سازی است.
این صنعت را گروه‌هایی خاص زودتر شروع کردند و عده‌ای نیز هنوز وارد آن نشده‌اند. پس آنهایی که زودتر شروع کرده‌اند گویی به قول معروف "حق آب و گل دارند" و بهتر بگویم، ظاهرا صاحبان آن هستند! این گروه به واسطه همین خود را مجاز می‌دانند هر طور که به نفعشان است مفاهیم بازی را تغییر دهند. ممکن است نفع آن‌ها در نابودی عقیده‌، ارزش یا حتی یک ملیت باشد! این تقصیر خود ماست که دیر آمده‌ایم! البته همه‌ آن‌ها به این شکل نیستند و طبیعتا خوب و بد دارند و حق انتخاب هم با ماست.
برخی محققین بازی‌های رایانه‌ای پیشرفته‌ امروزی را همانند فیلمی در نظر می‌گیرند که شخصیت اصلی آن خود ما هستیم و وظایف محوله در ذیل بازی را داوطلبانه انجام می‌دهیم، پس مطمئنا تاثیر محتوای بازی بسیار بیشتر از تاثیر دیدن یک فیلم خواهد بود.
انواع بازی‌های رایانه‌ای
برای یافتن دسته‌بندی به پرسشی مهم برمی‌خوریم...اصلا  بازی از شما چه می‌خواهد و یا اینکه شما از بازی چه می‌خواهید؟! هیجان؟ تعقل؟ اضطراب؟ مهارت؟ صبر و دوراندیشی؟ همه این موارد بخشی از دسته بندی سرگرمی محسوب می‌شود که ما از بازی طلب می‌کنیم. بهتر است به ترتیب مذکور، انواع بازی‌‌‌ها را نام ببریم:  مسابقه‌ای، استراتژیک، جنگی، ورزشی و در دو مورد آخر هم، ترکیبی از دیگر انواع را شاهد هستیم. با دانستن این موضوع که شما از بازی چه می‌خواهید، به راحتی می‌توان سبک مورد نظر را انتخاب کرد و به فروشگاه رفت و سرگرمی مورد نظر را خریداری کرد. به همین سادگی؟! خیر، هیچ چیز این‌قدر ساده نیست! صاحبان بازی در هر سبکی خوراکی برای شما آماده کرده‌اند! در ادامه‌ این مطلب سعی بر این است که نمونه‌ای از هر کدام به همراه منافع و مضرات را ذکر کنیم و پس از آن جایگزینی برای انواع بازی‌های رایج غیر مفید معرفی کنیم.
بازی‌های مسابقه‌ای
بازی‌های مسابقه‌ای سبکی از بازی‌ است که خیلی نمی‌توان به آن خرده گرفت و واقعا هم کمتر در آن‌ها محتوای مخرب دیده شده است؛ به غیر از چند مورد که بر خلاف انتظار مشاوران خانواده خود سازنده نیز به آن‌ها اشاره کرده است. سری محبوب Need For Speed را حتما بسیاری می‌شناسند! جالب است بدانید که در ابتدای تمام بازی‌های این سری به نحوی از گیمر یا بازی کن در خواست شده تا جدا از انجام حرکات بازی در خیابان پرهیز کند و از پیست و لباس ضد آتش و حتی کلاه کاسکت استفاده نماید! کافی است به سراغ کنسول خود رفته و برای مثال فرمان Shift + NFS را اجرا کنید تا قبل از هر چیز با پیغام هشدار در مورد محتویات بازی مواجه شوید!
این در حالی است که در بازی‌های اتومبیل رانی ایرانی کمتر به این نکته توجه می‌شود. البته حتی در این نوع از بازی نیز تفاوت‌های فرهنگی مشکل‌ساز است. برای مثال پوشش برخی شخصیت‌های داستان در بعضی از نسخه‌های این بازی، هیچ سنخیتی با محیط بازی ندارد.
ولی بازی‌های بسیار معدودی از این سبک دارای کاراکتر و حتی داستان هستند و این خود باعث می‌شود که قابل اعتمادتر شوند، همانند نام‌های بزرگ و موفقی چون Gran Turismo و FrozaMotorSport این دو بازی بیشتر خواهان به اجرا درآوردن شبیه‌سازی از رانندگی در پیست هستند تا اینکه به دنبال مسابقات خیابانی باشند.
بازی‌های استراتژیک
این سبک بازی ‌نه تنها هیجان بسیار پایینی دارد بلکه دارای گیم پلی (game play) بسیار ضعیفی نیز هستند و حتی برخی به جای واژه بازی، از واژه برنامه کامپیوتری برای آن‌ها استفاده می‌کنند. ولی این‌گونه بازی‌‌ها از ویژگی‌ای برخوردارند که در دیگر سبک‌‌ها کمتر می‌توان پیدا کرد: «مدیریت یک جامعه»! شاید معروف‌ترین و پرطرفدارترین این دسته از بازی‌‌ها عنوان Warcraft و نسخه‌ استراتژیک تک نوبته‌ آن World Of Warcraft باشد. داستان این بازی مبتنی بر فانتزی‌های خیال انگیزی است که بیشتر از آنکه سعی در به نتیجه رساندن بازی داشته باشد، سعی در ایجاد پیچش و طولانی‌تر کردن داستان دارد. علاوه براین، انجام این بازی بیشتر در حالت آنلاین بوده و در برخی مراحل، این بازی هزینه‌ بیشتری نیز نسبت به دیگر بازی‌‌ها برای گیمر به دنبال دارد. میزان شیوع اعتیاد به بازی‌های استراتژیک به حدی است که سالانه سازندگان این قبیل بازی‌‌ها از محل فروش اینترنتی ملزومات خیالی شامل طلا و سرپناه و سرباز و نقشه مراحل بعدی درآمدهای میلیاردی کسب می‌کنند!
علاوه بر اینها، در مواردی از بازی‌های استراتژیک مثل WoW مفاهیمی الحادی راجع به انواع خدایان و آیند‌ه‌ خیالی بشر و نوع زندگی بی معبود به چشم می‌خورد. جالب است بدانید که این بازی یکی از پرطرفدارترین بازی‌هایی است که روی کنسول‌های مخصوص بازی قابل اجرا نیست و فقط بر روی PC قابل اجراست و به همین علت حتی از سوی طرفداران کنسول‌های بازی خارج از ایران نیز، مدام مورد تمسخر واقع می‌شود. ولی متاسفانه هنوز در ایران بسیارند افرادی که هزینه‌ زیادی برای این بازی می‌پردازند! از طرفی بازی‌های استراتژیکی که کمی متفاوت از WoW هستند نیز، مشکلات خاص خود را دارند. همانند سری معروف Command and Conquer (در ایران با نام Generals بیشتر شناخته می‌شود) که همواره برای تلقین سیاست‌های آمریکا در مدیریت دنیا از آن استفاده می‌شود، گرچه گیمرهای ایرانی که مسلط به زبان انگلیسی نیستند، خیلی این‌ مسائل را احساس نمی‌کنند!
در این میان بازی‌های قدیمی‌تر این سبک همانند Civilization, The Rome و کلا بازی‌هایی که موضوع آن‌ها مدیریت تمدن‌های کهن است، مناسب‌تر به نظر می‌آیند و بیشتر به دنبال سرگرمی هستند تا اهداف دیگر.
«بُکش بُکش!»
بسیاری از این بازی‌های «هیجانی - جنگی» آمیخته به مسائل ضد اخلاقی هستند و بسیاری دیگر نیز باعث ایجاد مشکلات روحی بزرگ می‌شوند. به طوری که انتخاب بین آن‌ها را دشوار می‌کند. بازی‌هایی چون BattleField، Call Of Duty و Medal Of Honor سعی در فریب جوامع و توجیه رفتارهای سیاسی و نظامی آمریکا داشته و بازی‌هایی مثل Grand Theft Auto در پی ایجاد تحول در روش زندگی به سمت زندگی آمریکایی و رویایی جلوه دادن آمریکا است. برخی همانند Assassin’s Creed برای تحریف تاریخ ساخته شده‌اند و برخی نیز مانند Silent Hill تنها با انگیزه وحشت آفرینی به بازار روانه شده اند؛ اما چاره چیست؟
تعیین و درج رده‌بندی سنی بازی‌‌ها ساده‌ترین راه‌حل است. تمام عناوین بازی‌های مذکور در رده‌ سنی 18 سال به بالا قرار دارند و حتی Grand Theft Auto در رده‌ بزرگسال جای دارد. ولی در حقیقت چند نفر از گیمر‌ها به این موارد توجه دارند؟
بدون شک این تنها راه‌حل نیست! خود ما نیز باید به دور از این رده‌بندی‌‌ها انتخاب درست را انجام دهیم چرا که بازی سازان هیچ الزامی به درک تفاوت‌های فرهنگی و در نظر گرفتن ارزش‌های انسانی در روزگار فعلی ندارند! اینجاست که حقیقتا جای مرکزی ملی که به بررسی مخاطرات فرهنگی و اخلاقی بازی‌های جهانی پرداخته و سپس نتایج را در قالب دفترچه راهنمای شخصی- خانوادگی در اختیار عموم قرار دهد، خالی است.
بازی‌های ورزشی
در این سبک از بازی‌‌ها نیز خوشبختانه هیچ مشکل و محدودیتی برای بازی کردن وجود ندارد و به طور معمول دردسر زیادی ایجاد نمی‌کنند. پس فقط به معرفی یک نمونه پرطرفدار آن یعنی بازی جام جهانی 2014 می‌پردازیم. همان‌ظور که می‌دانید، در واقع این بازی نسخه‌ای از بازی FIFA14 است که برای جام جهانی برزیل مناسب‌سازی شده است. این نسخه از فیفا، تغییرات خوب و بد زیادی را به خود دیده است. از آنجایی که «الکترونیک آرتز ورزشی» قرار است طی یک سال سه نسخه از فیفا را عرضه کند، تصمیم گرفته است در نسخه‌ دوم (جام‌جهانی برزیل) یک سری از مکانیک‌‌ها را آزمایش کند و بعد از آزمایش در مورد پیاده‌سازی آن‌ها در نسخه‌ی سوم (فیفا 15) تصمیم‌گیری کند.
سخت‌تر شدن مکانیک‌های سیستم تدافعی، سخت‌تر شدن ایجاد موقعیت و ارسال‌های توپ‌های هوایی، رفع باگ‌های سر زدن مدافعان، افزایش احتمال گل‌زنی روی شوت و چندین و چند تغییر دیگری که در این نسخه صورت گرفته‌اند، در نهایت باعث شده‌اند که نتیجه‌ قابل قبول و راضی‌کننده باشد. البته از نکات منفی این بازی نیز می‌توان به عدم بالانس در امتیاز دهی بخش کاپیتانی کشور، عدم وجود امکان دعوت بازیکن‌های دلخواه از یک ملیت به تیم‌ملی (نبود بازیکنانی چون توز، کاستا، ویدیچ و ...) و خسته شدن بازیکنان در مسابقات اصلی جام‌جهانی اشاره کرد. پس اگر علاقه‌مند به فوتبال و مخصوصا سری بازی‌های فیفا هستید، در این چند ماه باقی مانده به انتشار FIFA15 می‌توانید از FIFA World Cup2014 لذت ببرید. همچنین تیم ملی ایران نیز در این بازی به صورت کامل و با جزئیات بالا در دسترس است که می‌توانید با آن به رویای صعود تیم‌‎ملی از گروه خود حقیقت ببخشید! این بازی تنها قابل اجرا بر روی کنسول‌های بازی PS3 و XBOX360 است.
معرفی بازی‌های جیبی
حتما می‌دانید که منظور از بازی‌های جیبی انواعی هستند که قابل اجرا بر روی گوشی‌های تلفن همراه و تبلت‌‌ها هستند. ویژگی این بازی‌‌ها گیم‌پلی و یادگیری آسان است و به گونه‌ای طراحی می‌شوند که شما در هر مکانی قادر به استفاده از آن‌ها باشید. پس از درجه‌ سختی متناسبی برخوردار هستند. اگر شما خواهان یک بازی با هیجان بالا و گرافیک خوب با حجم پایین برای تلفن همراه مبتنی بر Android و یا iOS و Micrsoft Windows Phone8 خود هستید، بازی Major Mayhem یکی از عناوین پرطرفداری است که حتما ارزش امتحان کردن دارد. روش بازی‌کردن بسیار آسان است، فقط کافی است تا دشمنان را با انگشت هدف قرار دهید! ویژگی خوب این بازی‌‌ها حجم کم آن‌ها است! درحالی که امروزه پر شدن حافظه داخلی دستگاه برای بسیاری از کاربران گوشی‌های تلفن همراه هوشمند یکی از بزرگ‌ترین مشکلات است. ایجاد ترفندهای گوناگون و نحوه‌ استفاده از اسلحه‌های مختلف، کاری است که شما باید در مراحل پایانی بازی انجام دهید تا توانایی پیروزی را کسب کنید و در غیر این صورت، ممکن است موفق به اتمام بازی نباشید. پس سود و زیان ما از بازی‌های کامپیوتری تا حد زیادی وابسته به انتخاب‌هایمان است و با انتخاب صحیح و حساب شده، می‌توانیم از آن‌ها لذت ببریم. در مطالب بعدی سعی می‌کنیم تا بیشتر به معرفی بازی‌های گوناگون بپردازیم تا انتخاب درست را برای شما آسان‌تر کنیم.
...ادامه دارد!