بحران کمآبی و خطر فرونشست زمین گلستان را تهدید میکند
گلستان با بیش از ۲۰ هزار کیلومتر مربع مساحت از استانهای حادثه خیز کشور به شمار میرود که در سالهای اخیر با توجه به کاهش بارشها و کم توجهی به مصرف بهینه آب و استخراج بیرویه منابع آب زیرزمینی با پدیده خاموش و خطرناک فرونشست زمین نیز مواجه شده است.
دبیر کمیته فرونشست و رئیساداره ترازیابی دقیق اداره کل زمین سنجی و نقشه برداری کشور بااشاره به اینکه گلستان طی سالهای اخیر با توجه به کاهش بارشها، استخراج بیرویه منابع آب زیرزمینی و کم توجهی به مصرف بهینه آب با بحران خشکسالی و پدیده فرونشست مواجه شده گفت: در این راستا سازمان نقشهبرداری کشور به عنوان متولی پایش فرونشست، اقدام به تهیه نقشه پراکندگی وقوع این پدیده در گلستان کرد.
معصومه آمیغپی افزود: بر این اساس، گلستان در منطقهای به وسعت ۴۵۰۰ کیلومترمربع در اطراف شهرهای گرگان، کردکوی، بندرترکمن، سرخنکلاته، آق قلا، گنبدکاووس و دلند با فرونشست زمین مواجه بوده که سرعت این فرونشست در بندرترکمن ۶ /۲۲ سانتی متر در سال و بیشتر از دیگر مناطق است. وی ادامه داد: از دیگر سو، با وجود کم آبی این استان که منجر به استخراج بیرویه منابع آب زیرزمینی شده، گلستان از حیث وقوع سیل نیز دچار بحران است که سرریز سدهای بوستان و گلستان پس از بارندگی شدید ۲۶ اسفند ۱۳۹۷ و طغیان رودخانههای چهلچای و گرگان رود در اطراف گنبدکاووس از جمله آن است.
دبیر کمیته فرونشست و رئیساداره ترازیابی دقیق اداره کل زمین سنجی و نقشه برداری کشور ادامه داد: شهرهای گنبدکاووس، آق قلا، بندر ترکمن که در جریان سیلاب سال ۱۳۹۸ دچار خسارت شدند در منطقه فرونشست قرار دارند.
با توجه به بحران دو رویه سیل و فرونشست در گلستان، مطالعه تغذیه مصنوعی و پخش سیل به منظور مهار سیل و کنترل پدیده فرونشست و جلوگیری از افت سطح آبهای زیرزمینی در این منطقه ضروری به نظر میرسد.
از دیگر سو بهرهبرداری و تزریق ۳۵ هزار مترمکعب آب حاصل از تصفیه فاضلاب شهرهای گلستان که به دریا میریزد در مناطق فرونشست میتواند در کنترل این پدیده موثر باشد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان بااشاره به اهمیت توجه به رفع فرونشست زمین در استان گفت: مطالعه فرونشست زمین در استان توسط اداره زمینشناسی و نقشه برداری زمینی، سازمان نقشه برداری کشور تهیه و ارائه شده است.
عبدالرحیم لطفی افزود: با توجه به اینکه گلستان در دهههای اخیر با بحرانهای طبیعی مختلف ناشی از تبعات تغییر اقلیم چون رخدادهای سیلابی و خشکسالی مواجه است، اتکای روزافزون به منابع آبهای زیرزمینی و برداشت بیرویه و غیر اصولی از آن، سبب افزایش سرعت پیشروی فرونشست گلستان شده و استان را به سمت مرگ تدریجی سفرههای آب زیرزمینی سوق میدهد.
وی گفت: علاوهبر این عامل انسانی، پدیده جهانی تغییر اقلیم و کاهش بارش نیز از دیگر عواملی است که سبب میشود تغذیه طبیعی آبخوانها به طور مناسب انجام نشود.
وی تاکید کرد: یکی از راهحلهای کارآمد در تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی و ایجاد توازن آب موجود در خاک، اجرا و توسعه پروژههای آبخیزداری و آبخوانداری (تغذیه مصنوعی آبخوان) است.
وی ادامه داد: برخی از مناطق استان که در جریان سیلاب سال ۱۳۹۸ دچار طغیان سیلاب و خسارت قابل توجهی شدند در نقاط بحرانی فرونشست قرار دارند که در این شرایط توجه به اجرای پروژههای آبخیزداری در این مناطق ضروری است.