کارنامه یک ساله مجلس یازدهم از اصلاحات اقتصادی تا حضور میدانی
سرویس سیاسی-
اسفندماه سال 98 بود. در زمانی که یک بیماری بسیار خطرناک و واگیردار جهان را به وحشت انداخته بود و این ویروس در مسیر خود به ایران نیز رسیده بود. در چنین شرایطی انتخابات مجلس یازدهم برگزار شد.
کارنامه بسیار ضعیف مجلس دهم با اکثریت طیف‌های اصلاح‌طلب و حامیان دولت از یک طرف و نیز عملکرد غیرقابل دفاع و ضعیف دولت تدبیر و امید که با حمایت کامل اصلاحات به پیروزی رسید سبب شد تا در انتخابات مجلس یازدهم پیروزی با طیف منتقد دولت و اصولگرایان باشد و آنها اکثریت مجلس یازدهم را شکل دهند. انتخابات در اوایل اسفندماه 98 برگزار شد و در اوایل خرداد 99 مجلس یازدهم باید کارش را آغاز می‌کرد. در عین ناباوری در این فاصله 3ماهه که هنوز مجلس جدید شروع به کار نکرده بود هجوم طیف موسوم به اصلاح‌طلب علیه مجلس آغاز شد.
مجلس یازدهم در شرایط بحران کرونا، نتایج به جامانده از ضعف نظارت و عدم توجه مجلس دهم به معیشت مردم و نیز آثار حدود 7 سال مدیریت دولت تدبیر و امید در خردادماه شروع به کار کرد و حدود دو ماه نخست آن به انتخابات برای تعیین رئیس و هیئت‌رئیسه و شکل‌دهی به کمیسیون‌ها و تعیین اعضای آنها و... سپری شد. بلافاصله پس از این دوره برخی نمایندگان مجلس یازدهم به سراغ یکی از معضلات سوءمدیریت در این سال‌ها رفتند؛ کارخانه نیشکر هفت‌تپه.
شروع خوب یازدهم؛
بررسی مشکل هفت‌تپه
اصطلاح خوب یا بهتر است بگوییم فرهنگ خوبی که با مجلس یازدهم در حوزه گفتمانی قوه مقننه ورود پیدا کرد و پررنگ شد «بررسی‌های میدانی» بود. برخی نمایندگان تهران به همراه نمایندگان بومی موضوع این کارخانه و اعتراض‌های کارگران آن را دنبال کردند و در این مسیر به منطقه شوش رفته و از نزدیک پای سخن کارگران نشستند. نتیجه پیگیری‌های مجلس یازدهم به رغم تمام سنگ‌اندازی‌ها و مخالفت‌های برخی دولتی‌ها اخیرا اعلام شد و آن چیزی نبود جز خلع ید از کسی که به ثمن بخس این کارخانه را به چنگ آورده بود.
در این میانه همچنین محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس برخی سفرهای استانی را نیز صورت داد. او در نخستین گام به استان سیستان و بلوچستان رفت. استانی محروم که همواره در کنار برخی استان‌های دیگر مورد تاکید رهبر انقلاب است تا مسئولان به این مناطق بیشتر توجه کنند. در این سفر نمایندگان استان سیستان و بلوچستان به همراه برخی نمایندگان دیگر مناطق کشور رئیس مجلس را همراهی می‌کردند.
مهر تأیید رهبری
بر سفرهای استانی
حضور رئیس مجلس در مناطق محروم استان و صحبت چهره به چهره با مردم و شنیدن مشکلات آنها یکی از پیامدهای مجلس یازدهم بود که از قضا مورد تاکید رهبر انقلاب نیز قرار گرفت و معظم‌له در دیدار ویدئو کنفرانسی با مجلس در روز پنج‌شنبه بر لزوم ادامه یافتن این سفرها تاکید کردند.
پس از آن رئیس‌مجلس به همراه برخی نمایندگان به منطقه چابهار رفت و از فرودگاه و برخی مناطق چابهار و اطراف آن دیدن کرد. در این سفرها رئیس و نمایندگان مجلس با اولویت‌های هر منطقه و نیز مشکلات مردم آشنا می‌شوند و به طور قطع این در روند قانون‌گذاری، اختصاص بودجه و نیز نظارت بر مدیران استانی تاثیر قابل توجهی دارد.
مشکل آب آشامیدنی
غیزانیه
سفر بعدی رئیس مجلس به استان خوزستان بود. استانی که پیش از آن برخی مردمش در منطقه غیزانیه با مشکلات آب آشامیدنی سالم روبه‌رو شده بودند و این بار نیز سفر برخی نمایندگان تهران به همراه نمایندگان بومی به منطقه غیزانیه و چاره‌اندیشی برای حل مشکل سبب شد در مدت کوتاهی با همت قرارگاه سازندگی خاتم مشکل آب آشامیدنی آنجا حل شود. مقصد سفر بعدی قالیباف کردستان بود که با بازدید از مناطق مختلف و برگزاری جلسات با مدیران استانی همراه شد.
نکته قابل تامل در این موضوع سمپاشی نشریات طیف موسوم به اصلاح‌طلب است که در مواردی مانند مشکل آب غیزانیه و یا هفت‌تپه به انتقاد از سفر نمایندگان به این مناطق می‌پرداختند! بهانه آنها این بود که چرا کسی که نماینده تهران است برای کمک به حل مشکل مردم غیزانیه یا هفت‌تپه به آنجا سفر کرده است! این بهانه‌جویی مضحک در حالی بود که این نمایندگان به صراحت می‌گفتند که برای کمک به حل مشکل رفته‌اند و در این مسیر با نماینده‌های بومی آن منطقه در هماهنگی کامل بوده‌اند. این موضوع به خوبی نشان داد که برای طیف اصلاحات؛ سیاسی‌کاری و قبیله‌گرایی بیشتر از حل مشکل مردم اهمیت دارد.
یک قانون خوب؛
مالیات بر خانه‌های خالی
موضوع کمبود برخی از قوانین در کشور در طول سالیان اخیر بیشتر از همیشه حس می‌شد. قریب 5 سالی که «عباس آخوندی» در دولت نخست تدبیر و امید و همچنین یک سال و چند ماه دولت دوم روحانی بر مسند وزارت راه و شهرسازی تکیه زده بود مقوله ساخت خانه تعطیل شد. او با این ایده که دولت نباید خودش به خانه‌سازی بپردازد و تنها در نقش مشوق، تسهیل‌کننده و نیز ناظر در موضوع ساخت خانه و بازار مربوط به آن عمل کند از این وظیفه مهم شانه خالی کرد. تاسف‌انگیز اینکه وزارت تحت امر او حتی در نقش مشوق، تسهیل‌کننده و ناظر نیز به میدان وارد نشد و شد آنچه نباید می‌شد؛ یعنی قیمت خانه و اجاره‌بها ناگهان سر به فلک گذاشت.
با آمدن مجلس یازدهم یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های وکلای ملت موضوع مهم مسکن بود لذا نمایندگان چند محور را برای جبران کم‌کاری‌های این هشت‌ساله در حوزه مسکن دنبال کرد.
یکی از این حوزه‌ها مقابله با سوداگران مسکن بود. کسانی که با در اختیار داشتن ده‌ها و صدها واحد مسکن و عدم اجاره یا فروش آنها این واحدها را از چرخه عرضه و تقاضا خارج می‌کنند و همین کمبود عرضه به نسبت ازدیاد تقاضا سبب گران شدن مسکن می‌شود. در همین رابطه سال گذشته نایب‌رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تهران گفت: «کشور ۲.۵ میلیون خانه مسکونی خالی دارد که ۵۰۰ هزار واحد آن در استان تهران واقع است.»تصویب قانون مالیات بر خانه‌های خالی با سیستم اعمال مالیات به صورت افزایشی بر خانه‌های خالی این امکان را به وجود خواهد آورد که مسکن برای سوداگران به عنوان یک کالای سرمایه‌ای مطرح نباشد. البته در این باره باید گفت که تصویب مجلس یک گام مهم بوده و اجرای درست این قانون توسط دولت سبب به بار نشستن این قانون می‌شود که میوه آن قطعا برای جامعه شیرین خواهد بود.
قانونی که ترمز یکه‌تازی عهدشکنان را کشید
یکی از قوانین بسیار مهم در دوره عملکرد یکساله مجلس که موافقان و مخالفان جدی داشت قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» بود. ماجرا پس از برجام به صورت کاملا برنامه‌ریزی توسط غربی‌ها مرحله به مرحله اجرا می‌شد. دولت تدبیر و امید به پندهای منتقدان هیچ توجهی نکرد و به وعده‌های اروپا و آمریکا اعتماد کرد.
نتیجه این اعتماد این شد که ایران زودتر از موعد همه تعهداتش را انجام داد اما غرب حتی پس از اجرای برجام تنها به آزادسازی برخی پول‌های ایران بسنده کرد. در دوره اوباما اصلی‌ترین و کلیدی‌ترین موضوع تحریم یعنی سوئیفت حل نشد و همین باعث شد که رئیس بانک مرکزی دولت تدبیر و امید در چهارسال نخست یعنی ولی‌اله سیف، بگوید دستاورد ایران از برجام تقریبا صفر بوده است.
در دوره ترامپ، آمریکا به کلی زیر میز زد و از برجام خارج شد. چند سال گذشت و متاسفانه دولت و مجلس دهم هیچ عکس‌العمل مهمی در واکنش به این شیوه فریبکارانه غرب نشان ندادند. با آمدن مجلس یازدهم قانونی در دستور کار وکلای ملت قرار گرفت که 3 ماه را به غربی‌ها و خاصه آمریکا مهلت داد تا تحریم‌های ظالمانه را رفع کنند و در صورت عدم عمل غرب به وعده‌هایش دولت مکلف شد مواردی مانند نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کند. تصویب این قانون و آغاز غنی‌سازی 60 درصد سبب شد تا غربی‌ها از روند آغاز مذاکرات سخن بگویند.
مهم‌ترین اقدامات کمیسیون‌ها
مسلم است که در محدوده یک گزارش روزنامه‌ای نمی‌توان به صورت مجزا به همه اقدامات کمیسیون‌ها اعم از قانون‌گذاری‌ها، بررسی‌های میدانی و نظارت‌ها و تحقیق و تفحص‌ها پرداخت لذا به مهم‌ترین‌های آن اشاره می‌کنیم.
در موضوع قانون‌گذاری (به غیر مواردی که در سطرهای بالا به آن اشاره کردیم) برخی از مهم‌ترین قوانین بررسی‌شده در مدت یکساله مجلس یازدهم عبارتند از: «قانون مبارزه با قاچاق ارز و کالا»؛ «قانون مالیات بر ارزش افزوده»؛ «قانون تاسیس بیمه همگانی»؛ «طرح مالیات بر عایدی سرمایه» و... که در کمیسیون اقتصادی بررسی شدند.
«طرح جهش تولید مسکن» در کمیسیون عمران؛ «طرح تامین کالاهای اساسی» و «طرح احکام کلی اصلاح ساختار بودجه» در کمیسیون برنامه و بودجه؛ «طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده» و «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» در کمیسیون فرهنگی؛ «طرح حمایت از افراد مبتلا به اختلالات شدید روانی» در کمیسیون بهداشت؛ «اصلاح قانون نظارت بر رفتار نمایندگان» در کمیسیون آئین‌نامه داخلی مجلس؛ «طرح تسهیل برخی مجوزهای کسب و کار» در کمیسیون جهش و رونق تولید.
«اصلاح قانون تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی» در کمیسیون کشاورزی؛ «اصلاح قانون انتخابات ریاست‌جمهوری» در کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها؛ «طرح توسعه و تولید پایدار زنجیره فولاد» در کمیسیون صنایع و معادن.
یکی از قوانین خوب دیگر که در مسیر مبارزه با فساد بوده است «طرح حمایت مالی از افشاگران فساد» بود که این طرح در کنار طرح‌های دیگری مانند «طرح مبارزه با جرائم اقتصادی» در کمیسیون قضایی مجلس تصویب شد.
همچنین در طول این مدت موارد قابل توجهی از تحقیق و تفحص‌ها در مجلس به تصویب رسیده و نیز بررسی‌های میدانی توسط نمایندگان از برخی وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها انجام شده است که در محدوده این نوشتار امکان اشاره به آنها نیست. قطعا رسیدن به نقطه آرمانی برای مجلس شورای اسلامی که هم در تراز انقلاب اسلامی باشد و در جهت فرمایشات امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب نیازمند تلاش شبانه‌روزی و همراه با اخلاص و تقوای نمایندگان مجلس یازدهم است تا به یاری خدا به مجلسی که «در راس امور است» نزدیک و نزدیک‌تر شویم.