ترفند آمریکا مغلوب کدام تدبیر شد؟(نگاه)
محمد ایمانی
تیم دموکراتها قبل از انتخابات آمریکا، بارها و بارها گفتند خروج ترامپ از توافق برجام، اشتباه بزرگی بود؛ چرا که توافق، ایران را بشدت محدود کرده بود. بنابراین آنها باید پس از انتخابات، طبق منطق خودشان، بلافاصله به توافق بر میگشتند. اما این اتفاق نیفتاد. چرا؟!
آنها خیز برداشته بودند که بگویند به توافق برگشتند؛ اما بدون هیچ هزینهای! میخواستند بدون جبران خسارتهای گذشته ایران و برداشتن تحریمها که برعهدهشان است، به درون توافق بخزند و به امکانات فشار علیه ایران (مثل مکانیسم ماشه و بازگشت خودکار تحریمها) در داخل برجام دسترسی پیدا کنند. ضمنا میخواستند در کنار بازگشت یواشکی و دزدکی، تحریمهای ضد برجامی دوران ترامپ را هم گروگان نگه دارند و باج دو قبضه بخواهند. چه نقشه پیچیده و بینظیری!
اما رهبر حکیم ایران، دست چدنی آنها را از زیر دستکش مخملی خوانده بود که دستشان را رو کرد و گفت: «بحث میکنند که آمریکا برگردد به برجام یا برنگردد. ما هیچ اصرار و عجلهای نداریم که آمریکا به برجام برگردد؛ اصلاً مسئله ما این نیست که آمریکا به برجام برگردد یا برنگردد. آنچه مطالبه منطقی و عقلانی ماست، رفع تحریمهاست؛ تحریمها باید برداشته بشود. این حقّ غصب شده ملّت ایران است؛ چه آمریکا، چه اروپا - که آویزان و دنبالهروِ آمریکا است- وظیفه دارند این حقّ ملّت ایران را ادا کنند. اگر تحریمها برداشته شد، خب برگشت آمریکا به برجام معنایی خواهد داشت- البتّه مسئله خسارتها جزو مطالبات ماست و در مراحل بعدی دنبال خواهد شد- امّا اگر چنانچه تحریمها برداشته نشد، برگشت آمریکا، به نفع ما که نیست، به ضرر ما هم ممکن است باشد. تصمیم مجلس و دولت در باب لغو تعهّدات برجامی، کاملاًً تصمیم منطقی و عُقلایی است. وقتی طرفِ مقابل، تقریباً به هیچکدام از تعهّدات خودش عمل نمیکند، معنی ندارد که جمهوری اسلامی به همه تعهّدات خودش در برجام عمل کند؛ لذا از مدّتی پیش تدریجاً بعضی از تعهّدات را لغو کردند، اخیراً هم تعهّدات دیگری را کنار گذاشتند. و البتّه اگر چنانچه آنها به تعهداتشان برگردند، ما هم به تعهّداتمان برمیگردیم؛ بنده از اوّل هم همین را گفتم. از اوّلی که برجام مطرح شد، بنده گفتم که تعهّد در مقابل تعهّد؛ متناظر، کار آنها در مقابل کار ما؛ هر کاری که ما بناست بکنیم، باید طرف مقابل هم متناظر با آن کار را بکند؛ خب این اول کار انجام نگرفت، حالا بایستی انجام بگیرد».
ساختمان ترفند دولت آمریکا، با این استدلال محکم، هوا شد. آمریکا دیگر جای فرار ندارد. اگر صادق بود، باید به تعهدات زیر پا گذاشته، برمیگشت. اینجا، موقعیت گریزناپذیر راستیآزمایی بود و آمریکای موذی، گیر افتاد.
تحلیل نشریه فارینپالیسی درست بود که دیماه ۱۳۹۸ از رئول مارک گرکت (افسر سابق سیا) پرسید «رهبر ایران چگونه ترامپ را شکست داد؟». و افسر سیا، با وجود عقدهگشایی، دقیق پاسخ داد که اذعان کرد: «من میتوانم بر مبنای مستندات آماری بگویم که رهبر ایران، قطعا برتر از ترامپ و در نقطه مخالف او قرار دارد. رهبری او در این 30 سال، هوشمندانه بود. بدون شک، او قهرمانی جدی و موفقترین رهبر خاورمیانه از جنگ جهانی دوم به بعد است. او فوقالعاده باهوش است و از مهارتهای ممتاز و استعدادهای عالی برخوردار است».
فقط یک نکته میماند و آن اینکه فارینپالیسی و گرکت، باید بایدن را هم به فهرست روسایجمهور سرشکسته آمریکا اضافه کنند. اکنون فراوانند رسانهها و سیاستمداران در اروپا و آمریکا و آسیا که میگویند حق با ایران است: آمریکا، توافق را زیر پا گذاشته و از آن خارج شده، و هم اوست که باید با برداشتن تحریمها بتواند به توافق برگردد و سپس انتظار اجرای همه تعهدات را از ایران داشته باشد.
حالا شوراى سردبيرى لسآنجلستايمز تصریح میکند: «بایدن باید از اشتباهات پيشينيان خود درس بگيرد و براى احياى توافق هستهاى با ايران، گام نخست را بردارد. بايدن بايد به ايران و شريكان آمريكا ثابت كند عزم احياى توافق را دارد». و لارنس دیویدسون در «کانتر پانچ» تأکید میکند «رسوب بیقانونی ترامپ، هنوز در سیاست خارجی بایدن وجود دارد. میتوانیم این را از نحوه تلاش برای بازی دادن ایران توسط او درک کنیم. اظهارات بلینکن درباره اینکه ایران ابتدا باید به برجام بازگردد، کودکانه است. دولت بایدن حتی به پیشنهاد گامهای همزمان برای بازگشت دو کشور به تعهدات برجام نه گفت. با توجه به مخالفت بایدن با برداشتن تحریمها، این تحریمها دیگر، تحریمهای ترامپ نیستند؛ بلکه به بایدن تعلق دارند».