ضرورت توجه به نکات ایمنی و مهار رخدادهای تلخ در جاده - بخش دوم
پرهیز از سبقت و لجبازی رانندگان در پیچ‌وخم جاده‌های لغزنده
با نگاهی به جاده‌ها، اتوبان‌ها و طرز رانندگی رانندگان و تصادفاتی که شاهد هستیم، متوجه می‌شویم که عامل بسیاری از همین تصادفات کشنده و تلخ، ما انسان‌ها هستیم که می‌توانیم بسیار ساده و با رعایت قوانین راهنمایی‌ورانندگی آن را به حداقل و یا حتی به صفر برسانیم.
اشتباهات بزرگی چون سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، عدم توجه به جلو، خواب‌آلودگی و اشتباهاتی ازاین‌دست سبب می‌شود حادثه‌ای به وجود بیاید که شاید دیگر قابل جبران نباشد، اما با رعایت همین نکات ساده می‌توان از بسیاری حوادث جاده‌ای جلوگیری کرد.
همه چیز دست خود ماست و تا زمانی که تصمیم اشتباهی نگیریم و عجله و لجبازی با دیگر رانندگان را از تصمیماتمان حذف کنیم، مشکلی برایمان پیش نخواهد آمد و یا مشکل پیش‌آمده آن‌قدر بزرگ نیست که قابل جبران نباشد.
محمود رضایی یک راننده جاده، درباره قوانین راهنمایی‌ورانندگی و خطرات احتمالی می‌گوید: «قبول دارم که بسیاری از اشتباهات رانندگی از طرف ما رانندگان صورت می‌گیرد و در صورت رعایت قوانین این حوادث به کمترین حد ممکن می‌رسد. از سال‌ها پیش فرهنگ‌‌سازی در مورد قوانین ترافیک و راهنمایی‌ورانندگی صورت‌گرفته است و تأثیر آن را نیز مشاهده کرده‌ایم، اما به عقیده من باید بیشتر در این زمینه فرهنگ‌‌سازی کرد و آموزش داد.»
وی می‌افزاید: «کار بسیار خوبی که صورت‌گرفته این است که آموزش را از مدارس و بین کودکان آغاز کرده‌اند و آموزش‌های ترافیکی را به آنها ارائه می‌دهند و از همین بچگی قوانین را به آنها آموزش می‌دهند، در خوبی و تأثیرگذاری این کار هیچ شکی نیست و مطمئناً نتیجه خوبی هم در آینده دارد، اما به نظرم ما بزرگ‌ترها بیشتر به آموزش نیاز داریم؛ چرا که در برخی مواقع فقط به دلیل یک لجبازی یا یک عجله جان خود و دیگران را به خطر می‌اندازیم.»
چطور رانندگان در برف نخواهند ماند؟
حضور به‌موقع نجاتگران بستان‌آباد (آذربایجان شرقی) راننده کامیون را از خطر مرگ نجات داد. تصادف در خروجی اتوبان پیامبر اعظم (ص) به‌طرف روستای (حاج‌آقا) بستان‌آباد رخ داد و به واژگونی یک دستگاه تریلر انجامید.
نجاتگران بعد از رسیدن به محل حادثه مشاهده می‌کنند یک دستگاه کامیون تریلر، واژگون شده و راننده آن در داخل کامیون در وضعیت نامناسبی گیرکرده و هر لحظه امکان وقوع حادثه‌ای ناگوار برای او وجود دارد؛ لذا بلافاصله نجاتگران دست‌به‌کار شده و بعد از یک ساعت عملیات تخصصی، توانستند با استفاده از دو دستگاه «سِت نجات هیدرولیکی» خودروی نجات (فک و قیچی) به طور همزمان، راننده تریلر را صحیح‌وسالم رها‌سازی کرده و برای ادامه درمان تحویل همکاران اورژانس منطقه «شیبلی» دهند.
در این ایام کرونایی اگرچه از حجم مسافرت‌های بین‌شهری به نحو چشمگیری کاسته شده، اما در همین فصل سرد سال و با وجود لغزندگی جاده‌ها و پرمخاطره بودنشان، نباید از ایمنی ماشین‌های باربری سنگین که در جاده‌های بین‌شهری فعال‌اند، غافل بود.
یک سؤال بر پایه دانستنی‌های نکات ایمنی در جاده‌های لغزنده این است که چطور رانندگان در برف نخواهند ماند؟
محسن غفوری یک راننده باتجربه ماشین‌های سنگین برایمان در پاسخ به این سؤال توضیح می‌دهد: «همه رانندگان در خاطرات رانندگی‌شان به‌طورقطع یک روز برفی را به یاد می‌آورند که خودروی آنها در میان توده‌ای از یخ و برف‌گیر کرده است. برخی از آنها از این خاطره به‌عنوان یکی از پردردسرترین تجربه‌های رانندگی یاد می‌کنند و بعضی دیگر، آن را مشکلی پیش‌پاافتاده در فصل زمستان می‌دانند. این دو تفاوت، ناشی از نحوه برخورد و آگاهی آنها در آن موقعیت است.»
این راننده باتجربه باتکیه‌بر تجربه‌های حرفه‌ای خود می‌افزاید: «برای بیرون آوردن خودرو از برف اولین اقدام، قراردادن ماشین در دنده یک و سپس فشار ملایم روی پدال گاز است، ولی اگر هنگام گاز دادن پیاپی چرخ‌های ماشین روی برف چرخشی درجا دارند، از ادامه آن صرف‌نظر کنید. پا را ازروی پدال گاز برداشته، دنده عقب را بزنید و دوباره روی پدال گاز کمی فشار دهید و سپس آن را رها کنید. این کار را با دنده یک و عقب 10 الی 12 بار و با فواصل زمانی چندثانیه‌ای تکرار کنید. از گاز دادن اضافی و فشار به موتور بپرهیزید.
اگر چرخ‌های خودروی شما علیرغم تلاش‌های فوق همچنان در برف مانده است، در مسیر حرکت چرخ‌ها به جلو یا عقب، پوششی روی سطح برف یا یخ ایجاد کنید. این پوشش می‌تواند تکه‌ای گونی، مقوای کارتن، تخته‌ای در گوشه خیابان و یا مشتی نمک یا شن و ماسه باشد. درواقع هدف ایجاد اصطکاک هرچه بیشتر بین چرخ‌ها و سطح زمین، از طریق واسطه‌ای زبر و بافت‌دار است.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش تأکید می‌کند: «درصورتی‌که هیچ‌یک از موارد فوق در دسترس نباشد، می‌توانید از کف‌پوش‌های ماشین استفاده کنید. کف‌پوش‌ها را در خودروهای دیفرانسیل جلو در مسیر حرکت چرخ‌های جلو و در دیگر خودروها در مسیر حرکت چرخ‌های عقب قرار دهید. سپس آرام شروع کنید به گاز دادن. از راهکارهای بسیار مفید به‌خصوص در جاده‌های برف زده، کم کردن مقداری از باد لاستیک‌هاست. به‌این‌ترتیب سطح اصطکاک لاستیک با زمین بیشتر شده، از سرخوردگی جلوگیری می‌شود. هرگز پادری‌های پشت لاستیکی و بافت‌دار قدیمی و کهنه مورداستفاده در سرویس‌های بهداشتی و آشپزخانه منزلتان را دور نیندازید. این پادری‌ها برای چنین شرایطی بسیار مفید هستند. تعدادی از آنها را برای روز مبادا در صندوق عقب ماشین نگهداری کنید.»
اقدامات اورژانسی برای رانندگان سرمازده
به مجردی که توده‌ای از هوای سرد به کشورمان می‌رسد، شاهد مراجعه رانندگانی هستیم که در مسیر به دلیل نداشتن تجهیزات زمستانی یا مواجه شدن با سرما به سرمازدگی دچار شده‌اند.
کیومرث وزیری یک امدادگر جاده‌ای ضمن بیان مطلب بالا می‌گوید: «سرمازدگی عمدتاً بخش‌هایی از بدن را که خون‌رسانی ضعیف‌تری دارند، درگیر می‌کند. هر چه پوست مرطوب‌تر، سرعت باد و کمبود آب بیشتر باشد، خطر سرمازدگی افزایش می‌یابد. اغلب ما زمانی که در معرض سرما قرار گرفته‌ایم، تجربه قرمز شدن گوش‌ها و بینی را داشته‌ایم. با اندکی گرم کردن این علایم از بین می‌رود، اما زمانی که با کفش نامناسب در معرض سرما قرار بگیرید و آب به داخل کفش نفوذ کند و امکان خشک‌کردن پا وجود نداشته باشد، شرایط برای یخ‌زدگی مهیا می‌شود. سرمازدگی می‌تواند از قرمزی، ورم، کبودی تا بی‌حسی و ناتوانایی حرکت‌اندام یخ‌زده متغیر باشد. زمانی که سرمازدگی به سمت یخ‌زدگی عضو پیش می‌رود، سیاه شدن‌اندام بروز می‌کند.»
از این امدادگر سؤال می‌کنم: «اقدامات اولیه در برخورد با سرمازدگی چیست؟» وی پاسخ می‌دهد: «در زمان بروز علایم باید‌اندام را به‌سرعت خشک کرد. درآوردن کفش مرطوب و خشک‌کردن عضو به‌آرامی با پارچه‌ای خشک مفید است. اگر گاز استریل یا پارچه‌ای تمیز در اختیار دارید، بخش سرمازده را بپوشانید. انگشتان آسیب‌دیده را از هم جدا کنید. رطوبت بین انگشتان به این روش از بین می‌رود، ضمن اینکه حرکت هوا باعث جلوگیری از افزایش سرمازدگی در فضای بین انگشتان
می‌شود.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش توصیه می‌کند: « اگر می‌توان مصدوم را از محل خارج کرد نیازی به گرم کردن عضو حادثه دیده نیست. اگر‌اندام یخ‌زده به دنبال گرم کردن دچار یخ‌زدگی مجدد بشود، آسیب بیشتری به آن وارد می‌شود، اما زمانی که خروج مصدوم از محل مقدور نیست می‌توان از آب ۴۰ تا ۴۲ درجه سانتی‌گراد برای گرم کردن سریع عضو استفاده کرد. بالا نگه‌داشتن‌اندام از تورم بیشتر جلوگیری می‌کند. همین اقدام با کاهش تورم از درد نیز می‌کاهد. اگر درد شدید است و به بالا نگه‌داشتن و گرم کردن پاسخ نمی‌دهد، می‌توان از مسکن‌هایی مثل بروفن استفاده کرد.»
وزیری هشدار می‌دهد: «هرگز عضو یخ‌زده را ماساژ ندهید. تاول‌ها نباید دست‌کاری شود. پارگی تاول‌ها خطر عفونت را افزایش می‌دهد. تنها اقدام لازم پانسمان تاول‌هاست. بیمار نباید سیگار بکشد. سیگار باعث انقباض عروقی می‌شود که همین باعث کاهش بیشتر خون‌رسانی به بخش یخ‌زده می‌شود. پس تصور نادرست گرم‌شدن فرد با کشیدن سیگار را از ذهن خود خارج کنید. پس از اقدامات اولیه به یاد داشته باشید که تمام بیماران نیازمند انتقال به اورژانس
هستند.»
چگونگی کنترل ماشین
در جاده‌های زمستانی
بلافاصله پای خود را ازروی پدال ترمز و گاز بردارید. هیچ‌کدام از این موارد لغزش خودروی شما را متوقف نخواهند کرد و بلکه می‌توانند آن را بدتر کنند. هر دو دست خود را با فاصله بر روی فرمان قرار دهید. از حرکت‌دادن ناگهانی فرمان خود خودداری کنید. این ممکن است موجب چپ شدن خودروی شما شود. پس از آنکه سرعت وسیله نقلیه شما پس از چند ثانیه کم شد، پای خود را به آرامی بر روی پدال ترمز فشار دهید و فرمان را در جهتی که می‌خواهید خودروی شما حرکت کند بچرخانید. این یک نکته هوشمندانه در مورد تمرکز بر روی جهت حرکت شما است.
سرهنگ احمد شیرانی رئیس‌مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک راهور ناجا با اشاره به پیش‌بینی هواشناسی مبنی‌بر وقوع بارش در جاده‌های استان‌های شمالی و غربی کشور اکیداً به رانندگان توصیه می‌کند: «رانندگانی که قصد تردد در محورهای شمالی و غربی کشور را دارند، قبل از سفر باید از سالم بودن سیستم گرمایشی خودرو و برف‌پاک‌کن اطمینان حاصل کرده و تجهیزات لازم را نیز به همراه داشته
باشند.»
رئیس‌مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک راهور ناجا تصریح می‌کند: « باتوجه به لغزندگی جاده‌ها، رعایت سرعت مطمئنه الزامی است؛ بنابراین باید رانندگان زمان بیشتری را برای سفر در نظر گرفته و از عجله و شتاب خودداری کنند.»
حمید کامرانی یک راننده برای عبور از پیچ‌های پرخطر در جاده‌های کوهستانی توصیه می‌کند: « پس از اینکه از یک پیچ تند یا لغزش خودرو به‌سلامت عبور کردید، بهترین عملکرد خود را داشته باشید و هیچ‌گونه حرکت ناگهانی انجام ندهید. هرچند که لغزش خودرو می‌تواند یک تجربه ترسناک باشد، مهم است که آرام باشید و تمرکز خود را از دست ندهید.
بسیاری از جاده‌های پر پیچ‌وخم بر روی شیب‌های تند، سرازیری‌ها یا مناطق صخره‌ای قرار دارند. اگر در چنین مواردی دچار لغزش شوید، ممکن است مجبور شوید اقدامات جدی را در نظر بگیرید تا از خروج وسیله نقلیه خود از مسیر عادی جلوگیری کنید. از عقل و قدرت تحلیل خود استفاده کنید و گزینه‌های خود را تا آنجا که ممکن است بررسی کنید تا کنترل خودروی خود را مجدداً به دست بیاورید.
پیچ‌ها می‌توانند کشنده باشند. نکته اصلی که در هنگام رانندگی در جاده‌های پر پیچ‌وخم باید در نظر داشته باشید، این نکته است که کمی کاهش سرعت می‌تواند به میزان زیادی احتمال لغزش خودروی شما را کاهش دهد.»