این دو راه همسنگ نیست تحریف نکنید! (نگاه)
مسعود اکبری
جناب آقای علی ربیعی، سخنگوی محترم دولت - 29 آذر- در یادداشتی در روزنامه ایران نوشت: «رهبر معظم انقلاب در سخنان اخیر خود دو راهبرد «خنثی کردن تحریم» و «رفع تحریم» را ادغام کرده و ضمن تأکید درست و استراتژیک مبنی بر اولویت خنثی‌سازی تحریم فرمودند: «البته نمی‌گویم دنبال رفع تحریم نباشیم؛ چرا، واقعاًً اگر بتوانیم تحریم را رفع کنیم، یک ساعت هم نباید تأخیر کنیم.» رئیس‌جمهوری پیش‌تر در نشست خبری گفته بود: «عده‌ای هستند که می‌خواهند پایان تحریم را به تأخیر بیندازند، ما یک دقیقه و یک ساعت هم به این رضایت نخواهیم داد و در برابر آنها خواهیم ایستاد؛ تحریم باید بشکند.» تأکید رهبری معظم و رئیس‌جمهوری بر اینکه نباید دقیقه و ساعتی را برای رفع تحریم از دست داد از آن اولویتی که برای «خنثی کردن تحریم‌ها» قائل شده‌اند جدا نیست.»
ربیعی در بخش دیگری از این یادداشت نوشت: «خنثی‌سازی تحریم‌ها به این اعتبار خنثی‌سازی آن مین‌هایی هم هست که آمریکا در مسیر مبادله ایران و همسایگان کار گذاشته، خنثی‌سازی آن مین‌هایی هم هست که در نظام مالی جهان به شکل محدودیت‌های مالی اف‌ای‌تی‌اف در صورت عدم مواجهه منطقی و هوشمندانه علیه ما کارگذاری شده است».
سخنگوی دولت در ادامه تصریح کرد: «اکنون که راهگشایی رهبری، حجت را تمام کرده باید از امروز، گفت‌وگوی اجتماعی و سیاسی جامعه را نه حول مشاجره بی‌فایده پیرامون دوقطبی رفع تحریم و خنثی کردن تحریم، بلکه با اجماع درخصوص همبستگی این دو راهبرد و قرار گرفتن آنها در امتداد هم ادامه بدهیم و دولت را برای به ثمر نشاندن و به نتیجه رساندن هر دوی این اهداف به هم چسبیده و مشترک همراهی کنیم».
متأسفانه جناب آقای ربیعی در یادداشت مذکور به یکی از فرازهای بسیار مهم بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب هیچ اشاره‌ای نکرده است. ایشان فرمودند: «رفع تحریم دست دشمن است، و خنثی‌کردن تحریم دست ما است، غیراز این است؟ ما که نمی‌توانیم خودمان رفع تحریم کنیم، دشمن باید رفع تحریم کند امّا خودمان می‌توانیم این تحریم دشمن را خنثی کنیم. پس این مقدّم است، این درست است، بیشتر دنبال این باشیم. البتّه نمی‌گویم دنبال رفع تحریم نباشیم؛ چرا، واقعاًً اگر بتوانیم تحریم را رفع کنیم، یک ساعت هم نباید تأخیر کنیم. البتّه چهار سال است تأخیر شده [یعنی] از سال ۹۵ بنا بوده همه تحریم‌ها یک باره برداشته بشود [امّا] تا الان نه فقط برداشته نشده، زیاد هم شده».
رهبر معظم انقلاب در بخش دیگری از بیانات اخیر تأکید کردند: «به دشمن اعتماد نکنید، این توصیه قطعی من است... دشمنی‌ها را از یاد نبرید. دشمنی کردند. دیدید که آمریکای ترامپ و آمریکای اوباما با شما چه کرد. [البتّه] این فقط مال ترامپ نیست که حالا مثلاً فرض کنید چون ترامپ رفت، بگویند تمام شد؛ نه، آمریکای اوباما هم با شما بدی کرد، با ملّت ایران بدی کرد و سه کشور اروپایی هم همین جور».
برخلاف اظهارنظر جناب آقای ربیعی، دو مقوله «خنثی کردن تحریم» و «رفع تحریم» به هیچ عنوان اهداف به هم چسبیده و مشترک نیستند.
حداقل در 5 سال اخیر، هر دو رویکرد خنثی کردن تحریم و رفع تحریم مورد آزمون قرار گرفته (اولی به‌صورت محدود و ناقص و دومی کامل) و یکی در آزمون سربلند بیرون آمده و دیگری مردود شده است.
برای مثال، افتتاح و فعالیت «پالایشگاه ستاره خلیج فارس» که با مجاهدت شبانه‌روزی و به دست جوانان مومن، متخصص و انقلابی در سال‌های گذشته به وقوع پیوست، ابزار دشمن در «تحریم بنزین» را خنثی و ایران را در تولید بنزین خودکفا کرد.
در یک نمونه دیگر، جمهوری اسلامی ایران در ماه‌های اخیر علی‌رغم تحریم‌های غیرقانونی آمریکا و همچنین علی‌رغم تهدیدهای پوشالی واشنگتن، به دفعات نفتکش‌های حامل بنزین و میعانات گازی را به ونزوئلا صادر کرده و با این اقدام مقتدرانه، تحریم‌های آمریکا را خنثی کرد.
ارسال اولین ماهواره نظامی ایران به فضا با فواید متعدد امنیتی، دفاعی و اقتصادی، دیگر نمونه موفق و تحسین‌برانگیز در خنثی‌سازی تحریم‌هاست.
در سوی مقابل، برجام، مشهورترین مدل با هدف «رفع تحریم‌ها» است. چندی پیش عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر خارجه صراحتا اعلام کرد که «نتیجه پایبندی به برجام، تحریم‌های بیشتر بود»؛ پیش از آن آقای روحانی با اشاره به تجربه برجام، صراحتا مذاکره با آمریکا با هدف رفع تحریم‌ها را «دیوانگی» نامید.
بنابراین برخلاف اظهارنظر آقای ربیعی، «خنثی کردن تحریم» و «رفع تحریم» به هیچ عنوان اهداف به هم چسبیده و مشترک نیستند. بلکه همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند:
- به این دلیل که خودمان می‌توانیم تحریم دشمن را خنثی کنیم. پس این مقدّم است و ما باید بیشتر دنبال خنثی‌سازی تحریم باشیم.
- در مدل «رفع تحریم‌ها» حداقل چهار سال است که تأخیر شده و در این مدل نه فقط تحریم‌ها برداشته نشده، بلکه زیاد هم شده است.
- نوع عملکرد آمریکا در مقوله رفع تحریم‌ها، مختص دولت ترامپ نیست که حالا فرض کنیم چون ترامپ رفت، پس تمام شده است. دولت اوباما نیز همین رفتار را انجام داد و دولت بایدن نیز آن را ادامه خواهد داد و سه کشور اروپایی هم با آمریکا همصدا هستند.
- راه‌حل اصلی عدم اعتماد به دشمن و پرهیز از چشم دوختن به نقطه‌های خیالی- همچون برجام و FATF- و اعتماد به ظرفیت‌های عظیم داخلی و بهره‌مندی از جوانان مومن، متخصص و انقلابی و تمرکز بر نقطه‌های امیدبخش حقیقی است.
متأسفانه جناب آقای ربیعی در یادداشت مذکور، تصویب لوایح مرتبط با FATF را مصداق خنثی‌سازی تحریم‌ها نامیده است. این اظهارنظر متناسب با واقعیت نیست، چرا که تنها در یک نمونه در زمستان سال گذشته «مایک پمپئو» وزیر خارجه دولت ترامپ با عصبانیت و خشم اعلام کرد که ایران باید «همین حالا» لوایح مرتبط با FATF را اجرا کند. قطعا ترامپ و پمپئو و دیگر مقامات آمریکایی هیچ‌گاه به دنبال خنثی‌سازی تحریم‌های ایران نیستند.
پمپئو تأکید می‌کند که ایران باید همین حالا به FATF بپیوندد، چرا که پیوستن ایران به این سازمان، تحریم‌های آمریکا علیه کشورمان را هوشمند و مجهز به قابلیت «نقطه‌زنی» می‌کند.
این انتظار وجود دارد که مقامات محترم دولت، بیانات صریح رهبر معظم انقلاب را بدون تفسیر به رأی به مرحله اجرا رسانده و عملیات مخرب «جریان تحریف» را ناکام بگذارند.