اکثریت نسبی مردم آمریکا در انتخابات اخیر به «دونالدترامپ» نه گفتند. تیم انتخاباتی ضعیف، مناظرات سطح پایین، فقدان حمایت رسانه‌ای، نژادپرستی، مهاجرستیزی، تعهدگریزی، ضدیت با نظم موجود، عملکرد ضعیف در مواجهه با کرونا و موج بیکاری، از عوامل شکست ترامپ بوده است.
مردم آمریکا که چهار سال پیش به نامزد تقریبا گمنام و ناشناخته‌ در عرصه سیاست رای داده بودند، با تجارب این چند سال، «جو بایدن» را برای ریاست جمهوری بر تداوم دولت ترامپ ترجیح دادند. اما اینکه چرا نتایج نظرسنجی‌ها این بار برخلاف انتخابات دوره قبل، درست از آب درآمد و مردم از ترامپ و سیاست‌های او روی برگرداندند، دلایل مختلفی دارد، که به مهم‌ترین آنها، در ادامه اشاره می‌شود.
ستاد انتخاباتی ضعیف
یکی از دلایل ناکامی ترامپ در کارزارهای انتخاباتی به کمپین ضعیف او برمی‌گردد؛ کمپینی که به باور ناظران از توانمندی و قدرت لازم برخوردار نبود و در سایه خودپسندی ترامپ مورد توجه کافی قرار نگرفت. این در حالی است که بایدن از کمپین قوی و مدیر کمپین توانمندتری برخوردار بود. برخلاف «جرج بوش» که «کارل روو» و «باراک اوباما» که «دیوید اکسلرود» را طی ادوار قبل در کمپین خود داشتند، ترامپ یک استراتژیست توانمند و بانفوذ در تیم خود نداشت. بعد از اخراج «برد پارسکِیل» مدیر کمپین انتخاباتی ترامپ به دلیل عملکرد ضعیف در ماه سپتامبر، «بیل استپین» مدیر تیم انتخاباتی ترامپ شد که او نیز از دانش و قدرت لازم در این زمینه
برخودار نبود.
مناظرات سطح پایین
ویژگی‌هایی از قبیل غرور و خودبرتربینی در شخص ترامپ در مناظرات انتخاباتی به ضرر او تمام شد. گفته می‌شود که پیش از مناظرات انتخاباتی، او به بارها بایدن را فردی خواب‌آلود معرفی کرده بود که قدرت تکلم ندارد. ترامپ با این ادعاها، سطح انتظارات رای دهندگان مرد را از بایدن پایین آورد.
از طرفی رفتار به دور از نزاکت در جریان مناظرات، ترامپ را از چشم بسیاری از مردم آمریکا‌انداخت. استفاده از واژه «خفه شو» در مقابل بایدن و ۷۳ بار قطع کردن صحبت‌های نامزد دموکرات در یک مناظره ۹۰ دقیقه‌ای به دور از ادب بود. محبوبیت ترامپ که در ماه‌های پیش به دلایل مختلفی کاهش یافته بود، با این مناظره‌ها شیب تندتری به خود گرفت.
ضدیت با رسانه‌ها
چهار سال پیش که ترامپ ضدیت خود را آشکارا با رسانه‌های بزرگ آمریکا علنی ساخت و برخی از خبرنگاران را به نشست‌های خبری خود راه نداد، شاید این روزها را پیش‌بینی نمی‌کرد. در دولت اول ترامپ، رسانه‌های مختلف این کشور فرصت کافی داشتند تا سیاست‌های وی را در حوزه داخلی و خارجی به چالش بکشند. ترامپ همچنان در این مدت از توئیتر به عنوان تریبون همیشگی خود بهره گرفت و به شبکه خبری «فاکس نیوز» بسنده کرد. شاید اگر بین ترامپ و رسانه‌ها آشتی برقرار می‌شد، نتیجه آرا کمی تغییر می‌کرد.
از نژادپرستی تا پوپولیسم
واژگان «ترامپیسم» و «پوپولیسم» طی چهار سال گذشته در ادبیات سیاسی به یکدیگر گره خورده‌اند. اصطلاح پوپولیسم معانی مختلفی دارد اما «عوام‌گرایی» (توده گرایی) و «مردم‌فریبی» مشخصه بارز آن به شمار می‌رود. ترامپ که نام او با سیاست‌های پوپولیستی همپیوند شده، دارای ویژگی‌های منحصر به فرد است که برون‌گرایی بالا، خودشیفتگی، توافق‌پذیری پایین، رفتار پرهیجان، اقتدارگرایی همراه با تمایلات نظامی‌گری و خلق وخوی پرخاشگرانه از آن جمله است.
تعهدگریزی و اقتدارگرایی از جمله ویژگی‌های شخصی ترامپ است که در عرصه بین‌المللی بارها در خروج از توافقات و سازمان‌های معتبر شاهد آن بودیم. در داخل آمریکا نیز با روی کار آمدن ترامپ رفتارهای پوپولیستی و ملی‌گرایی افراطی شدت‌ یافت. دستورات اجرایی وی در زمینه مهاجران و پناهندگان بسترساز رشد جریان افراطی راست‌گرا در این کشور شد؛ دیدگاهی که به شدت با مهاجران مشکل دارد و ناکارامدی دولت را در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی ناچیز جلوه داده و آن را متاثر از حضور خارجی‌ها می‌داند؛ موضوعی که در منع صدور روادید برای مهاجران از جمله کشورهای عمدتا مسلمان صدق می‌کند و سیاه‌پوستان آمریکایی نیز از تبعیض نژادی فزاینده رنج می‌برند.
این در حالی است که بایدن پس از شمارش آرا در پیامی توئیتری خود را رئیس‌جمهور همه آمریکایی‌ها معرفی کرد و نوشت: افتخار می‌کنم که من را برای راهبری کشور بزرگمان انتخاب کرده‌اید. کاری که پیش‌روی ما قرار دارد، دشوار خواهد بود؛ اما قول می‌دهم رئیس‌جمهور همه آمریکایی‌ها خواهم بود یا به من رای داده باشید یا نه.
ضدیت با نظم موجود
ترامپ در سال‌های اخیر به رئیس‌جمهوری شهرت یافته که به شدت مخالف شرایط حاکم و نظم موجود است. او به راحتی عرف و قوانین را در سطوح ملی و فراملی نادیده می‌گیرد. خروج او از توافقات و سازمان‌های اثرگذار بین‌المللی به رویه‌ای عادی و روزمره تبدیل شده است. در داخل نیز او حتی حاضر به پذیرش نتایج یک انتخابات قانونی نیست.
تاکید وی بر تقلب انتخاباتی و زیر سؤال بردن آرای پستی به‌اندازه‌ای بود که چند ایالت ناچار به بازشماری آرا شدند اما نتیجه تغییر پیدا نکرد. مقاومت او در پذیرش شکست حتی صدای اعتراض رهبران جمهوریخواه را نیز بلند کرده است. به تازگی «کریس کریستی» یکی از چهره‌های مهم حامی ترامپ، از او خواسته که از تلاش‌های خود برای رد شکست در مقابل بایدن دست بکشد. کریستی فرماندار سابق نیوجرسی از جمله یکی از کسانی بود که برای آمادگی ترامپ در مناظره با آقای بایدن، با او تمرین می‌کرد.
ناتوانی در مهار کرونا
یکی از مهم‌ترین انتقادات به دولت ترامپ، ناتوانی در مواجهه با شیوع ویروس کرونا بود؛ دلیلی که به باور ناظران نقش چشمگیری در کاهش محبوبیت ترامپ داشت. تا به امروز آمریکا با بیش از ۲۶۲ هزار فوتی و ۱۲ میلیون ابتلا به ویروس کرونا در صدر جدول جهانی قربانیان بیماری کووید-۱۹ قرار دارد. «آنتونی فائوچی» مدیر موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های عفونی آمریکا چند روز پیش هشدار داد در صورتی که خط سیر همه‌گیری کرونا در این کشور تغییری نکند قربانیان ویروس کرونا در آمریکا به آسانی از ۳۰۰ هزار نفر فراتر خواهد رفت.در کنار شمار بالای قربانیان کرونا در آمریکا، رفتار تمسخرآمیز ترامپ با این بیماری، خودداری از زدن ماسک، ارایه نظرات غیرکارشناسی در این زمینه و رفتارهایی از این قبیل، موجی از انتقادات را روانه کاخ سفید کرد. نکته جالب توجه ماجرا نیز آنجا است که باوجود رکوردزنی روزانه کرونا در آمریکا، ترامپ عملکرد خود را در مقابله با ویروس می‌ستاید.
افزایش چشمگیر بیکاری
قبل از شیوع کرونا در جهان و آمریکا، ترامپ همواره بر دستاوردهای اقتصادی خود در زمینه کاهش بیکاری تاکید داشت. در حالی که او بر کاهش بیکاران از ۱۰ درصد در دولت اوباما به ۳.۵ درصد در دولت خود مانور می‌داد، کرونا معادلات را برهم زد تا این دستاورد او نیز در آستانه انتخابات نابود شود. فروردین ماه امسال دفتر بودجه کنگره آمریکا به دنبال افزایش شیوع ویروس کرونا از افزایش ۱۰ درصدی نرخ بیکاری در این کشور خبر داد. هر چند در ماه مردادماه اداره آمار اشتغال آمریکا تایید کرد که یک میلیون ۴۰۰ هزار نفر استخدام شده‌اند اما هنوز نرخ این بیکاری بسیار بالاتر از گذشته است و به ۸.۴ درصد می‌رسد.
منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی