شما که از عهدشکنیهای اوباما شاکی بودید؟!(خبر ویژه)
بازخوانی تجربه تاریخی برجام نشان میدهد برخلاف اظهارات آقای حسن روحانی، نقش توافق بد برجام، در بازگشت تحریمها کم نبوده است.
این تحلیل را روزنامه فرهیختگان ضمن یک گزارش تحلیلی عنوان کرده و نوشته است: آقای روحانی از دولت بایدن خواسته تا در کشور به قبل از 20 ژانویه 2017 بازگردند.
حداقلهایی از هوش سیاسی و تجربه دیپلماتیک به هر سیاستمداری میگوید اینگونه اظهارنظرهای زودهنگام و بدموقع آنهم در مواجهه با دشمنی که هیچ حد و مرزی برای خود قائل نیست، ممکن است منافع ملی را دوباره از بین ببرد. تقلیل دادن چالش ما با ایالاتمتحده در ماجرای برجام به یک رفتوآمد در کاخسفیداشتباهی بزرگ و اساسا تغییر صورتمسئله است، بهدلیل اینکه دولت در داخل همهچیز کشور را به شکلگیری یک توافق گره زد، بیخود و بیجهت خود را به موضعی برد که عملا توافق خوب را غیرممکن میکرد. حسن روحانی در پاییز سال 92 از خزانه خالی سخن گفت و عملا تیم مذاکرهکننده را خلعسلاحشده به پشت میز گفتوگو فرستاد. او بعدها فراتر از همه اظهارات قبلی هم رفت و درمورد این صحبت کرد که اگر میخواهید مشکل آّب خوردن مردم هم حل شود، باید مذاکره کنیم. روحانی در خرداد 94 و دقیقا موقعی که مذاکرات به حساسترین ایام خود رسیده بود، گفت: «تحریمهای ظالمانه باید از بین برود تا سرمایه بیاید، مسئله محیطزیست حل شود، تااشتغال جوانان حل شود، تا صنعت جامعه حل شود، تا آب خوردن مردم حل شود.»
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه هم شهریورماه سال 93 و در مصاحبه با رادیو ملی آمریکا ایده هر نوع توافقی بهتر از عدم توافق است را مطرح کرد و گفت: «هر نوع توافق را با عدم توافق قیاس کنید، باید بگویم آشکار است که حصول یک توافق بسیار بهتر است.»
به دلیل این نوع ورود به مذاکرات، متنی پرایراد نگاشته شد که حاوی تعهدات نامتوازن و نامتناسب بود به همین دلیل هم تحریمها رفع نشد و به شکلی دیگر بازگشت. ایراد دیگر، مکانیسم ماشه بود که به آمریکا اجازه میداد هر وقت خواست، با بهانهجویی تحریمها را برگرداند.
اولین اظهارنظری که برای سالها در تاریخ ایران ثبت شد، حرفهای ولیالله سیف در گفتوگو با بلومبرگ است. او در فروردینماه سال 95 و در جریان سفر به آمریکا در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ تصریح کرده برجام «تقریبا هیچ» دستاورد اقتصادی برای ایران نداشته است. نمونه واضح دیگر مجموعه اظهارنظرهایی است که حسن روحانی در مهر سال 95 و درجریان سفر به نیویورک دارد. او اول مهرماه و در جمع سران کشورها بااشاره به بدعهدی آمریکا تصریح میکند: «هرگونه بدعهدی در اجرای برجام، به بیاعتباری بیشتر میانجامد. تعلل ایالات متحده در اجرای تعهدات قانونیاش در ماههای گذشتهاشتباهی راهبردی است که باید فورا جبران شود.» روحانی سپس در گفتوگو با شبکه انبیسی میگوید: خزانهداری آمریکا به جای اینکه بانکهای جهان را به اجرای برجام تشویق بکند، جملاتی را ادا میکند که آنها را میترساند و این باعث شده که برخی از بانکهای بزرگ بهخاطر اینکه میترسند مورد تحریم خزانهداری آمریکا قرار بگیرند در مورد همکاری با ایران دچار تردید شوند و این یک تخلف بزرگ از طرف آمریکاست.» او البته این سخنان را در ادامه این سفر و در کنفرانسهای مطبوعاتی رسمی به دفعات بیان میکند.
در مهر سال 96 و در جریان نشست وزیران خارجه 1+5 ظریف اظهارنظر قابل تاملی دارد. او تصریح میکند که بعد از حدود دو سال از امضا و اجرای برجام ایران حتی نتوانسته است یک حساب بانکی در لندن باز کند. این اظهارنظر وقتی در کنار آن سخن سفیر کرهجنوبی در ایران قرار میگیرد که میگفت ما با گذشت چند ماه از آغاز اجرای برجام همچنان برای سفارتمان به وسیله چمدان پول وارد تهران میکنیم، مشخص میکند که ایراد برجام چقدر جدی بوده است.
یکی از اسناد رسمی در این زمینه اظهارنظری است که وزارت امورخارجه در اول آبانماه و با گزارش رسمی خود میکند. وزارت خارجه در هفتمین گزارش سه ماهه خود لیستی از بدعهدیهای آمریکا را ذکر میکند و مینویسد: «در طول یک سال و 9 ماه که از اجرایی شدن برجام میگذرد، مجموعهای از نقض، بدعهدی، تاخیر، تعلل و تخطی از اجرای برجام توسط دولت آمریکا صورت گرفته است که در قالب ۱۰ نامه از سوی وزیر امورخارجه به خانم موگرینی، ثبت و ضبط شده است.