دفن سیستان در زیر شنهای روان(گزارش از دور و نزدیک)
استمرار طوفان و حرکت شنهای روان در منطقه سیستان و تالاب هامون طی 16سال گذشته نه تنها کاهش نیافته بلکه به اوج خود رسیده و با وزش هر باد میلیاردها تومان خسارت برای مردم این منطقه به ارمغان میآورد.
وزش بادهای شدید و طوفان از ابتدای مردادماه سال جاری که به تناوب در سیستان ادامه دارد موجب شده تا اندک محصول باقیمانده بر روی زمین و تعداد بسیار کمی از پرندگان و ماهیهای پناه گرفته در آبگیرهای کوچک هامون جان خود را از دست بدهند و بیش از صدها سیستانی نیز راهی بیمارستان شوند.
سرعت وزش باد و طوفان که در چند روز گذشته به بیش از 100کیلومتر در ساعت رسید، علاوه بر وارد کردن خسارات سنگین در بخشهای مختلف روستایی و شهری و تخریب تاسیسات زیربنایی، جان بسیاری از پرندگان را گرفت و آرامش زندگی مردم سیستان را به دلیل افزایش بیش از حد غلظت گردوغبار و تا 5 برابر حد استاندارد برهم زد.
طوفان در این مدت موجب شد تا استاندار سیستان و بلوچستان با تشکیل جلسه اضطراری در ستاد مدیریت بحران به چارهجویی موقتی برای صیانت از سلامت مردم افتاده و در همین راستا به منطقه سیستان سفر کند.
طوفان اخیر در شهرهای سیستان همچنین موجب شکستن بسیاری از تیرهای برق شد و به همین دلیل دراین شرایط سخت با قطع موقت برق در دمای 47 درجه هوا شرایط به وجود آمده حتی روشن ماندن کولرها را از مردم دریغ کرد.
شنهای روان در بسیاری از روستاهای سیستان علاوه بر انسداد راههای روستایی از جمله محور بازارچه گمشاد در مرز افغانستان موجب انسداد معابر در داخل روستاها و مدفون شدن بسیاری از خودروها در حیاط منازل شدند.
طوفان در شهرستان هیرمند نیز بیش از 120نفر را به دلیل تنگی نفس در 10 روز گذشته روانه بیمارستان کرد و موجب بستری شدن تعداد 35 نفر از این مراجعهکنندگان در مراکز درمانی شد.
جمشید رخشانینسب فرماندار شهرستان زهک از وارد آمدن بیش از 100میلیارد ریال خسارت به زیرساختهای این شهرستان براثر وقوع طوفان اخیر خبر داد.
فرماندار ویژه زابل نیز با بیان اینکه خشکیدگی تالاب هامون و عدم توجه به تامین حقابه از طرف کشور افغانستان مشکلات معیشتی مردم را به شدت تحت تاثیر قرار داده است، اظهار داشت: بادهای 120 روزه سیستان که میتوان از آن برای تولید انرژي بهره گرفت امروز به بلای جان مردم تبدیل شده و با حرکت شنهای روان درحال مدفون ساختن سیستان است.
هوشنگ ناظری در گفتوگو با مهر افزود: طوفان اخیر در زابل علاوه بر اینکه سلامت روانی و بهداشتی مردم را به مخاطره انداخت بیش از 300 میلیارد ریال نیز به بخشهای دیگر خسارت وارد کرد.
وی میگوید: در طوفان 10 روز گذشته 161 میلیارد ریال به بخش کشاورزی و 85میلیارد و 250میلیون ریال به بخش شهری خسارت وارده شده است.
وی بیان داشت: متاسفانه طوفان و افزایش بیش از حد گردوغبار دراین منطقه آمار مبتلایان به بیماریهای گوش و حلق و بینی، چشمی و تنفسی را افزایش داده است که برآورد خسارت ناشی از سلامت به انسانها و کودکان دراین راستا قابل محاسبه نیست. وی میافزاید: وضعیت مردم سیستان از شرایط بحران فراتر رفته و آنها تابستان بسیار تلخی را درحال گذراندن هستند.
با وجود اینکه مردم سیستان در شرایط بسیار سخت و بحرانی زندگی میکنند و نفس کشیدن برای آنها کاری دشوار شده اما تاکنون تصمیم عاجلی برای برون رفت از این موضوع و یا اعطای بستههای حمایتی از طرف دولت درنظر گرفته نشده است.
به دلیل افزایش بیش از حد گرد و غبار در این منطقه استفاده از کولرهای آبی نیز تقریباً غیرممکن شده و خاک بسیاری از دریچههای کولرها را در مدت زمان کوتاهی مسدود میکند.
هرچند که نمایندگان مردم سیستان بارها و طی مکاتبات فراوان خواستار تخفیف در تعرفه برق برای استفاده مردم از کولرهای گازی شدهاند اما تاکنون دولت پاسخی به این درخواست نداده است.
نمایندگان مردم سیستان همچنین به دلیل آمار نرخ بیکاری بالای 42درصد و اقتصاد از بین رفته مردم سیستان به دلیل وابستگی به بخش کشاورزی خواستار تخفیفهای مالیاتی برای کسبه و مردم این منطقه هستند و باتوجه به اینه کسبه این منطقه نیز بارها دست به نامه شدهاند اما این خواستهها نیز از طرف دولت پاسخی نداشته است.
مردم سیستان با وجود زندگی در این شرایط سخت و مجاورت با مرز اما از دریافت حق مرزی محروم هستند و لذا یک سؤال مشترک از مسئولان دولت دارند که تفاوت حقوق آنها با پایتختنشینان در چیست؟
سهم مردم سیستان از محل تمامی خسارتهای متحمل شده ناشی از طوفان و شنهای روان از ابتدای سال به ازای هر 5نفر یک ماسک تنفسی و دو تریلی پوشال کولر بوده است که در جلسه دو هفته گذشته ستاد بحران استانداری تصویب و به سیستان ارسال شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در اینباره میگوید: در طی 15سال گذشته خشکسالی حاکم بر منطقه سیستان موجب وارد آمدن خسارتی به میزان 2هزار و 300میلیارد تومان شده است که غیرقابل جبران است.
رضا نجفی میافزاید: تمامی ثروت و دارایی مردم سیستان در بخش کشاورزی با خاک یکسان شده است و مردم این منطقه برای تأمین همان تعداد اندک خوراک دام نیز در مضیقه هستند.
وی بیان داشت: اختصاص خوراک دام، استمهال تسهیلات و وامهای کشاورزی، پوشش بیمهای و لایروبی انهار میتواند تا حدودی آسیبها را برای استفاده از حداقل امکانات موجود کاهش دهد و لذا دولت باید اقدامی عاجل در این راستا اعمال کند.
وی خسارت ناشی از طوفان اخیر سیستان را 153 میلیارد تومان در بخش کشاورزی عنوان کرد و گفت: بسیاری از خانههای روستایی و زمینهای کشاورزی به دلیل حرکت ماسههای روان از ماسه بادی پر شده است و لذا این افراد به دلیل نداشتن بضاعت مالی قادر به تخلیه این حجم ماسه از داخل حیاط منزل و یا مزارع خود نیستند.
وی افزود: انهار کشاورزی تحت تأثیر این موضوع انباشته از ماسه بادی است و لذا در وجود جاری شدن آب نیز نمیتوان مدیریت صحیحی برای هدایت آب به مزارع انجام داد.
به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستانوبلوچستان دو میلیون و 592هزار و 729هکتار از مساحت سیستانوبلوچستان تحت تأثیر مستقیم کانونهای بحران فرسایش بادی قرار دارند.
نبییاری میگوید: کانونهای بحران فرسایش بادی سیستانوبلوچستان در شهرستانهای زابل، زهک، هیرمند، زاهدان، خاش، سراوان، سیب سوران، کنارک، دلگان، نیکشهر و چابهار وجود دارد.