مجلس با هوشیاری مانع تصویب برجام فضایی شود
دولت از سال 92 و به طرز غیرقانونی، سازمان فضایی ایران را به فدراسیون بین‌المللی فضانوردی ملحق کرده است که یادآور اقدام مشابه دولت درباره 2030 وFATF است. اگر روزی فدراسیون مذکور تصمیم بگیرد که اطلاعات فعالیت‌های فضایی کشورهای عضو طی پروتکل خاصی به اشتراک گذاشته شود، سازمان فضایی ایران ملزم به ارائه این اطلاعات خواهد بود. لازم است مجلس با هوشیاری از تصویب پیوستن ایران به این فدراسیون خودداری کند.
به گزارش مهر، حسین حاجیلو، پژوهشگر و تحلیلگر مسائل اقتصاد سیاسی در یادداشتی با عنوان «آیا لایحه عضویت در فدراسیون بین‌المللی فضانوردی، همان «برجام فضایی» است؟» آورده است: دولت لایحه عضویت سازمان فضایی ایران در فدراسیون بین‌المللی فضانوردی را به مجلس ارائه کرده است. تجربه دولت در مواجهه با معاهدات و نهادهای بین‌المللی از جمله آژانس انرژی اتمی، ۲۰۳۰، توافق پاریس، FATF و برجام نشاندهنده شکست دولت در تأمین منافع ملی است، لذا مجلس نباید در الحاق به این فدراسیون عجله به خرج دهد.
در ادامه یادداشت در تبیین چیستی این فدراسیون آمده است: فدراسیون بین‌المللی فضانوردی (آی. ای. اف) یک سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی است و برخلاف نام آنکه در ظاهر یک نهاد بین‌المللی است، اما تحت قوانین فرانسه فعالیت می‌کند و در سال ۱۹۵۱ تأسیس شده است. این فدراسیون در حوزه تحقیقات فضایی و کاربرد این تحقیقات فعالیت دارد و اعضای آن شامل مؤسسات، صنایع، ارائه‌دهندگان خدمات، محافل دانشگاهی و انجمن‌های حرفه‌ای ملی و بین‌المللی هستند. دفتر مرکزی آن در شهر پاریس در کشور فرانسه قرار دارد و همکاری‌های بین‌المللی و تبادل اطلاعات از کارویژه‌های اصلی این فدراسیون است.
نویسنده همچنین به تخلف دولت در الحاق به این فدراسیون اشاره کرده و خاطرنشان ساخته است: مطابق وبسایت فدراسیون بین‌المللی فضانوردی، سازمان فضایی ایران از سال ۱۳۹۲ به آن ملحق شده است. مطابق اصل ۷۷ قانون اساسی، «عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، قراردادها و موافقت‌نامه‌های بین‌المللی باید به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد» و مطابق اصل ۱۲۵ قانون اساسی، «امضای عهدنامه‌ها، مقاوله‌نامه‌ها، موافقت‌نامه‌ها و قراردادهای دولت ایران با سایر دولت‌ها و همچنین امضای پیمان‌های مربوط به اتحادیه‌های بین‌المللی پس از تصویب مجلس شورای اسلامی با رئیس‌جمهور یا نماینده قانونی او است». اما الحاق سازمان فضایی ایران به فدراسیون بین‌المللی فضانوردی به‌صورت غیرقانونی و بدون تصویب مجلس انجام گرفته است. دولت پیش از این در معاهدات، توافقات و کنوانسیون‌های بین‌المللی دیگر نیز چنین رفتاری داشته است که می‌توان به اجرای غیرقانونی ۲۰۳۰، توافق پاریس، برنامه اقدام FATF و... اشاره کرد.
در این یادداشت تصریح شده است: تجربه کشورمان نشان می‌دهد که عضویت در معاهدات و نهادهای به ظاهر بین‌المللی بدون در نظر گرفتن شرایط کشور، با توجیه استفاده از منافع و شبکه‌های جهانی و همچنین گرفتن بهانه از دست دشمنان منجر به ایجاد چالش‌های جدیدتر با غرب شده است.
در ادامه این نوشته، به یک بند از اساسنامه فدراسیون و هشدار نسبت به پیامدهای آن پرداخته شده و آمده است: در بند ۴ از ماده ۶ اساسنامه فدراسیون آمده است: «تصمیمات اتخاذشده توسط مجمع عمومی، چه به‌صورت توافق عمومی و چه به‌صورت رأی‌گیری، برای همه اعضا الزام‌آور است.» این بند به روشنی بیان می‌کند هر تصمیمی که فدراسیون بگیرد، اعضا ملزم به اجرای آن هستند. در حقیقت با پیوستن سازمان فضایی به این فدراسیون، عملاً تصمیمات آتی این فدراسیون می‌تواند جایگزین سیاستگذاری‌ها و تصمیمات حاکمیت جمهوری اسلامی بر فعالیت‌های فضایی کشور شود! به عنوان نمونه اگر روزی فدراسیون تصمیم بگیرد که اطلاعات فعالیت‌های فضایی کشورهای عضو طی پروتکل خاصی به اشتراک گذاشته شود، سازمان فضایی ایران ملزم به ارائه این اطلاعات خواهد بود.
نویسنده همچنین تصریح می‌کند: پرونده موشکی ایران از سوی غرب و حتی شورای امنیت سازمان ملل باز است و در قالب قطعنامه ۲۲۳۱ محدودیت‌های موشکی علیه کشورمان اعمال گردیده است. از همین منظر باید نقش فدراسیون بین‌المللی فضانوردی نسبت به دخالت در سیاست‌های هوا-فضا و موشکی کشور مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد. در سال‌های اخیر و به دنبال انعقاد توافق برجام، علاوه‌بر صنعت هسته‌ای، صنایع مهم دیگری نیز دچار رکود شدند. بطوری که مقام معظم رهبری چند ماه پس از اجرای برجام و در تاریخ ۲۸ مهر ۹۵ در دیدار با نخبگان فرمودند: «گزارش‌هایی به من می‌رسد که بعضی از طرح‌های کلان در موضوعات تحقیقاتی مهم مثل هوافضا، ماهواره و امثال اینها، دچار توقّف یا لنگی است؛ این من را نگران می‌کند.» در همین زمینه باید نقش «عضویت سازمان فضایی کشور در فدراسیون بین‌المللی فضانوردی» که در سال ۹۲ به‌طور غیرقانونی انجام شده است در توقف یا لنگی هوافضای کشور بررسی شود.
در ادامه این نوشته آورده شده است: در اساسنامه این فدراسیون آمده است: «فدراسیون در فعالیت‌های خود، قانون انجمن‌های فرانسه مصوب ۱۹۰۱ را رعایت خواهد کرد.» بر همین اساس، مرکز پژوهش‌های مجلس در اظهارنظر کارشناسی خود در این زمینه می‌نویسد: «حسب اساسنامه، مصونیت دولتی سازمان فضایی ایران در صورتِ ارتکاب جرم از بین خواهد رفت. توضیح آنکه ماده ۳ اساسنامه، فدراسیون را در فعالیت‌های خود تابع قانون انجمن‌های فرانسه قرار داده است. قانون انجمن‌های فرانسه نیز مشمولان خود را در صورت ارتکاب جرم، تابع قوانین جزایی فرانسه می‌داند. بنابراین، سازمان فضایی ایران که یک نهاد دولتی است و مطابق با حقوق بین‌الملل از مصونیت‌های حاکمیتی بهره‌مند است، حسب این اساسنامه در صورت ارتکاب جرم، مصونیت خود را از دست داده و مطابق با قوانین جزایی فرانسه با او برخورد خواهد شد.»
نویسنده تصریح کرده است: همانطور که ذکر شد، الحاق به این فدراسیون بصورت غیرقانونی از سال ۹۲ انجام شده است، اما دولت، به‌خصوص وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید به این سؤال پاسخ بدهد که این الحاق دقیقاً چه منافعی برای کشور داشته است که برای تثبیت و تصویب آن تلاش می‌شود؟ در شرایطی که کشور درگیر جنگ اقتصادی شدیدی است و همه دستگاه‌ها باید بر بهبود معیشت مردم تمرکز کنند، چرا فرصت و سرمایه نهادهای مختلف کشور (از جمله مجلس و شورای نگهبان) صرف این لایحه می‌شود؟ چه منافعی در قانونی شدن این الحاق وجود دارد؟ با توجه به ابهامات و تهدیداتی که پیوستن به فدراسیون فضانوردی برای کشور دارد و همچنین با توجه به اینکه دولت در ماه‌های پایانی عمر خود است (و قاعدتاً عضویت در معاهدات در این ماه‌ها با دقت و بررسی کمتری انجام می‌شود)، پیشنهاد می‌شود نمایندگان مجلس در تصویب این لایحه تأمل بیشتری به خرج دهند و هرگونه تصمیمی را به «بررسی‌های دقیق و کارشناسی ابعاد مختلف آن» و همچنین «ارائه گزارشی از منافع ناشی از عضویت در چند سال اخیر توسط دولت» موکول کنند.